ΕμβολιάΖΩ, μια εκστρατεία ενημέρωσης του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

Στις μέρες μας και εξαιτίας της εκρίζωσης ασθενειών οι οποίες κόστισαν εκατομμύρια ζωές ή αναπηρία κατά το παρελθόν, οι εμβολιασμοί (που αποτελούν πρώτιστο μέσο προαγωγής της Δημόσιας Υγείας) υπόκεινται σε αμφισβήτηση που είναι ατεκμηρίωτη και επικίνδυνη για την κοινωνία. Θεωρούμε χρέος της ιατρικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης μέσω του Συλλόγου μας να δράσουμε, να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό -μικρούς και μεγάλους.

Στόχος λοιπόν της όλης διοργάνωσης είναι η ενημέρωση, αφύπνιση και υπενθύμιση του κοινού για τους εμβολιασμούς βρεφών, παιδιών, εφήβων αλλά και ενηλίκων ως ενός επιτεύγματος της επιστήμης που κατάφερε να αλλάξει τη ροή του επιπέδου υγείας και του προσδόκιμου επιβίωσης παγκοσμίως.

Τι περιλαμβάνει η καμπάνια του Ιατρικού Συλλόγου

Περιλαμβάνει δράσεις ενημέρωσης των συμπολιτών μας. Ήδη εδώ και ημέρες το τηλεοπτικό μας σποτ αναμεταδίδεται στα ΜΜΕ τα οποία φιλοξενούν επίσης συνεντεύξεις από έμπειρους συναδέλφους σχετικά με τα οφέλη αλλά και την ασφάλεια των εμβολίων. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «τρέχει» η αντίστοιχη καμπάνια με το διακριτικό τίτλο #emvoliaZO #emvoliaZOUME.

Αναγνωρίζοντας τις νέες τάσεις ενημέρωσης, έχουμε αναπτύξει την εφαρμογή «ΕΜΒΟΛΙΑΖΩ» για smartphones και tablets η οποία είναι διαθέσιμη δωρεάν και παρέχει όλη την πληροφορία που χρειάζεται ο ενημερωμένος πολίτης.

Τι είναι όμως τα εμβόλια;

Μια από τις πρώτες δυνατές εμπειρίες των νέων γονιών είναι η επίσκεψη στον παιδίατρο «για εμβόλιο». Είναι χαρακτηριστική μάλιστα η έκφραση που συνήθως χρησιμοποιείται :

«ΕΧΟΥΜΕ εμβόλιο»

Ο οργανισμός μας είναι έτσι φτιαγμένος ώστε να προστατεύεται από τις λοιμώξεις. Όταν εκτεθούμε σε έναν ιό ή ένα μικρόβιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα «μαθαίνει» από αυτή την εμπειρία, αποκτά αντισώματα. Έτσι, την επόμενη φορά που θα εκτεθούμε στην ίδια λοίμωξη, ο οργανισμός μας «θυμάται» και την αντιμετωπίζει πιο γρήγορα , πιο αποτελεσματικά και με ελαφρύτερα (ή καθόλου) συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει γιατί πλέον «έχουμε αντισώματα» έχουμε δηλαδή αποκτήσει ανοσία. Με τα εμβόλια αποκτούμε ανοσία χωρίς να χρειάζεται να αρρωστήσουμε. Τα εμβόλια κατασκευάζονται από τους ίδιους μικροοργανισμούς (ή τμήματά τους) που προκαλούν τις ασθένειες. Στην περίπτωση

αυτή όμως οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούνται για τα εμβόλια είναι είτε νεκροί, είτε πολύ εξασθενημένοι, οπότε δεν μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα. Όταν λοιπόν τους βάζουμε με το εμβόλιο μέσα στον οργανισμό μας, δημιουργούνται αντισώματα, ακριβώς σαν να είχαμε αρρωστήσει από τον «κανονικό» μικροοργανισμό. Τα αντισώματα αυτά παραμένουν για πολλά χρόνια, ώστε αν κάποτε η πραγματική ασθένεια μας προσβάλλει, είναι έτοιμα να μας προστατέψουν. Οι εμβολιασμοί δηλαδή, βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού να αναπτύξει άμυνα σε μελλοντικές ασθένειες, σαν να είχε εκτεθεί σε αυτές. Μόνο που με τον τρόπο αυτό το παιδί δε χρειάζεται να αρρωστήσει για να αποκτήσει προστασία. Το τεράστιο όφελος των εμβολίων φαίνεται από τα παρακάτω στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο στη γη. Το 25 % αυτών των θανάτων οφείλεται σε αρρώστιες που προλαμβάνονται με τους εμβολιασμούς!

Τα εμβόλια έχει υπολογιστεί ότι σώζουν 2-3 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Κατά τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην ανακάλυψη εμβολίων. Υπάρχουν περίπου 20 εμβόλια που χρησιμοποιούνται προς το παρόν, ενώ μέχρι το 2015 θα έχουν κυκλοφορήσει ακόμα 20 νέα ή βελτιωμένα. Με την Παγκόσμια εκστρατεία κατά της πολιομυελίτιδας το 1988, η συχνότητα της ασθένειας έπεσε από 350.000 περιστατικά τη χρονιά εκείνη, σε μόλις 1.665 το 2008. Μείωση δηλαδή κατά 99%. Κατά μέσο όρο 1,3 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από λοιμώξεις που οφείλονται σε πνευμονιόκοκκο και στον ιό Rota (στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες κυρίως). Ένα μεγάλο μέρος των θανάτων αυτών μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμούς.

Γιατί να εμβολιάσουμε τα παιδιά;

Τα εμβόλια δίκαια λοιπόν θεωρούνται το πιο σημαντικό επίτευγμα στη δημόσια υγεία, αμέσως μετά την εξασφάλιση πόσιμου νερού. Οι δύο αυτές παρεμβάσεις οδήγησαν στο να σωθούν εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο, πολλές περισσότερες σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες ιατρικές ανακαλύψεις έκτοτε. Εκτός όμως από την προστασία των δικών μας παιδιών από σοβαρές ασθένειες, τα εμβόλιά τους επίσης :

• Προστατεύουν τους φίλους τους και τους συμμαθητές τους αφού οδηγούν σε ανοσία της κοινότητας

• Προστατεύουν τα εγγόνια σας και τα εγγόνια των παιδιών σας. Αν σταματούσαν οι εμβολιασμοί, αρρώστιες που στις μέρες μας βρίσκονται υπό έλεγχο θα ξαναεμφανιζόταν προκαλώντας επιδημίες. Αυτό δείχνουν τα παραδείγματα χωρών που διέκοψαν κάποιους εμβολιασμούς

• Συμβάλλουν στην εξαφάνιση ασθενειών που σκότωσαν εκατομμύρια παιδιών κατά το παρελθόν. Ήδη η ευλογιά δεν υπάρχει, ενώ η πολιομυελίτιδα βαίνει προς εξάλειψη και η ιλαρά ελπίζουμε πως ακολουθεί.

Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών

Κάθε χώρα καθιερώνει ένα Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στο οποίο περιλαμβάνονται τα εμβόλια που η πολιτεία θεωρεί ως υποχρεωτικά για τον εμβολιασμό βρεφών και νηπίων. Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών περιλαμβάνει τα απαραίτητα εμβόλια, τη συνιστώμενη δοσολογία και την ηλικία χορήγησης της κάθε δόσης. Στη χώρα μας το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών είναι από τα πλέον προηγμένα και εξασφαλίζει εξαιρετικές δυνατότητες προστασίας της δημόσιας υγείας για τους πολίτες μας. Είναι συνεπώς αυτονόητη υποχρέωση όλων μας να το τηρούμε χωρίς παρεκκλίσεις.

Κατά την επίσκεψη για το εμβόλιο… Μερικές φορές είναι δύσκολο να πούμε ποιος φοβάται πιο πολύ το εμβόλιο, το παιδί ή οι γονείς!

Μερικές συμβουλές λοιπόν για να γίνει η επίσκεψη στον παιδίατρο ευκολότερη για όλους…

• Πείτε την αλήθεια στα μεγαλύτερα παιδιά και εξηγείστε τους πως το εμβόλια θα τα βοηθήσει να παραμείνουν υγιή

• Πείτε στα μικρότερα παιδιά πως δεν πειράζει αν κλάψουν, αλλά ενθαρρύνετέ τα να φανούν γενναία

• Κρατείστε σφιχτά στην αγκαλιά σας το μωρό, κατά τη διάρκεια της ένεσης. Μπορείτε αμέσως μετά να βάλετε κάτι γλυκό (μέλι, ζάχαρη) στην πιπίλα του για να το παρηγορήσετε

• Προσπαθήστε να είστε εσείς ήρεμοι, τα παιδιά καταλαβαίνουν τη δική σας ανησυχία

• Βοηθά να τους αποσπάσετε την προσοχή τη στιγμή της ένεσης. Βάλτε τα να μετρήσουν, να τραγουδήσουν μαζί σας ή δείξτε τους ένα παιχνίδι ή έναν πίνακα στον απέναντι τοίχο

• Πείτε μπράβο όταν τελειώσει το εμβόλιο

• Προγραμματίστε κάτι ευχάριστο για μετά, ώστε να κάνετε λιγότερο δυσάρεστη την ανάμνηση, για παράδειγμα μια βόλτα στην παιδική χαρά

Όσο δύσκολο κι αν είναι το εμβόλιο για το παιδί αλλά και για σας, μην ξεχνάτε πως είναι η καλύτερη προστασία από μεταδοτικές ασθένειες!

Συχνές απορίες

Τελικά τα εμβόλια είναι ασφαλή;

ΝΑΙ, είναι πολύ ασφαλή.

Όπως όλα τα φάρμακα μπορεί να παρουσιάσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι πως είναι πολύ ασφαλέστερα από το ενδεχόμενο νόσησης του παιδιού σας από την ασθένεια.

Πότε πρέπει να αναβάλλεται ένα εμβόλιο;

Σε λίγες περιπτώσεις, όπως σε οξύ εμπύρετο νόσημα, σε σοβαρή αντίδραση σε προηγούμενη δόση ή σε ανοσοκατεσταλμένα παιδιά (ειδικές περιπτώσεις)

Υπάρχουν καταστάσεις που ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ θεωρούνται λόγος αναβολής εμβολιασμού;

Δυστυχώς ΝΑΙ, όπως ήπια λοίμωξη με μέτριο πυρετό, ανάρρωση από κάποια ασθένεια, χορήγηση αντιβιοτικών, ιστορικό μη ειδικής αλλεργίας. Οι παραπάνω καταστάσεις ΔΕΝ πρέπει να εμποδίζουν τη ροή των εμβολίων.

Τι γίνεται αν το παιδί μου χάσει μια δόση;

Μπορείτε να συνεχίσετε από εκεί που είχατε μείνει. Οι προηγούμενες δόσεις δεν χάνονται.

Κάποιοι μου είπαν πως τα εμβόλια επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα…

ΟΧΙ, αυτό απλά δεν ισχύει. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι τόσο ικανό, που με τους εμβολιασμούς «χρησιμοποιείται» ένα ελάχιστο μόνο τμήμα του.

Είναι αλήθεια ότι τα εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν άσθμα, αυτισμό ή διαβήτη; ΟΧΙ.

Μεγάλες μελέτες που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται, απέδειξαν ότι δεν υπάρχει καμιά συσχέτιση των εμβολιασμών με αυτές τις νόσους.

Αν ένα παιδί έχει νοσήσει χωρίς να είναι αυτό γνωστό και μετά εμβολιαστεί για τη νόσο, κινδυνεύει;

ΟΧΙ, δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο.

Μπορώ να ενισχύσω το παιδί μου με κάποια άλλη εναλλακτική ή ομοιοπαθητική μέθοδο αντί να το εμβολιάσω;

ΟΧΙ. Τα εμβόλια έχουν σώσει εκατομμύρια παιδικές ζωές και δεν υπάρχει κανένα μέτρο πρόληψης που να μπορεί να τα αντικαταστήσει!

Νίκος Α. Καρανταγλής MD, MSc, Παιδίατρος, μέλος ΔΣ Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης