Μια νεαρή γυναίκα που φοράει μια μαύρη αμπάγια απεικονίζεται σε μια πόλη στη βορειοδυτική Σαουδική Αραβία να στέκεται επισφαλώς σε ένα περβάζι παραθύρου δεύτερου ορόφου. Μια δεύτερη φωτογραφία δείχνει μια ομάδα ανδρών να τη συνοδεύουν προς τα κάτω με τη βοήθεια ενός γερανού.

Η ταυτότητα της γυναίκας είναι άγνωστη, αλλά φέρεται να κρατούνταν σε μια από τις διαβόητες μυστικές «φυλακές» της Σαουδικής Αραβίας για γυναίκες που εξορίστηκαν από τις οικογένειές τους ή τους συζύγους τους για ανυπακοή, εξωσυζυγικές σeξουαλικές σχέσεις ή απουσία από το σπίτι.

Mια σπάνια ματιά στη δεινή θέση εκατοντάδων ή περισσότερων κοριτσιών και νεαρών γυναικών που πιστεύεται ότι κρατούνται σε τέτοιες εγκαταστάσεις, όπου «αποκαθίστανται» ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν στις οικογένειές τους.

Το να μιλήσει κανείς δημόσια ή να μοιραστεί πλάνα από αυτές τις «κλινικές», ή Dar al-Reaya, έχει γίνει αδύνατο σε μια χώρα όπου οι φωνές για τα δικαιώματα των γυναικών φαίνεται να έχουν φιμωθεί. Αλλά τους τελευταίους έξι μήνες, η Guardian έχει συγκεντρώσει μαρτυρίες για το πώς είναι τα πράγματα μέσα σε αυτά τα ιδρύματα, που περιγράφονται ως «κολαστήρια», με εβδομαδιαίες μαστιγώσεις, αναγκαστικές θρησκευτικές διδασκαλίες και καμία επίσκεψη ή επαφή με τον έξω κόσμο.

Οι συνθήκες είναι τόσο άσχημες που έχουν καταγραφεί αρκετές περιπτώσεις αυτοκτονιών ή απόπειρας αυτοκτονιών. Οι γυναίκες μπορούν να περάσουν χρόνια κλειδωμένες, ανίκανες να φύγουν χωρίς την άδεια της οικογένειάς τους ή ενός άνδρα κηδεμόνα.

«Κάθε κορίτσι που μεγαλώνει στη Σαουδική Αραβία γνωρίζει για το Νταρ αλ-Ρέιγια και πόσο απαίσιο είναι. Είναι σαν κόλαση. Προσπάθησα να δώσω τέλος στη ζωή μου όταν έμαθα ότι θα με πήγαιναν σε ένα από αυτά. Ήξερα τι συνέβαινε στις γυναίκες εκεί και σκέφτηκα 'Δεν θα μπορέσω να επιβιώσω'», λέει μια νεαρή από τη Σαουδική Αραβία που αργότερα κατάφερε να δραπετεύσει.

Η Μαριάμ Αλντοσσάρι, μια ακτιβίστρια από τη Σαουδική Αραβία με έδρα το Λονδίνο, λέει: «Ένα νεαρό κορίτσι ή μια γυναίκα θα μείνει εκεί μέσα για όσο χρειαστεί για να αποδεχτεί τους κανόνες».

Ενώ η Σαουδική Αραβία γιορτάζει την διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ανδρών της FIFA και προωθεί σχολαστικά τον εαυτό της στην παγκόσμια σκηνή ως μεταρρυθμισμένη, οι γυναίκες που τόλμησαν να ζητήσουν δημόσια περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες έχουν αντιμετωπίσει κατ' οίκον περιορισμό, φυλάκιση και εξορία. Ακτιβιστές λένε ότι τα Νταρ αλ-Ρέιγια της χώρας είναι ένα από τα λιγότερο γνωστά εργαλεία του καθεστώτος για τον έλεγχο και την τιμωρία των γυναικών και ζητούν την κατάργησή τους.

Σαουδάραβες αξιωματούχοι έχουν περιγράψει τα Νταρ αλ-Ρέιγια, τα οποία ιδρύθηκαν σε όλη τη χώρα τη δεκαετία του 1960, ως παροχή «καταφυγίου σε κορίτσια που κατηγορούνται ή καταδικάζονται για διάφορα εγκλήματα» και λένε ότι χρησιμοποιούνται για την «αποκατάσταση των γυναικών κρατουμένων» με τη βοήθεια ψυχιάτρων «προκειμένου να επιστρέψουν στην οικογένειά τους».

Αλλά η Σάρα Αλ-Γιαχία, η οποία ξεκίνησε μια εκστρατεία για την κατάργηση τους, έχει μιλήσει με πολλά κορίτσια που περιγράφουν ένα καταχρηστικό καθεστώς, με κρατούμενες που υποβάλλονται σε σωματική έρευνα και τεστ παρθενίας κατά την άφιξή τους και τους χορηγούνται ηρεμιστικά για να τις κοιμίσουν.

«Είναι φυλακή. Φωνάζουν η μία την άλλη με αριθμούς. 'Αριθμός 35, έλα εδώ'». Όταν ένα από τα κορίτσια μοιράστηκε το επώνυμό της, δέχτηκε μαστιγώματα. Αν δεν προσευχηθεί, δέχεται μαστιγώματα. Αν βρεθεί μόνη με μια άλλη γυναίκα, δέχεται μαστιγώματα και κατηγορείται ότι είναι λεσβία. Οι φρουροί μαζεύονται και παρακολουθούν πότε μαστιγώνονται τα κορίτσια.

Η Αλ-Γιαχία, η οποία είναι τώρα 38 ετών και ζει εξόριστη, λέει ότι οι γονείς της την απειλούσαν να την στείλουν στο Dar al-Reaya από τότε που ήταν 13 ετών. «Ο πατέρας μου το χρησιμοποιούσε ως απειλή αν δεν υπάκουα στη σeξουαλική του κακοποίηση», λέει, προσθέτοντας ότι τα κορίτσια και οι γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν το τρομακτικό δίλημμα να αποφασίσουν μεταξύ του Dar al-Reaya και της παραμονής σε ένα κακοποιητικό σπίτι.

«Κάνουν αδύνατο για τους άλλους να βοηθήσουν γυναίκες που προσπαθούν να ξεφύγουν από την κακοποίηση. Γνωρίζω μια γυναίκα που καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση επειδή βοήθησε ένα θύμα βίας. Η παροχή καταφυγίου σε μια γυναίκα που κατηγορείται για «απουσία» είναι έγκλημα στη Σαουδική Αραβία.

«Αν κακοποιηθείς σeξουαλικά ή μείνεις έγκυος από τον αδελφό ή τον πατέρα σου, εσύ είσαι αυτή που στέλνεται στο Νταρ αλ-Ρέιγια για να προστατευτεί τη φήμη της οικογένειας», λέει.

Η Αμίνα, 25 ετών, λέει ότι αναζήτησε καταφύγιο σε ένα «κέντρο φροντίδας» στη Μπουράιντα, μια πόλη στην κεντρική Σαουδική Αραβία, αφού ξυλοκοπήθηκε από τον πατέρα της. Λέει ότι το κτίριο ήταν «παλιό, ετοιμόρροπο και ανησυχητικό» και το προσωπικό «ψυχρό και άχρηστο». Υποβάθμισαν την εμπειρία της, λέει η Αμίνα, λέγοντάς της ότι τα άλλα κορίτσια τα είχαν «πολύ χειρότερα» και ήταν «αλυσοδεμένα στο σπίτι» και της είπαν να λέει «δόξα τω Θεώ που η κατάστασή μου δεν ήταν τόσο άσχημη».

Την επόμενη μέρα, το προσωπικό κάλεσε τον πατέρα της, λέει η Αμίνα, αλλά έκανε ελάχιστα για να την προστατεύσει. Ζήτησα να μην με ξυλοκοπήσουν ή να με αναγκάσουν σε γάμο και να μου επιτραπεί να εργαστώ. Ο πατέρας μου απαιτούσε να σέβομαι τους πάντες, να μην φεύγω ποτέ από το σπίτι χωρίς άδεια και να συνοδεύομαι πάντα από έναν άνδρα συνοδό. «Υπέγραψα από φόβο, δεν ένιωθα ότι είχα άλλη επιλογή».

Μόλις επέστρεψε σπίτι, η Αμίνα λέει ότι οι ξυλοδαρμοί συνεχίστηκαν και στο τέλος αναγκάστηκε να φύγει στην εξορία. «Θυμάμαι ότι ήμουν εντελώς μόνη και τρομοκρατημένη. Ένιωθα σαν φυλακισμένη στο ίδιο μου το σπίτι, χωρίς κανέναν να με προστατεύει, χωρίς κανέναν να με υπερασπίζεται. Ένιωθα ότι η ζωή μου δεν είχε σημασία, ότι ακόμα κι αν μου συνέβαινε κάτι τρομερό, κανείς δεν θα νοιαζόταν», λέει.

Για τα νεαρά κορίτσια, η εκμάθηση του φόβου για την Dar al-Reaya ξεκινά από νεαρή ηλικία. Η Shams λέει ότι ήταν 16 ετών όταν μια γυναίκα που βρισκόταν σε ένα από τα «κέντρα φροντίδας» ήρθε στο σχολείο της. Είπε στην τάξη ότι είχε ξεκινήσει μια σχέση με ένα αγόρι και συνελήφθη από τη θρησκευτική αστυνομία και αναγκάστηκε να το ομολογήσει στον πατέρα της. Αφού έμεινε έγκυος, η οικογένειά της την αποκήρυξε και ο πατέρας της αρνήθηκε να της επιτρέψει να παντρευτεί, οπότε στάλθηκε στο Dar al-Reaya. «Μας είπε ότι αν μια γυναίκα κάνει σeξ ή μια σχέση, γίνεται μια «φθηνή γυναίκα». Αν είσαι άντρας, θα είσαι πάντα άντρας, αλλά αν μια γυναίκα κάνει τον εαυτό της φτηνό, θα είναι φτηνός για μια ζωή».

Η Layla, η οποία εξακολουθεί να ζει στη χώρα, λέει ότι μεταφέρθηκε στο Dar al-Reaya αφού παραπονέθηκε στην αστυνομία για τον πατέρα και τους αδελφούς της. Λέει ότι την κακοποίησαν και στη συνέχεια την κατηγόρησαν ότι ντρόπιασαν την οικογένειά της, αφού δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πράγματα για τα δικαιώματα των γυναικών. Παρέμεινε στο «κέντρο φροντίδας» μέχρι που ο πατέρας της συμφώνησε να αφεθεί ελεύθερη, παρόλο που ήταν ο φερόμενος ως κακοποιός της.

«Αυτές οι γυναίκες δεν έχουν κανέναν. Θα μπορούσαν να εγκαταλειφθούν για χρόνια, ακόμη και χωρίς να διαπράξουν έγκλημα», λέει μια ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμη. «Η μόνη διέξοδος είναι μέσω ενός άνδρα κηδεμόνα, γάμου ή αυτοκτονίας. Ηλικιωμένοι άνδρες ή πρώην κατάδικοι που δεν βρήκαν νύφη ψάχνουν για νύφη σε αυτά τα ιδρύματα. Μερικές γυναίκες θα το δεχόντουσαν αυτό ως τη μόνη διέξοδο».

Μερικοί Σαουδάραβες άνδρες θα πουν ότι μια γυναίκα αξίζει να βρίσκεται εκεί ή ότι θα πρέπει να είναι ευγνώμονες που η κυβέρνηση παρέχει εγκαταστάσεις για να τις προστατεύσει, λέει η Φαουζία αλ-Οτάιμπι, μια ακτιβίστρια που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα το 2022.

«Κανείς δεν τολμά να μιλήσει για αυτά τα μέρη. Κανείς δεν θα ρωτήσει για εσάς όταν πάτε εκεί. Κάνουν τα θύματα να ντρέπονται», λέει η Οτάιμπι.

Οι ακτιβιστές λένε ότι αν το σαουδαραβικό καθεστώς έπαιρνε στα σοβαρά τα δικαιώματα των γυναικών, θα μεταρρυθμιζόταν το σύστημα των «κέντρων φροντίδας» και θα παρείχε κατάλληλα ασφαλή καταφύγια για τα θύματα κακοποίησης. «Υπάρχουν γυναίκες που έχουν καλές οικογένειες που δεν τις κακοποιούν ούτε τις κρύβουν», λέει μια ακτιβίστρια που ζει τώρα στην εξορία. «Πολλοί όμως ζουν υπό αυστηρούς περιορισμούς και υφίστανται κακοποίηση σιωπηλά. Το κράτος υποστηρίζει αυτή την κακοποίηση με αυτά τα ιδρύματα. Υπάρχουν μόνο για να κάνουν διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Γιατί οι σαουδαραβικές αρχές επιτρέπουν να παραμένουν ανοιχτά;»

Η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ALQST αναφέρει ότι οι εγκαταστάσεις Dar al-Reaya είναι διαβόητες στη Σαουδική Αραβία ως κρατικά εργαλεία για την επιβολή των έμφυλων κανόνων και «έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την αφήγηση των σαουδαραβικών αρχών για την ενδυνάμωση των γυναικών».

Η υπεύθυνη εκστρατειών, Nadyeen Abdulaziz, λέει: «Εάν ενδιαφέρονται σοβαρά για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών, πρέπει να καταργήσουν αυτές τις μεροληπτικές πρακτικές και να επιτρέψουν τη δημιουργία γνήσιων καταφυγίων που προστατεύουν, αντί να τιμωρούν, όσους έχουν υποστεί κακοποίηση».

Ένας εκπρόσωπος της σαουδαραβικής κυβέρνησης δήλωσε ότι υπάρχει ένα δίκτυο εξειδικευμένων εγκαταστάσεων φροντίδας που υποστηρίζει ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών που έχουν πληγεί από ενδοοικογενειακή βία. Απέρριψε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς για αναγκαστικό περιορισμό, κακομεταχείριση ή εξαναγκασμό.

«Αυτά δεν είναι κέντρα κράτησης και κάθε ισχυρισμός για κακοποίηση λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και υπόκειται σε διεξοδική έρευνα... Οι γυναίκες είναι ελεύθερες να φύγουν ανά πάσα στιγμή, είτε για να πάνε στο σχολείο, στην εργασία τους είτε για άλλες προσωπικές δραστηριότητες, και μπορούν να φύγουν μόνιμα όποτε επιλέξουν χωρίς να χρειάζεται έγκριση από κηδεμόνα ή μέλος της οικογένειας».

Επίσης, ανέφερε ότι οι αναφορές για ενδοοικογενειακή βία ελήφθησαν μέσω μιας ειδικής και εμπιστευτικής τηλεφωνικής γραμμής και ότι όλες οι υποθέσεις αντιμετωπίστηκαν γρήγορα για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των θυμάτων.a