Η τεχνητή νοημοσύνη ανεβάζει τον κίνδυνο μιας «jobless recovery» – μιας οικονομικής ανάκαμψης χωρίς ανάλογη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Σύμφωνα με έκθεση της JPMorgan, οι πιο εκτεθειμένοι είναι οι λεγόμενοι white-collar εργαζόμενοι, δηλαδή όσοι απασχολούνται σε γνωστικές, μη επαναλαμβανόμενες εργασίες γραφείου.

Ο Μουράτ Τάσκι, ανώτερος οικονομολόγος της τράπεζας, εκτιμά ότι η AI είναι έτοιμη να αντικαταστήσει ένα τεράστιο κομμάτι αυτών των επαγγελμάτων. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι μια αγορά εργασίας όπου οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίζουν διαρκώς αυξημένο κίνδυνο ανεργίας, ενώ η ανάπτυξη στον τομέα τους θα παραμένει υποτονική.

Οι δουλειές ρουτίνας είναι πιο εύκολες να αυτοματοποιηθούν, γιατί ακολουθούν επαναλαμβανόμενα βήματα.

Όμως με την πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά με τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και την ανάλυση δεδομένων, βλέπουμε ότι πλέον μπαίνουν στο στόχαστρο.

Ένα AI δεν χρειάζεται να «μάθει» έναν κανόνα απ’ έξω· μπορεί να αναλύσει τεράστιους όγκους πληροφορίας και να βγάλει αποφάσεις ή προτάσεις.

Πολλές δουλειές ή tasks που θεωρούσαμε «δημιουργικά» ή «αναλυτικά» (π.χ. συγγραφή reports, νομικές συμβουλές σε τυπικές υποθέσεις, οικονομικές προβλέψεις) έχουν ήδη δείξει ότι μπορούν να γίνουν με ακρίβεια από αλγόριθμους. Το AI είναι ιδιαίτερα αποδοτικό σε εργασίες που έχουν μεγάλο όγκο δεδομένων και χρειάζονται γρήγορη, τυποποιημένη επεξεργασία. Άρα τι μας μένει;

Η ειρωνεία είναι - και βασικά και το βασικό μας πρόβλημα, ας λέμε αλήθειες, ότι ακριβώς αυτά τα «πιο ασφαλή» μέχρι τώρα επαγγέλματα είναι που μπαίνουν στο στόχαστρο της τεχνητής νοημοσύνης, γιατί οι αλγόριθμοι μπορούν πλέον να κάνουν μεγάλο μέρος της δουλειάς (π.χ. ανάλυση δεδομένων, σύνταξη κειμένων, ακόμη και νομικές γνωματεύσεις).

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο μεμονωμένες καριέρες. Οι knowledge workers αντιστοιχούν σχεδόν στο 45% της απασχόλησης στις ΗΠΑ, κάτι που σημαίνει ότι μια παρατεταμένη πίεση στον κλάδο τους θα μπορούσε να πλήξει συνολικά την οικονομία. Όπως σημειώνει ο Τάσκι, αν η ανεργία σε αυτό το κομμάτι παραμείνει υψηλή, η επόμενη κάμψη της αγοράς εργασίας μπορεί να είναι «ιδιαίτερα ζοφερή». Σε μια τέτοια περίπτωση, οι κυβερνήσεις ίσως αναγκαστούν να εφαρμόσουν πιο χαλαρή νομισματική πολιτική ή να ρίξουν επιπλέον ρευστότητα στην οικονομία για να απορροφήσουν τις απώλειες.

Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο ξεκινά. Η JPMorgan παρατηρεί ότι το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των πρόσφατων αποφοίτων πανεπιστημίου έχει ανέβει, κάτι που συνδέεται άμεσα με τον ενθουσιασμό γύρω από την AI. Παράλληλα, οι «μη γνωστικές» θέσεις ρουτίνας ευθύνονται πλέον για μεγαλύτερο μερίδιο της ανεργίας απ’ ό,τι οι πιο «παραδοσιακές» δουλειές ρουτίνας.

Στις ΗΠΑ, οι εργαζόμενοι σε γνωστικές ή χειρωνακτικές εργασίες έχουν ήδη βιώσει παρόμοια «jobless recoveries» στο παρελθόν. Μάλιστα, το ποσοστό τους στο σύνολο της απασχόλησης έπεσε από περίπου 55% πριν τέσσερις δεκαετίες, στο 40% σήμερα.

Παρά τις τάσεις αυτές, η συνολική ανεργία παραμένει χαμηλή – στο 4,2% τον Ιούλιο. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η αγορά χάνει δυναμική: οι νέες θέσεις που δημιουργήθηκαν τον Ιούλιο ήταν πολύ λιγότερες από τις προβλέψεις, ενώ οι εκτιμήσεις για τους προηγούμενους δύο μήνες αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω κατά 258.000 θέσεις.

Η JPMorgan δεν προβλέπει άμεσο κραχ στην αγορά εργασίας, αλλά προειδοποιεί: οι πιέσεις στους εργαζομένους γραφείου αυξάνονται και μπορεί να γίνουν το «αδύναμο σημείο» της επόμενης ύφεσης.