Πόσες φορές έχετε ακούσει για μικρές περιοχές οι οποίες προσπάθησαν να αποκτήσουν αυτονομία μέσα σε μια χώρα και απέτυχαν; Ούτε λίγες, ούτε πολλές μάλλον. Κι όμως, υπάρχει ένα μέρος που μέχρι σήμερα παραμένει παράδειγμα μιας κοινότητας που επέλεξε την αυτοδιαχείριση και την έχει κρατήσει για 47 χρόνια. Και μάλιστα κοντά στο κέντρο της πρωτεύουσας της Δανίας, της Κοπεγχάγης.
Ήταν το 1971 όταν αρκετοί νεαροί Δανοί κατέλαβαν μια περιοχή στην Κοπεγχάγη που ανήκε στον στρατό και έμενε ανεκμετάλλευτη. Η Κριστιάνια παλαιότερα υπήρξε ξεχωριστή πόλη που ιδρύθηκε το 1617 από τον βασιλιά Κρίστιαν τον 4ο. Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1971, οι κάτοικοι των γύρω περιοχών έσπασαν τους φράχτες γιατί ήθελαν την περιοχή μόνο και μόνο για να παίζουν τα παιδιά τους.
Κάποιοι λένε πως η αρχή αυτής της αυτόνομης πολιτείας δεν έγινε οργανωμένα. Κάποιοι άλλοι λένε πως ήταν μια ένδειξη διαμαρτυρίας εναντίον της δανικής κυβέρνησης, επειδή εκείνη την εποχή η πρόσβαση σε μια αξιοπρεπή κατοικία στην πρωτεύουσα ήταν δύσκολη και όχι για όλους.
Ο δημοσιογράφος Jacob με άρθρο του στις 26 Σεπτεμβρίου αναφέρθηκε σε αυτήν σαν «ελεύθερη πόλη» και μάλιστα πρότεινε διάφορους τρόπους αξιοποίησης της από τους όλο και περισσότερους Δανούς που έσπευδαν να βρουν στέγη και ελευθερία.
Τους επόμενους μήνες, η Κριστιάνια απέκτησε τον χαρακτήρα μιας αυτοκέφαλης, αυτόνομης και αναρχικής περιοχής. Η αστυνομία της χώρας προσπάθησε δεκάδες φορές, πολλές από αυτές με βίαιο τρόπο, να απομακρύνει τους «εισβολείς». Δεν τα κατάφερε για δυο λόγους: γιατί ο αριθμός των κατοίκων αυξανόταν και γιατί η περιοχή ήταν αρκετά μεγάλη για να την ελέγξει στο έπακρο.
Το 1972 η κυβέρνηση της Δανίας συμφώνησε με τους κατοίκους της Κριστιάνια να πληρώνουν το νερό και το ηλεκτρικό τους με αντάλλαγμα της αναγνώρισή της ως ένα «κοινωνικό πείραμα». Και μέχρι αυτή την στιγμή το πείραμα κρίνεται, ως επί το πλείστον, επιτυχημένο.
Σήμερα, η Κριστιάνια έχει περίπου 1.000 μόνιμους κατοίκους. Η περιοχή είναι γεμάτη πράσινο, χαμηλά σπίτια και βρίσκεται πάνω στο κανάλι Stadsgraven. Οι τουρίστες την επισκέπτονται κάθε χρόνο για να θαυμάσουν την ειδυλλιακή ομορφιά της αλλά και από περιέργεια. Δεν υπάρχουν αυτοκίνητα και οι κάτοικοι κυκλοφορούν μόνο με ποδήλατα. Η αστυνομία εισέρχεται στην περιοχή μόνο αν συντρέχει κάποιος πολύ σοβαρός λόγος. Το χασίς είναι ελεύθερο αλλά οι κάτοικοι απαγορεύουν ρητά τα σκληρά ναρκωτικά.
Έχουν δικό τους ιατρικό κέντρο, σύστημα συλλογής σκουπιδιών και αποχέτευσης. Και φυσικά κάνουν ανακύκλωση σαν τρελοί. Έχουν επίσης διατηρήσει ένα σύστημα κοινής ιδιοκτησίας αλλά και συλλογικής ευθύνης όσον αφορά το έγκλημα. Εκτός από την κορώνα έχει το δικό της νόμισμα, το δολάριο της Κριστιάνια. Πολιτικά πάλι, τείνει περισσότερο στην άμεση δημοκρατία με τις συζητήσεις για αποφάσεις μεταξύ των κατοίκων να είναι πολλές φορές έντονες. Αλλά πάντα βρίσκεται μια λύση.
Η λίστα αναμονής των ανθρώπων που έχουν κάνει αίτηση για να μετακομίσουν μόνιμα στην περιοχή είναι τεράστια. Μερικοί έρχονται και φεύγουν και μερικοί μένουν εκεί για πάντα. Οι κάτοικοι της Κοπεγχάγης σε μεγάλο ποσοστό, υποστηρίζουν την αυτονομία της περιοχής.
Το 2011, η δεξιά κυβέρνηση της χώρας είχε πλάνο να πάρει τον έλεγχο της περιοχής, να χτίσει αυτοκινητόδρομους και να σταματήσει το εμπόριο κάνναβης. Όμως μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων (όχι μόνο της Κριστιάνια), η κυβέρνηση συμφώνησε να διατηρηθεί η περιοχή όπως είναι, αν οι κάτοικοι την αγόραζαν.
Η «ελεύθερη πόλη» της Κριστιάνια έχει αντέξει. Πολλούς τους φοβίζει η ελευθερία που προσφέρει. Για άλλους πάλι είναι αυτό ακριβώς που έψαχναν. Η Κριστιάνια έχει πολλά πράγματα να μας διδάξει. Περισσότερο όμως απ’ όλα, είναι η ενέργεια και το όραμα που έχουν οι άνθρωποί της, οι οποίοι καταφέρνουν να συνεργάζονται αρμονικά με υπευθυνότητα και φροντίδα. Μήπως λείπει αυτό στις μέρες μας;
