Αν έχεις περάσει τα πρώτα -άντα, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κάποιος φίλος σου, η μάνα σου ή ένας μπαρμπάς με αποθέματα σοφίας να σου έχει πει: «Εμείς παλιά τρώγαμε απ’ όλα και δεν παθαίναμε τίποτα». Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στο σημείο να βγάζουμε το ψωμί απ’ το φούρνο και να ζυμώνουμε κάθε μέρα, αλλά λίγη «επιστροφή στα βασικά» δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.
Από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα, οι διατροφικές συνήθειες έχουν αλλάξει σημαντικά. Τότε κυριαρχούσαν τα σπιτικά και λιγότερο επεξεργασμένα γεύματα, ενώ σήμερα παρατηρείται στροφή προς τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, κυρίως λόγω ευκολίας και χρόνου. Η μείωση του μαγειρέματος στο σπίτι και η αύξηση κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού έχουν οδηγήσει σε αύξηση προβλημάτων υγείας, όπως παχυσαρκία, διαβήτης και υπέρταση.
Σε πολλές χώρες, μεγάλο ποσοστό της ενεργειακής πρόσληψης προέρχεται από τέτοια τρόφιμα, με τις ΗΠΑ να ξεπερνούν το 50%. Η επιστροφή σε πιο παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες των ‘80s, με φυσικά και σπιτικά γεύματα, υγιεινά σνακ και σωματική άσκηση, μπορεί να αποτελέσει λύση για τη βελτίωση της υγείας.
Το φαγητό τότε ήταν πιο “καθαρό” – και δεν εννοούμε οργανωμένο
Το 1980, η γιαγιά σου ήξερε τι έτρωγε, όχι επειδή είχε διαβάσει ετικέτες, αλλά επειδή το είχε φυτέψει η ίδια. Τα λαχανικά έρχονταν από τον κήπο, το κοτόπουλο έκανε cardio στην αυλή και το ψωμί μύριζε προζύμι, όχι E330.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Cornell (2014), οι δίαιτες της δεκαετίας του ’70 και του ’80 περιείχαν λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα και συντηρητικά, και περισσότερα φρέσκα προϊόντα. Οι οικογένειες έτρωγαν στο σπίτι, μαγείρευαν πιο συχνά και οι επιλογές φαγητού ήταν πιο περιορισμένες, άρα και πιο απλές.
Δεν υπήρχαν "light" προϊόντα – μόνο το φως του ψυγείου
Η έννοια "zero sugar" ή "χωρίς γλουτένη" δεν υπήρχε. Έτρωγες το γιαούρτι το πλήρες, το παγωτό κανονικό και το βούτυρο από αγελάδα με όνομα. Δεν είχαν ενοχοποιηθεί ακόμη τα λιπαρά – αυτά ήρθαν πιο μετά, μαζί με τη μανία για "χαμηλό σε λιπαρά" που, σύμφωνα με πολλές έρευνες, δεν βοήθησε και πολύ στη μείωση της παχυσαρκίας.
Μια ανάλυση του British Medical Journal (2015) έδειξε ότι τα “low-fat” προϊόντα των δεκαετιών του ’90 και 2000 συχνά περιείχαν περισσότερη ζάχαρη για να αντισταθμίσουν τη γεύση, κάτι που τελικά μπορεί να έκανε περισσότερο κακό παρά καλό.
Τα “σνακ” ήταν ψωμί με λάδι – όχι μπάρες πρωτεΐνης με γεύση cookie dough
Το 1985 δεν υπήρχαν energy balls. Υπήρχε όμως μια φέτα ψωμί με λάδι και ρίγανη. Ή στην καλύτερη περίπτωση, μια "τυρόπιτα φούρνου" που μπορούσε να σε κρατήσει ως το μεσημέρι χωρίς να σε οδηγήσει σε ενοχές.
Οι μερίδες ήταν μικρότερες – και το “έφαγα πολύ” σήμαινε όντως πολύ
Σύμφωνα με στοιχεία από τον USDA (Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ), από το 1980 μέχρι σήμερα, οι μερίδες έχουν αυξηθεί κατά 20% έως 40%, ανάλογα με την κατηγορία φαγητού. Το fast food έχει διπλασιαστεί σε μέγεθος, τα αναψυκτικά έγιναν… κουβάδες.
Η ζωή μας είχε πιο πολύ κίνηση – κυριολεκτικά
Μπορεί το aerobic της Τζέιν Φόντα να ήταν λίγο cringe, αλλά η φυσική δραστηριότητα ήταν περισσότερο μέρος της καθημερινότητας. Λιγότερα αυτοκίνητα, περισσότερα πόδια. Δεν υπήρχαν delivery apps, ούτε κάναμε hαte scroll στο κινητό μετά το φαγητό. Οι άνθρωποι έπαιζαν, περπατούσαν, δούλευαν σε πιο "κινητικές" δουλειές και γενικά έκαιγαν θερμίδες με πιο φυσικό τρόπο.
Τι λέει η επιστήμη;
Μια μελέτη του National Institutes of Health (NIH) το 2019 έδειξε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (που σήμερα καταναλώνουμε σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες) συνδέονται με αυξημένη ημερήσια πρόσληψη θερμίδων, αυξημένο βάρος και μειωμένο κορεσμό.
Άρα ναι, η διατροφή του ’80 μπορεί να ήταν απλή, αλλά λειτουργούσε.
