Η πρόσφατη απώλεια του Γάλλου δημιουργού διαδικτυακού περιεχομένου Ραφαέλ Γκραβάν (γνωστού με το ψευδώνυμο Ζαν Πορμανόβ) φέρνει στο προσκήνιο μια από τις πιο ανησυχητικές τάσεις του διαδικτύου: το λεγόμενο trash streaming. Ο 46χρονος, από τους πρωτοπόρους της συγκεκριμένης «σκηνής» στη Γαλλία, κατέρρευσε κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης στην πλατφόρμα Kick, προκαλώντας σοκ σε θεατές και αρχές.

Ο Γκραβάν είχε αποκτήσει φήμη μέσα από ακραίες παραστάσεις, όπου ο ίδιος και οι συνεργάτες του συμμετείχαν σε επικίνδυνα ή εξευτελιστικά «πειράματα», τα οποία επιλέγονταν από το κοινό έναντι χρηματικής αμοιβής.

Στο παρελθόν, μεταδόσεις του είχαν περιλάβει πράξεις με ασφυξία, εισπνοή τοξικών ουσιών και άλλες επικίνδυνες δοκιμασίες. Το βίντεο του τελευταίου του stream έχει ήδη κατασχεθεί από τις γαλλικές αρχές και χαρακτηρίστηκε από την υφυπουργό Ψηφιακών Υποθέσεων Κλάρα Σαπάζ ως «σκηνές ανείπωτου τρόμου».

Τι είναι το «trash streaming»

Το φαινόμενο εμφανίστηκε τη δεκαετία του 2010, αρχικά στη Ρωσία και την Πολωνία. Η λογική του είναι απλή αλλά επικίνδυνη: οι θεατές πληρώνουν για να δουν έναν «παίκτη» να υφίσταται εξευτελισμούς ή βίαιες πράξεις, πολλές φορές με ανυπολόγιστες συνέπειες για την υγεία ή ακόμη και τη ζωή του.

Ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά σημειώθηκε το 2021 στη Ρωσία, όταν άνδρας χτύπησε μέχρι θανάτου την έγκυο σύντροφό του μπροστά σε χιλιάδες συνδεδεμένους θεατές. Παρά την κατακραυγή, καταδικάστηκε σε ποινή μόλις έξι μηνών φυλάκισης. Παρά τις κατά τόπους απαγορεύσεις, ανάλογο υλικό εξακολουθεί να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.

Με μια απλή αναζήτηση, μπορεί κανείς να εντοπίσει βίντεο με ανθρώπους που αυτοτραυματίζονται, καταναλώνουν βλαβερές ουσίες ή προβαίνουν σε πράξεις που στόχο έχουν αποκλειστικά τη «διασκέδαση» των θεατών. Κίνδυνοι και κοινωνικός αντίκτυπος Η υπόθεση Γκραβάν υπενθυμίζει με τον πιο σκληρό τρόπο τους κινδύνους που ελλοχεύουν όταν η επιδίωξη διαδικτυακής φήμης και εύκολου κέρδους συνδυάζεται με την έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τέτοιες πρακτικές όχι μόνο εκθέτουν τους συμμετέχοντες σε άμεσο κίνδυνο, αλλά και εθίζουν το κοινό στη βία και τον εξευτελισμό ως μορφή ψυχαγωγίας. Το ερώτημα πλέον είναι αν οι αρμόδιες αρχές θα προχωρήσουν σε αυστηρότερα μέτρα ελέγχου, πριν υπάρξουν νέα θύματα. Γιατί το «trash streaming», πέρα από μια ακραία διαδικτυακή μόδα, δείχνει να εξελίσσεται σε κοινωνικό φαινόμενο με τραγικές διαστάσεις.