Ένα ακραίο, αλλά δοκιμασμένο επιστημονικό σχέδιο βρίσκεται σε εξέλιξη: η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ετοιμάζεται να απελευθερώσει δισεκατομμύρια στείρες μύγες πάνω από το Μεξικό και το νότιο Τέξας, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας βιολογικού ελέγχου ενάντια σε ένα σαρκοφάγο παράσιτο που απειλεί την κτηνοτροφία, την άγρια ζωή και ακόμα και τα κατοικίδια ζώα.
Η ιδέα ίσως θυμίζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως πρόκειται για μια προηγμένη τεχνική που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στο παρελθόν: η χρήση στείρων αρσενικών εντόμων για την εξάλειψη ενός πληθυσμού.
Ο σιωπηλός εχθρός: New World Screwworm
Ο στόχος της επιχείρησης είναι η New World Screwworm, μια μύγα της οποίας οι προνύμφες δεν τρέφονται από νεκρή, αλλά από ζωντανή σάρκα. Τα θηλυκά εναποθέτουν αυγά σε ανοιχτές πληγές ή στους βλεννογόνους των ζώων· όταν εκκολάπτονται, οι προνύμφες κυριολεκτικά κατατρώγουν το θύμα τους εκ των έσω.
«Ένα μοσχάρι 450 κιλών μπορεί να πεθάνει μέσα σε δύο εβδομάδες», προειδοποιεί ο Michael Bailey, πρόεδρος της Αμερικανικής Κτηνιατρικής Ένωσης. Οι θεραπείες υπάρχουν, αλλά η διαδικασία είναι επώδυνη και τραυματική, τόσο για το ζώο όσο και για τον κτηνοτρόφο.
Η λύση
Η μέθοδος βασίζεται σε μια απλή ιδέα: εκτροφή και απελευθέρωση εκατομμυρίων αρσενικών μυγών, οι οποίες προηγουμένως έχουν στείρωθεί με ακτινοβολία. Όταν αυτές ζευγαρώνουν με τα θηλυκά της φύσης, τα αυγά που παράγονται είναι στείρα και δεν εκκολάπτονται. Έτσι, ο πληθυσμός του παρασίτου μειώνεται προοδευτικά μέχρι την εξάλειψή του.
Ο Edwin Burgess, καθηγητής παρασιτολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, χαρακτηρίζει τη μέθοδο «εξαιρετικό δείγμα επιστημονικής καινοτομίας» που προσφέρει λύση σε ένα «τεράστιο πρόβλημα χωρίς τη χρήση τοξικών χημικών».
Η τεχνική έχει εφαρμοστεί στο παρελθόν με επιτυχία. Μεταξύ 1962 και 1975, ΗΠΑ και Μεξικό απελευθέρωσαν περισσότερες από 94 δισεκατομμύρια στείρες μύγες, εξαλείφοντας το παράσιτο βόρεια του Παναμά. Έκτοτε, ένα εργοστάσιο στον Παναμά παρήγαγε τις στείρες μύγες που κρατούσαν το παράσιτο υπό έλεγχο.
Όμως το New World Screwworm έκανε την επανεμφάνισή του στο νότιο Μεξικό στα τέλη του 2024, αναγκάζοντας τις αρχές να εντείνουν τις προσπάθειες. Το αμερικανικό Υπουργείο Γεωργίας σχεδιάζει την κατασκευή νέου εργοστασίου παραγωγής μυγών στο νότιο Μεξικό μέχρι τον Ιούλιο του 2026, καθώς και τη δημιουργία κέντρου διανομής στο Τέξας για άμεση δράση σε περιπτώσεις ανάγκης.
Η απειλή επιστρέφει με την κλιματική αλλαγή
Το παράσιτο είναι τροπικό και ιστορικά περιοριζόταν γεωγραφικά λόγω των ψυχρών χειμώνων στις βόρειες πολιτείες. Ωστόσο, με την άνοδο των θερμοκρασιών, το ρίσκο επανεμφάνισης του σε περιοχές όπου είχε εξαλειφθεί είναι μεγαλύτερο από ποτέ.
Ο Don Hineman, πρώην κτηνοτρόφος από το Κάνσας, θυμάται τη φρίκη από πρώτο χέρι. «Η μυρωδιά ήταν ανυπόφορη. Σαν σάπιο κρέας», λέει χαρακτηριστικά.
Η επιλογή των αρχών να καταφύγουν ξανά στην απελευθέρωση στείρων μυγών δείχνει την προτίμηση σε λύσεις υψηλής τεχνολογίας και χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Αντί για μαζικούς ψεκασμούς με εντομοκτόνα, η στρατηγική ποντάρει στη βιολογία, κι όπως φαίνεται, η μάχη από αέρος έχει καλές πιθανότητες να κερδηθεί.
