Ένα άγνωστο μέχρι σήμερα ουράνιο αντικείμενο αψηφά τους νόμους της φυσικής και ίσως φανερώνει μια νέα κατηγορία αστρικών σωμάτων

Μια εξαιρετικά σπάνια και αινιγματική κοσμική πηγή, γνωστή ως ASKAP J1832-0911, έχει φέρει σε αμηχανία την επιστημονική κοινότητα. Το αντικείμενο αυτό, που εντοπίστηκε βαθιά μέσα στο Γαλαξιακό Επίπεδο, εκπέμπει ραδιοκύματα και ακτίνες Χ σε τακτικά διαστήματα 44 λεπτών, με διάρκεια παλμών περίπου δύο λεπτά κάθε φορά.

Αυτό που καθιστά την ανακάλυψη μοναδική είναι το γεγονός ότι το ASKAP J1832-0911 είναι το πρώτο long-period transient (LPT) – δηλαδή αντικείμενο με μακροχρόνιους και περιοδικούς παλμούς – που εκπέμπει και ακτίνες Χ.

Μια παρατήρηση που έγινε… από τύχη

Η ανακάλυψη έγινε από ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Curtin στην Αυστραλία, υπό την καθοδήγηση του δρ Andy Wang. Το ουράνιο σώμα εντοπίστηκε μέσω του ραδιοτηλεσκοπίου ASKAP (Australian Square Kilometre Array Pathfinder), το οποίο βρίσκεται στη γη των Wajarri και ανήκει στον εθνικό οργανισμό επιστημών της Αυστραλίας, CSIRO.

Κατά σύμπτωση, το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra της NASA παρατηρούσε την ίδια περιοχή του ουρανού και κατέγραψε παλμούς ακτίνων Χ ταυτόχρονα με τους ραδιοπαλμούς.
«Ήταν σαν να βρίσκεις βελόνα σε άχυρα», δήλωσε ο δρ Wang. «Το ASKAP βλέπει ένα ευρύ πεδίο, ενώ το Chandra παρατηρεί πολύ μικρότερο. Το να βλέπουν την ίδια περιοχή την ίδια στιγμή ήταν εξαιρετική τύχη».

Το μυστήριο των LPT και το ενδεχόμενο νέας φυσικής

Τα LPT είναι μια σχετικά νέα κατηγορία αντικειμένων — μόλις 10 έχουν εντοπιστεί παγκοσμίως από το 2022. Το ASKAP J1832-0911, ωστόσο, ξεχωρίζει, καθώς είναι το μοναδικό που συνδυάζει ραδιοκύματα και ακτίνες Χ, κάτι που δημιουργεί πολλά ερωτήματα για τη φύση και τον μηχανισμό λειτουργίας του.

Οι επιστήμονες εξετάζουν διάφορα σενάρια:

• Θα μπορούσε να είναι μαγνήτης, δηλαδή ο πυρήνας ενός νεκρού άστρου με εξαιρετικά ισχυρά μαγνητικά πεδία.

• Ή ένα δυαδικό σύστημα, όπου ένας λευκός νάνος αλληλεπιδρά με άλλο σώμα.

Ωστόσο, όπως τονίζει ο δρ Wang, καμία υπάρχουσα θεωρία δεν εξηγεί πλήρως τα παρατηρούμενα χαρακτηριστικά. Η ανακάλυψη αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε νέες θεωρίες αστρικής εξέλιξης ή ακόμα και σε μια άγνωστη μέχρι σήμερα μορφή φυσικής.

Πού οδηγεί αυτή η ανακάλυψη;

Η δεύτερη συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια Nanda Rea από το Ινστιτούτο Διαστημικής Επιστήμης και το Καταλανικό Ινστιτούτο Διαστημικών Μελετών, δήλωσε:
«Η ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν πολλά ακόμη. Η παρατήρηση των ακτίνων Χ μας προσφέρει ένα εντελώς νέο εργαλείο για τη μελέτη αυτών των μυστηριωδών πηγών».

Οι παλμοί ακτίνων Χ είναι ενδεικτικοί της παρουσίας συμπαγούς ουράνιου σώματος, ενώ τα ραδιοκύματα υποδεικνύουν οργανωμένα μαγνητικά πεδία. Το γεγονός ότι και οι δύο μορφές ακτινοβολίας ακολουθούν τον ίδιο κύκλο των 44 λεπτών, ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για ένα αντικείμενο εντελώς άγνωστο μέχρι σήμερα στην επιστήμη.

📌 Συμπερασματικά:

Η ανακάλυψη του ASKAP J1832-0911 δεν είναι απλώς μία ακόμη παρατήρηση στον ουρανό. Είναι ένα παράθυρο στο άγνωστο, με τη δυναμική να αλλάξει όσα γνωρίζουμε για την εξέλιξη των άστρων, τα μαγνητικά πεδία και την κοσμική ακτινοβολία.

Η επιστήμη βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πρόκληση: να εξηγήσει ένα φαινόμενο που μέχρι χθες θεωρούταν αδιανόητο.

🧪 Πηγές & Βιβλιογραφία:

• Curtin University Astronomy Group

• NASA Chandra X-ray Observatory

• CSIRO – Australian Square Kilometre Array Pathfinder

• Daily Mail Science Section

• Rea et al., Nature Astronomy, 2024 (προδημοσίευση)