«Πιο εύκολα δηλώνεις έμπορος ναρκωτικών παρά λυρικός καλλιτέχνης»

«Η όπερα είναι διεθνές είδος, είναι ξένο για όλους, εκτός ίσως από τους Ιταλούς. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, μπορεί να γίνει και δική μας», λέει ο Αλέξανδρος Ευκλείδης

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 13/1/2013 | 22:23

Σχολιάστε

«Πιο εύκολα δηλώνεις έμπορος ναρκωτικών παρά λυρικός καλλιτέχνης»

Σπούδασε Θέατρο και Μουσική και θέλησε να τα συνδυάσει: στα 37 του χρόνια ο Αλέξανδρος Ευκλείδης είναι ο μοναδικός ίσως σκηνοθέτης στην Ελλάδα που ασχολείται αποκλειστικά με το μουσικό θέατρο. Αγαπά εξίσου την όπερα και την ελληνική οπερέτα, συνεργάζεται σταθερά με μεγάλους οργανισμούς -το Φεστιβάλ Αθηνών, την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής της γενέτειράς του Θεσσαλονίκης κ.ά.- αλλά ταυτόχρονα υπογράφει και πιο πειραματικές παραγωγές, όπως για παράδειγμα το πρόσφατο ανέβασμα των δημοφιλών «Απάχηδων των Αθηνών» του Νίκου Χατζηαποστόλου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, που γνώρισε μεγάλη απήχηση στο κοινό. Όσο για τις προτιμήσεις του από πλευράς ρεπερτορίου, καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό και αισθητικό φάσμα, αφού εκτείνονται από το μπαρόκ ως τον Γιάννη Χρήστου.

Πέρα από σκηνοθέτης, όμως, ο Αλέξανδρος Ευκλείδης έχει μία ακόμη πτυχή, του ερευνητή-δασκάλου. Αυτόν τον καιρό εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, σε συνεργασία με τον σημαντικότερο μελετητή του ελαφρού μουσικού θεάτρου, τον Μανόλη Σειραγάκη, η οποία φιλοδοξεί να καταλήξει στη συγγραφή μιας μονογραφίας για τον Θεόφραστο Σακελλαρίδη. Για αρκετά χρόνια όμως δίδαξε και σε πανεπιστήμια, αλλά εσχάτως η δραστηριότητά του αυτή διακόπηκε «λόγω περικοπών», όπως λέει μεταξύ αστείου και σοβαρού.

Με τους φοιτητές, πάντως, του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας αναμετρήθηκε για πρώτη φορά με την ελληνική οπερέτα: ήταν το 2010 όταν ανέβασαν τον «Βαφτιστικό» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη στη Θεσσαλονίκη. Εξαρχής αντιμετώπισε το είδος με τρόπο «αντινοσταλγικό», καθώς πιστεύει ότι η σύνδεσή του με το παρελθόν αποτελεί καθαρή παρανάγνωση, δεδομένου ότι η οπερέτα στην εποχή της είχε να κάνει αποκλειστικά με το εδώ και το τώρα.

Στον ίδιο άξονα συνέχισε με ακόμη ένα, άγνωστο αυτή τη φορά, έργο του Σακελλαρίδη: την «Κόρη της Καταιγίδος», η οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών το 2011, σηματοδοτώντας την πρώτη συνεργασία του με τον συνθέτη Χαράλαμπο Γωγιό και τις «Όπερες των Ζητιάνων». Την επόμενη χρονιά με το ίδιο σχήμα παρουσίασαν το επιτυχημένο «Yasou Aida», ένα καλοδουλεμένο μουσικοθεατρικό σχόλιο επάνω στις ελληνογερμανικές σχέσεις με φόντο την οικονομική κρίση, το οποίο ανέβηκε και στις δύο χώρες, σε συμπαραγωγή με την πρωτοποριακή Neukoellner Oper του Βερολίνου.

Εφέτος ο Αλέξανδρος Ευκλείδης θα επιστρέψει στη γερμανική πρωτεύουσα και στο ίδιο θέατρο όπου, από κοινού με τη δημιουργική ομάδα του «Yasou Aida», τον Χαράλαμπο Γωγιό και τον Δημήτρη Δημόπουλο, θα παρουσιάσουν μια σύγχρονη εκδοχή της όπερας του Ροσίνι «Το ταξίδι στη Ρεμς». «Θα είναι βασισμένο στην πολυσυζητημένη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της κρίσης, ιστορία του 1% του πληθυσμού η οποία κατέχει το 40% του παγκόσμιου πλούτου. Ένα έργο για τους ολιγάρχες, θα λέγαμε», εξηγεί. Η παραγωγή θα κάνει πρεμιέρα στο Βερολίνο στις αρχές Ιουνίου.

«Κάνω πολιτική τέχνη»

Σχολιάζοντας το σύγχρονο κοινωνικό στίγμα, που είναι αναγνωρίσιμο στις περισσότερες σκηνοθεσίες του, ο Αλέξανδρος Ευκλείδης δηλώνει ευθαρσώς ότι κάνει πολιτική τέχνη. Δεν τον ενδιαφέρει ο όρος «στρατευμένη», ούτε αγαπά τα κλισέ του τύπου «κάθε τέχνη είναι πολιτική». Θεωρεί ότι αυτό πράγματι συμβαίνει, αλλά υπάρχει διαφορετικός βαθμός συνειδητοποίησης και στόχευσης. Ο ίδιος με τις παραστάσεις του δεν θέλει να «κουνήσει το δάχτυλο», γι' αυτό άλλωστε του αρέσει να δουλεύει με είδη ανεπιτήδευτα φτιαγμένα, όπως στην περίπτωση του Γιάννη Πρινέα, λιμπρετίστα των «Απάχηδων», από ανθρώπους με λαϊκό υπόβαθρο. Γενικότερα μιλώντας θεωρεί την ελληνική οπερέτα ιδανική πλατφόρμα για να προβάλει θέματα του παρόντος χρόνου σε έργα του παρελθόντος. «Η πολιτική ανάγνωση της οπερέτας γίνεται αβίαστα γιατί ακριβώς εμπεριέχεται στην πρόθεση των έργων αυτών, έστω και ασυνείδητα. Είναι πολιτικά από πολλές απόψεις», εξηγεί.

Σε διαφορετική «γραμμή» από τη συνήθη πολιτική που διακρίνει τις παραστάσεις του, πάντως, θα είναι η όπερα «Καβαλερία Ρουστικάνα» του Μασκάνι την οποία θα σκηνοθετήσει στην Εθνική Λυρική Σκηνή τον προσεχή Απρίλιο. Πρόκειται για την πρώτη παραγωγή της ΕΛΣ με ψηφιακό σκηνικό και για το ανέβασμά της ο Αλέξανδρος Ευκλείδης συνεργάζεται με μια ομάδα που έχει ως κύριο μέλος την Εβίτα Γαλανού, Ελληνίδα εγκατεστημένη στην Ελβετία, η οποία δημιουργεί βιντεο-περιβάλλοντα για το θέατρο και έχει ως σήμερα κάνει παραγωγές σε μεγάλες σκηνές και φεστιβάλ του εξωτερικού.

Ο σκηνοθέτης αποκαλύπτει ότι στην παράσταση που θα δούμε στο «Ολύμπια» ο ίδιος αξιοποιεί το μεσογειακό χρώμα που χαρακτηρίζει το έργο μεταφέροντάς το σε ένα ελληνικό, νησιώτικο πλαίσιο. Θέλει με αυτόν τον τρόπο να αντιταχθεί στο κυρίαρχο στερεότυπο, σύμφωνα με το οποίο η όπερα είναι είδος ξενόφερτο. «Η όπερα είναι διεθνές είδος, είναι ξένο για όλους, εκτός ίσως από τους Ιταλούς» λέει. «Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, μπορεί να γίνει και δική μας. Η έρευνα δείχνει ότι στον Μεσοπόλεμο υπήρχαν βραδιές που παίζονταν τρεις διαφορετικές όπερες στην Αθήνα - και μιλάμε για ρεπερτόριο πολύ πιο διευρυμένο σε σχέση με το σημερινό. Είναι κρίμα, γιατί αυτή την ιστορία περί είδους ξένου προς την παράδοσή μας την ακούς και από τους ίδιους τους καλλιτέχνες οι οποίοι συχνά υιοθετούν μια απολογητική στάση, λες και κάνουν ανοσιούργημα. Στην Ελλάδα πιο εύκολα δηλώνεις έμπορος ναρκωτικών παρά καλλιτέχνης της όπερας».

πηγή: Το Βήμα