Οι αρχαίες γλώσσες μπορεί να έχουν πουλιά στους ιστορίες τους, αλλά δεν εξαρτώνται από αυτά. Ωστόσο, σε μια συγκεκριμένη περίπτωση συνέβη και αυτό. Η ιστορία αφορά μια νεκρή γλώσσα που ήταν έτοιμη να θαφτεί για πάντα στη λήθη, μέχρι που βρήκε ένα φτερωτό πλάσμα για να την αναγεννήσει. Η ιστορία του παπαγάλου που έσωσε μια νεκρή γλώσσα από την εξαφάνιση είναι τόσο παράξενη, που οι επιστήμονες αρχικά πίστεψαν ότι πρόκειται για μύθο. Ωστόσο, ένα ημερολόγιο που ανήκε στον εξερευνητή Alexander von Humboldt, μιλάει για έναν μύθο σαν να είναι αλήθεια.
Το γραπτό των 328 σελίδων είναι ένας θησαυρός μυστηρίων. Το κείμενο αναφέρεται σε τάφους εξαφανισμένων φυλών, σε αρχαία εργαλεία αλλά και στον παπαγάλο που μιλούσε μια νεκρή γλώσσα.
Ο von Humboldt περιγράφει τη σκηνή έντονα γράφοντας το παρακάτω: «Την περίοδο του ταξιδιού μας, ένας γέρος παπαγάλος εμφανίστηκε, τον οποίο δεν καταλάβαιναν οι ντόπιοι, επeιδή ήταν οι γλώσσα των Atures».
Σύμφωνα με την Brittanica, ο von Humboldt ήταν γνωστός φυσιοδίφης με μια κλίση στην περιπέτεια και τις επιστήμες της Γης. Οι εξερευνήσεις του και οι ανακαλύψεις του δεν άλλαξαν μόνο τον τρόπου που βλέπουμε τον κόσμο, αλλά βοήθησαν ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον γύρω από τις επιστήμες παγκοσμίως.
Σύμφωνα λοιπόν με τον von Humboldt, το 1800 και κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στις ζούγκλες της Βενεζουέλας, ήρθε σε επαφή με μια τοπική φυλή ιθαγενών που ονομάζονταν Carib, η οποία φημολογούνταν ότι ήταν σε πόλεμο με την γειτονική φυλή Atures. Ο πόλεμος οδήγησε την δεύτερη στην απομόνωση και αργότερα την εξαφάνιση, με το μεγαλύτερο μέρος του πολιτισμού της να χάνεται λόγω του πολέμου.
Ωστόσο, οι Carib είχαν μια μεγάλη συλλογή παπαγάλων σε αιχμαλωσία. Όλοι μιλούσαν την γλώσσα της φυλής, εκτός από έναν. Ο μοναχικός παπαγάλος αράδιαζε λέξεις από την χαμένη γλώσσα τον Atures. Για να διατηρήσει περαιτέρω τη γλωσσική ιστορία, ο ίδιος ο Humboldt σημείωσε περίπου 40 λέξεις της γλώσσας και έφερε αυτές τις φράσεις στην πατρίδα του ως μέρος της συλλογής του.
Όταν συνήθως μιλάμε για κάτι που έχει εξαφανιστεί, μιλάμε για πλάσματα, όπως οι δεινόσαυροι. Ωστόσο όταν μιλάμε για μια γλώσσα, τα πράγματα δεν είναι το ίδιο χειροπιαστά. Υπάρχουν πολλά κινήματα αφιερωμένα στην αναβίωση των εξαφανισμένων αρωμάτων και στην ανανέωση της ζωής νεκρών γλωσσών.
Η σύγχρονη καλλιτέχνης και ερευνήτρια Rachel Berwick, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ από την συγκεκριμένη ιστορία, που αποφάσισε να διδάξει το εξαφανισμένο λεξιλόγιο σε δυο παπαγάλους το 2000. Το διαδραστικό της έργο τέχνης, το οποίο κοσμούσε τη Γκαλερί Serpentine του Λονδίνου, παρουσίαζε έναν παπαγάλο με πορτοκαλί φτερούγες και μπλε μπροστινό μέρος που συμμετείχε σε συνομιλίες, επιδεικνύοντας γλωσσικές δεξιότητες που είχαν τις ρίζες τους στο μακρινό παρελθόν. Η καλλιτέχνης παραδέχεται ότι το λεξιλόγιό τους είναι περιορισμένο, ένα είδος σκελετού της γλωσσικής ψυχής μιας χαμένης φυλής.
Η διατήρηση μιας γλώσσας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την τέχνη, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις. Σύμφωνα με την υπηρεσία της UNESCO για τις γλώσσες που βρίσκονται σε κίνδυνο εξαφάνισης, 230 γλώσσες εξαφανίστηκαν από το 1950 μέχρι και το 2010, ενώ σήμερα το 1/3 των παγκόσμιων γλωσσών βρίσκονται σε κίνδυνο. Η γλώσσα των Atures πάντως κατάφερε να επιβιώσει χάρις σε έναν πολύχρωμο παπαγάλο…
