Στο Α’ Νεκροταφείο, υπήρχε για 137 χρόνια ένα άγαλμα του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά. Η «Κοιμωμένη» ήταν ένα από τα πιο γνωστά έργα του διάσημου γλύπτη και ένα από τα σημαντικότερα της νεοελληνικής γλυπτικής.

Βρισκόταν στον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη και αναπαριστούσε την ίδια, όπως την φαντάστηκε ο γλύπτης. Μετά από πολλούς βανδαλισμούς και διάφορες άλλες περιπέτειες, μεταφέρθηκε για πάντα στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ποια ήταν η Σοφία Αφεντάκη που ενέπνευσε τον Γιαννούλη Χαλεπά; Η Σοφία Αφεντάκη ήταν μόλις 18 ετών όταν πέθανε. Την δεκαετία του ’50, ο δημοσιογράφος Σπύρος Δενδρινός, τιτλοφόρησε μια σειρά άρθρων του ως «Η Κοιμωμένη: Το τρυφερό ρομάντζο της Σοφίας Αφεντάκη».

Σύμφωνα πάντα με τα συγκεκριμένα άρθρα, η Σοφή, όπως την φώναζαν, βρέθηε στην Νάπολη με τον πατέρα της όπου και ερωτεύτηκεπαράφορα τον τενόρο Μάριο Τζοβάνι, μόλις τον άκουσε να τραγουδά. Ο έρωτας ήταν αμοιβαίος. Της έγραψε ένα εpωτικό γράμμα. Όμως για κακή τους τύχη, το γράμμα το βρήκε ο πατέρας της Σοφίας, ο οποίος την πήρε μαζί του στην Αθήνα. Η Σοφία δεν άντεξε και πήρε δηλητήριο.

Η πραγματικότητα όμως είναι λίγο διαφορετική. Η Σοφία Αφεντάκη από την Κίμωλο πέθανε από φυματίωση το 1873. Ήταν μόλις 18, ενώ ο Μάρκο Τζοβάνι ήταν 68. Όπως είπε ο ίδιος ο γλύπτης σε συνέντευξή του το 1930, η μητέρα της Σοφίας τον επισκέφτηκε και του ζήτησε να της χαρίσει ένα άγαλμα, όπως το ήθελε εκείνος. Ο γλύπτης της ζήτησε χίλιες δραχμές και άρχισε να σκέπτεται πως ακριβώς θα ήταν το άγαλμα.

«Έκανα το σχέδιο, κατόπι το έπλασα σε πηλό. Φώναξα τότε την κυρία Αφεντάκη. Όταν ήλθε, δεν της άρεσε και μου είπε ότι αν είναι δυνατόν ν’ αλλάξω σχέδιο. Εγώ θυμώνοντας τότε – και το θυμό μου θυμάμαι ακόμα και τώρα, γιατί για μένα τα λόγια της ήταν προσβλητικά -, μη χάνοντας καιρό, πήρα ένα λοστό, έδωσα ένα γερό χτύπημα στο στήθος του αγάλματος κι έτσι χωρίστηκε απ’ το στήθος το κεφάλι.

- Και τότε τι έγινε κ. Χαλεπά;

- Η κυρία Αφεντάκη κατάλαβε αμέσως το λάθος της και μου είπε ότι το άγαλμα της άρεσε όπως ήταν και με παρακάλεσε να το ξαναφτιάξω. Τό φτιαξα, το σκάλισα απάνου στο μάρμαρο και έπειτα από λίγον καιρό, το 1880, η Κοιμωμένη, το άγαλμα που μου έδωσε τη φήμη, στέκονταν πάνω απ’ τον τάφο της Αφεντάκη».

Κάπως έτσι το πιο γνωστό έργο του γλύπτη, αυτό που το έδωσε την φήμη όπως είπε, έγινε πραγματικότητα. Η Σοφία Αφεντάκη, η όμορφη 18χρονη, έχασε πρόωρα την ζωή της και η ομορφιά της την έκανε αθάνατη, όπως και τον γλύπτη του αγάλματός της.