Κάθε φορά που βλέπουμε στο διαδίκτυο ή αλλού μια οπτική ψευδαίσθηση, καταλαβαίνουμε ότι πραγματικότητα πολλές φορές δεν είναι ξεκάθαρη και πως τα ανθρώπινα μυαλά είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους.

Το μάτι, όπως είχε πει κάποτε κάποιος, δεν ευθύνεται για το πως φιλτράρουμε αυτά που βλέπουμε. Απλά καταγράφει. Ο εγκέφαλος από την άλλη επεξεργάζεται την οπτική πληροφορία και προσπαθεί να την ερμηνεύσει. Τα σχήματα, τα χρώματα και πολλά άλλα.

Και για να το κάνει αυτό βασίζεται σε πρότερες εμπειρίες και γνώσεις. Όταν οι πληροφορίες που εισέρχονται στο μάτι είναι «διφορούμενες», ο εγκέφαλος πρέπει να κάνει "υπολογισμένες εικασίες" βάσει αυτών των πρότερων εμπειριών του.

Η ψευδαίσθηση με το φύλο του εικονιζόμενου προσώπου

Σε αυτή την ψευδαίσθηση από τον Ρίτσαρντ Ράσελ, του οποίου η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Perception και παρουσιάζει το iatropedia.gr, το ίδιο πρόσωπο φαίνεται να ανήκει σε γυναίκα, όταν ο τόνος του δέρματος γίνεται ελαφρύτερος (αριστερή εικόνα) και σε άντρα, όταν ο τόνος του δέρματος γίνεται πιο σκοτεινός (δεξιά εικόνα).

Είναι, ωστόσο, ακριβώς το ίδιο πρόσωπο!

Η ψευδαίσθηση λειτουργεί επειδή η αλλαγή του τόνου της επιδερμίδας επηρεάζει την αντίθεση (contrast) του προσώπου, δηλαδή τονίζει διαφορετικές σκιάσεις ανάμεσα στα πιο σκοτεινά μέρη του προσώπου (χείλη και τα μάτια) και τα ελαφρύτερα μέρη (το δέρμα).

Πολύ λίγοι αντιλαμβάνονται ότι η αντίθεση (contrast) στο χρώμα του προσώπου αποτελεί καθοριστικό χαρακτηριστικό του κάθε φύλου, αλλά στην πραγματικότητα η αντίθεση είναι κατά μέσο όρο υψηλότερη στις γυναίκες από ό, τι στους άντρες. Ακόμη και χωρίς συνειδητά να το γνωρίζουμε, ο εγκέφαλός μας είναι προσαρμοσμένος στη διαφορά στην αντίθεση μεταξύ των δύο φύλων και έτσι η αντίθεση είναι ένα πράγμα που ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί για να προσδιορίσει το φύλο. Όταν αφαιρούνται άλλα στοιχεία από το οπτικό ερέθισμα, αυτή η αντίθεση μένει να είναι ο καθοριστικός παράγοντας, για να «αποφασίσει» ο εγκέφαλος αν το πρόσωπο που αντικρίζει είναι άντρας, ή γυναίκα.