Τη μάχη για να αποδείξει ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να δημιουργήσει ανάπτυξη και πλεονάσματα και, άρα, δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα το ελληνικό χρέος δίνουν σήμερα στο Eurogroup ο υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης.

«Σύμμαχό» τους σε αυτό θα έχουν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που, στο παρά ένα του Eurogroup, δημοσιοποίησε χθες την Ανάλυση Βιωσιμότητος (DSA) του ελληνικού χρέους που θέτει στόχο για να θεωρηθεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος -υπό τις παρούσες συνθήκες- μία ελάφρυνση της τάξης του 50% του ΑΕΠ έως το 2060 και σε όρους καθαρής παρούσας αξίας.

Το ΔΝΤ πάντως δεν λέει μιλά για «κούρεμα» και οι ευρωπαίοι εταίροι δεν δείχνουν να βιάζονται όσο θέλει το ΔΝΤ για το χρέος. Ωστόσο θα δώσουν, όπως αναμένεται, την έγκρισή τους για την επόμενη δόση (και "έξτρα" δόση για να πληρώσει το κράτος ληξιπρόθεσμα χρέη του σε ιδιώτες).

Για να κλείσει όμως η πρώτη αξιολόγηση θα θέσουν, σύμφωνα με πληροφορίες, από τώρα τις βάσεις και τις απαιτήσεις τους για τα επόμενα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης, καθώς εκείνοι θέλουν να έχουν ένα ήσυχο καλοκαίρι –ενόψει Brexit και προσφυγικού προβλήματος- αλλά φέρνουν νωρίτερα, πριν το φθινόπωρο, τις διεργασίες για τις αλλαγές στα εργασιακά ή και τα επόμενα δημοσιονομικά μέτρα λιτότητος.

Με το «κυάλι» ανάπτυξη και πλεονάσματα

Το ΔΝΤ θέτει επιτακτικά την πρόταση για ελάφρυνση του χρέους από το 2018, αλλά με σοβαρά και εμπροσθοβαρή μέτρα λιτότητας που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση.
Αμφισβητεί μια σειρά μέτρα για την αποτελεσματικότητά τους (φορολογική πολιτική, ασφαλιστικό σύστημα κλπ) και λέει στους ευρωπαίους που τα αποδέχονται πως, με τους όρους αυτούς, θα επιβαρυνθούν αυτοί. Και αυτό γιατί προβλέπει:

- μόνιμα χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (1%-1,75% του ΑΕΠ στο κακό και στο ... πιο καλό «σενάριο») ως το 2040. Στο κακό σενάριο (1% ανάπτυξη) θα πρέπει μάλιστα οι ευρωπαίοι να δανείζουν με μηδενικό επιτόκιο την Ελλάδα (άτοκα)!

- μισό πρωτογενές πλεόνασμα (1,5% του ΑΕΠ) αντί για 3,5% που προβλέπουν οι ευρωπαίοι για δέκα χρόνια μετά το Μνημόνιο.

- πενιχρά έσοδα από αποκρατικοποιήσεις (5 δισ ευρώ έως το 2030).

Ενώ το ΔΝΤ λέει όμως πως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να καλύψουν την υστέρηση των ελληνικών επιδόσεων, αφού αντί για πλεονάσματα 3,5% προβλέπει πως δεν θα ξεπεράσουν ποτέ το 1,5% το χρόνο, οι Ευρωπαίοι έχουν άλλη άποψη.

Στη δική τους έκθεση βιωσιμότητος (DSA) που διέρρευσε επίσης χθες στο Bloomberg, προβλέπουν πρωτογενές πλεόνασμα (από 0,5% του ΑΕΠ το 2016 και 1,75% το 2017) 3,5% από το 2018 και για 10 χρόνια (!) που στη συνέχεια θα μειωθεί σταδιακά στο +1,5% μέχρι το 2040!

Τι προτείνουν
Στη φάση αυτή οι Ευρωπαίοι φαίνεται πως θα πουν «κατ’αρχήν ναι» σε αυτά που θέλει να ακούσει το ΔΝΤ, που ζητάει μικρή ελάφρυνση τώρα και μεγαλύτερη όταν τελειώσει το τρίτο Μνημόνιο (το 2018 με τα σημερινά δεδομένα). Δεν έχουν ίσως όμως την ίδια άποψη για τα μέτρα, που το ΔΝΤ προτείνει να είναι τα εξής:

Βραχυπρόθεσμα: Η επόμενη δόση από τον ESM να δοθεί με νέους όρους (με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και σταθερό επιτόκιο) για να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές για τη δέσμευση των ευρωπαίων εταίρων στο θέμα του χρέους.

Μεσοπρόθεσμα: Αν η Ελλάδα τα πηγαίνει καλά όσο διαρκεί το Μνημόνιο, να παίρνει κάθε χρόνο σαν επιβράβευση «κλείδωμα» επιτοκίων και αναβολές πληρωμών με παράταση των προθεσμιών λήξης, για ένα μέρος (πχ το 1/3) από τα παλαιά δάνεια που πήρε από τον EFSF. Τα επιτόκια θα μπορούνσα να αλλάζουν, λέει το ΔΝΤ, με μετατροπή των υφιστάμενων δανείων σε μακροπρόθεσμα, χρησιμοποιώντας swaps κπ, τα οποία θα έχουν αξιολόγηση από ΑΑΑ. Αν μέρος της αναχρηματοδότησης αυτής στο χρέος της Ελάδας δεν καλυφθεί πλήρως από τις αγορές, θα το αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Μακροπρόθεσμα: το ΔΝΤ προτείνει έναν αυτόματο μηχανισμό εξισορρόπησης των μελλοντικών πληρωμών χρέους με τυχόν επέλευση εκτάκτων γεγονότων (όχι αστοχίες πολιτικής των κυβερνήσεων πάντως). Και αυτή η λύση προϋποθέτει πιστή εφαρμογή των μέτρων.

Επιμήκυνση ως το 2060, όχι πια «κούρεμα»

Τα εργαλεία που θέλει το ΔΝΤ να χρησιμοποιήσει προβλέπουν:

1. Επέκταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από τον EFSF, τον ESM και των διμερών δανείων (GLF) έως 14 έτη, 10 έτη και 30 έτη, αντιστοίχως. Αυτό θα μείωνε το λόγο των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας προς το ΑΕΠ της (GFN) κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, έως το 2060.

2. Παράταση της περιόδου χάριτος στην αποπληρωμή των δανείων του ESM κατά 17 έτη και κατά 20 έτη στα δάνεια του EFSF και GLF. Επίσης, να δοθεί μεγαλύτερη περίοδος χάριτος για την καταβολή τόκων κατά 17 χρόνια για τα δάνεια του ESM και του EFSF και κατά 24 χρόνια για τα GLF δάνεια. Κάτι τέτοιο θα μείωνε το λόγο GFN προς ΑΕΠ κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2040 και κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2060, ενώ το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ κατά 84% του ΑΕΠ έως το 2060.
3. Σταθεροποίηση των επιτοκίων δανεισμού στο 1,5% - το πολύ - έως το 2040 για τα δάνεια από τον EFSF και τον ESM και εξάλειψη του επιπλέον του Euribor επιτοκίου που καταβάλει η Ελλάδα για τα GLF δάνεια. Ωστόσο, το ΔΝΤ παραδέχεται ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει ζημιές στον ESM τις οποίες θα πρέπει να καλύψουν με κάποιο τρόπο οι χώρες της Ευρωζώνης.

Τα τρία αυτά μέτρα θα μπορούσαν να μειώσουν το χρέος κατά 53% του ΑΕΠ έως το 2040 και κατά 151% του ΑΕΠ έως το 2060, θα μείωναν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας κατά 22% έως το 2040 και κατά 39% έως το 2060, ενώ ισοδυναμούν με εξοικονομήσεις 50% του ΑΕΠ σε όρους καθαρής παρούσας αξίας (NPV).