E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily

Διονύσης Σαββόπουλος: Τη μέρα που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γύρισε από το Παρίσι

Ο Διονύσης Σαββόπουλος, στο βιβλίο του με τίτλο «Γιατί τα Χρόνια Τρέχουν Χύμα», είχε αναφερθεί στην επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι

Δημοσίευση 22/10/2025 | 17:50

Διονύσης Σαββόπουλος: Τη μέρα που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γύρισε από το Παρίσι

Ήταν 9 Δεκεμβρίου 1963. Τότε, η πρώτη κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου μοίραζε προεκλογικές παροχές.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τότε αναχωρούσε οριστικά για το Παρίσι. Ταυτόχρονα, με μια βαρυσήμαντη επιστολή του προς τους βουλευτές της ΕΡΕ, πρότεινε ως νέο αρχηγό του κόμματος τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Παραιτήθηκε δηλαδή από την πρωθυπουργία και μετοίκησε στο Παρίσι, όπου παρέμεινε έως το 1974.

Στις 24 Ιουλίου 1974, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακλήθηκε στην Αθήνα ως πρωθυπουργός κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

Ο Διονύσης Σαββόπουλος στο βιβλίο του με τίτλο «Γιατί τα Χρόνια Τρέχουν Χύμα» είχε αναφερθεί στην επιστροφή του Καραμανλή από το Παρίσι.

«Τη μέρα που γύρισε ο Καραμανλής από το Παρίσι με το αεροπλάνο του Ζισκάρ ντ' Εσταίν, η Αθήνα πανηγύριζε. Πλήθη τον υποδέχονταν στο αεροδρόμιο, κόσμος στα πεζοδρόμια τον χειροκροτούσε καθώς περνούσε.

Στην τηλεόραση βγήκε ο Τάκης Χορν και τον ανήγγειλε. Στο ραδιόφωνο επανέκαμψαν τραγούδια που ήταν χρόνια κομμένα. Θεοδωράκης ακουγόταν ενθουσιωδώς.

Σιγά σιγά κατέφθαναν και οι άλλοι, η Μελίνα Μερκούρη, ο Ανδρέας Παπανδρέου... χαμός γινόταν στο αεροδρόμιο. Στα λιμάνια επέστρεφαν απ΄τα νησιά οι εξόριστοι, ο Χαραλαμπόπουλος, ο Μπενάς, ο Δρακόπουλος, ο Χαλβατζής, ο Ψαρουδάκης, ο Μανιός, αλλά και ο Παντελής Βούλγαρης και ο Σταύρος Παράβας. Βλέπετε, τους είχαν εξορίσει κι αυτούς.

Από τις Ευρώπες κατέφθαναν οι εμιγκρέδες μας που είχαν φύγει λόγω χούντας και τώρα επέστρεφαν. Χιλιάδες σπίτια μιλάμε είχαν τα φώτα αναμμένα και υποδέχονταν τους δικούς τους που γύριζαν από εξορίες, φυλακές και ξενιτιές. Ο κόσμος σήκωνε τους πολιτικούς του ηγέτες στους ώμους. Πανηγύρι σας λέω.

Ο καθένας ξεχωριστά πίστευε ότι τώρα θα πραγματοποιηθούν τα πιο τρελά του όνειρα, και αυτό δημιουργούσε μια συλλογική έξαψη, που εμένα τουλάχιστον μου προξενούσε κάποια ανησυχία. Περνούσε ένας με κόκκινο, τον σταματούσε ο αστυφύλακας, και ο παραβάτης γελούσε "Ασ' τα αυτά! Έχουμε δημοκρατία τώρα!" Σιγά, ρε φίλε! Τι νόμιζαν ότι θα γίνει; Ένα καινούριο ξεκίνημα με την αποκτηθείσα εν τω μεταξύ ωριμότητα ή πάλι τα ίδια και τα ίδια με την πόλωση και τη φανατίλα.

Η Άσπα μου 'λεγε: "Γιατί δεν κατεβαίνουμε και εμείς στο Σύνταγμα; Όλοι πάνε".

Ήθελα να βάλω τα πράγματα σε μια σειρά. Κάθισα και έγραψα πρώτα πρώτα ένα τραγούδι για την Κύπρο, που με τη δική της τραγωδία ελευθερωθήκαμε, να το πει η Μερκούρη στη συναυλία στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Ήταν όλοι οι συνάδελφοι εκεί, παλιοί και νέοι. Ήμουν και εγώ, αλλά δεν θέλησα να τραγουδήσω, δεν το ένιωθα, είχα επιφυλάξεις, λες και ήμουν ένας ξένος.

Έγραψα σε μικρό δισκάκι ένα πολύ όμορφο τραγούδι του Μπαγιαντέρα, τον "Καθρέφτη", που στο ρεφραίν θέλει να τον σπάσει, επειδή αντανακλά έναν χαμένο παράδεισο! Άγνωστο τραγούδι. Κυριολεκτικά το ξέθαψα. Απ' την άλλη πλευρά ηχογράφησα τον "Πολιτευτή", που διάβαζε και Ρίτσο και αρχαία τραγωδία.

Είχα έναν φίλο που γύρισε - δόξα τω Θεώ - απ' την εξορία, και μάλιστα έβαλε και υποψηφιότητα για βουλευτής. Πολιτεύτηκε. Αλλά μόλις άκουσε το τραγούδι, απόρησε:

- Για μένα το γραψες;

- Μα όχι. Γιατί;

- Γιατί, κατά σύμπτωση, εκεί στο Λακκί στη Λέρο, όπου μας είχαν, είχα πάρει μαζί μου και τον Αισχύλο και τον Γιάννη Ρίτσο.

- Σοβαρά, μεγάλε; Και τώρα που βγήκες, βρήκες και φοιτητριούλα να σε έχει ερωτευτεί;

- Μάλιστα, μου λέει.

Έμεινα με το στόχα ανοιχτό.

- Καλά, εγώ ξέρω ότι είσαι καλό παιδί. Ας έχει όμως και τον νου της η νεολαία ποιος την παραμυθιάζει κάθε φορά.

Ώρες ώρες, η ειρωνεία είναι ανακούφιση. Γι' αυτό μ' αρέσει. Όπως μ' αρέσει και ο λυρισμός η καμιά ωραία ιστορία. Αλλά η Μεταπολίτευση δεν ήταν καθόλου έτσι. Η Μεταπολίτευση ήθελε κατάμεστα γήπεδα με ηρωικά τραγούδια.

Προτιμώ τον λυρισμό του Μπαγιαντέρα.

Ο Μπαγιαντέρας ήταν αξιωματικός του ναυτικού, αλλά έχανε σιγά σιγά την όρασή του, και τότε άρχισε να βλέπει καθαρά ότι αυτό που τον ενδιέφερε πάνω απ' όλα ήταν η μουσική. Αποσύρθηκε. Έγραψε υπέροχα κομμάτια: "Σαν μαγεμένο το μυαλό μου", "Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη", "Η νυχτερίδα".

Ήρθε στο στούντιο ευθυτενής, αόμματος, με το λευκό μπαστούνι του. Θα ήταν πάνω από ογδόντα τότε. Είχε πολύ μακριά κατσαρά μαλλιά, σαν τον Ντ' Αρτανιάν. Οι βολβοί των ματιών του ήταν ανατριχιαστικά θαμποί, σχεδόν άσπροι. Μιλούσε με βροντώδη φωνή. Με επέπληξε επειδή καπνίζω, και μου έκανε ένα κήρυγμα υπέρ της υγιεινής ζωής και της καθημερινής άσκησης. Μου είπε "Κάνω μονόζυγο κάθε μέρα και ικανοποιώ τη σύζυγό μου άπαξ της εβδομάδος". Ύστερα τον πήρα αγκαζέ και κατεβήκαμε στην αίθουσα ηχογράφησης, να τραγουδήσουμε τον "Καθρέφτη" του.

Επάνω από την είσοδο της αίθουσας - κοίτα σύμπτωση - υπήρχε ένας μεγάλος κεκλιμένος καφθέφτης, όπου είδα την αντανάκλασή μας: εκείνον να ψαύει με το λευκό μπαστούνι στο δεξί του. Το πρόσωπό του με τα άσπρα μάτια στραμμένο ανήσυχο προς τα πάνω - το μαλλί Ντ' Αρτανιάν - κι εμένα αγκαζέ, να κρατάω την κιθάρα με το αριστερό και με το μάτι τρομαγμένο, διότι είδα ξάφνου τα είδωλά μας με μακριά παλτά να προχωρούνε βήμα βήμα διστακτικά, σαν να βγαίναμε μόλις από το σπήλαιο του Πλάτωνα.

Τον οδήγησα μπροστά στο μικρόφωνο. Είχε ωραία φωνή παλιού κουρέα. Λέγαμε έναν στίχο ο ένας, έναν στίχο ο άλλος, και το ρεφραίν ντουέτο. Το δισκάκι είναι συλλεκτικό. Είναι συλλεκτικό όπως και το άλλο, με το τραγούδι "Για την Κύπρο" και φλιπ σάιντ το "Σαν τον Καραγκιόζη".

Αυτά τα τέσσερα τραγούδια ήταν η συγκομιδή μου το 1974.

Εν τω μεταξύ ο γερο - Καραμανλής έστειλε τον Μακαρέζο, τον Παπαδόπουλο και τον Παττακό στην Τζια, ώσπου να δει τι θα κάνει μαζί τους.

Ο κόσμος φώναζε "Κάθαρση!". Ε, βέβαια. Πολλοί όμως απαιτούσαν να τιμωρηθούν όχι μόνον οι πρωταίτιοι, αλλά όλοι, ανώτεροι ή κατώτεροι, που συμμετείχαν στην εθνοσωτήριο, από στρατηγό μέχρι λοχία! Αυτό ήταν κάπως δύσκολο. Σε μια τέτοια περίπτωση - μην κρυβόμαστε πίσω απ΄το δάχτυλό μας - θα έπρεπε να ξηλώσουν και να συλλάβουν το 80% του στρατού. Ασε δε το επιλήψιμο ποσοστό πολιτών που συνεργάστηκαν με τη χούντα. Μετά πήγαιναν στις νομαρχιακές επιτροπές και διαμαρτύρονταν και φώναζαν "Εγώ; Εγώ πάντα ΠΑΣΟΚ ήμουνα!"».

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Ισχύει; Στη Ρουμανία μπορείς να πάρεις δωρεάν εισιτήρια αν κάνεις μια άσκηση γυμναστικής

Stories 18.12.2025
Η ιδέα πίσω από το πρότζεκτ είναι να προωθήσει την καθημερινή άσκηση

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Εγκρίθηκε η επέκταση ‑ Τι αλλάζει στο ιστορικό κτήριο

Αρχιτεκτονική 18.12.2025
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας ετοιμάζεται να περάσει σε μια νέα εποχή

Έρχεται επανασύνδεση Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Stories 18.12.2025
Σημαντικός είναι και ο τομέας της ασφάλειας και της άμυνας

Ποιος είπε ότι «ο Τραμπ έχει προσωπικότητα αλκοολικού»;

Stories 18.12.2025
Και τον Έλον Μασκ «δηλωμένο χρήστη κεταμίνης»

Η «λίμνη αίματος» στο Google Earth που τρόμαξε τον πλανήτη

Stories 18.12.2025
Χρήστες του Google Earth είδαν τις τελευταίες ώρες μια περίεργη εικόνα στο Νέο Μεξικό

Η Αθήνα από κάτω: Σπάνιο βίντεο από το έργο της Γραμμής 4 του μετρό

Περιβάλλον Χτες
Σπάνιες εικόνες από το εσωτερικό των σηράγγων της Γραμμής 4 αποκαλύπτουν την τεχνολογία και το ρίσκο ενός από τα πιο σύνθετα αστικά έργα στην Ευρώπη

To Δείπνο των Κάστανων, ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία του Βατικανού

Ιστορικά Χτες
Η πιο άγρια νύχτα της Ρώμης και τι πραγματικά συνέβη εκείνο το βράδυ

Ιταλία: Δεν μάζεψες τις ακαθαρσίες του σκύλου σου; Eχουν το DNA του και θα σας βρουν

Stories Χτες
Από τη βόλτα στο πρόστιμο – πώς μια πόλη κυνηγά τους ιδιοκτήτες σκύλων με DNA

Όταν η αυτοπεποίθηση έρχεται αργά – και τι μας μαθαίνει η ιστορία της Sally Ride

Πρόσωπα Χτες
Η πρώτη Αμερικανίδα που πήγε στο διάστημα

Η Αργεντινή μπαίνει στο club των πιο πολύχρωμων χωρών του κόσμου – Το ταξιδιωτικό trend που απογειώνει τη wanderlust σου

Νέα Εποχή Χτες
Από τη La Boca του Μπουένος Αιρες μέχρι τα πιο διάσημα πολύχρωμα spots του κόσμου, το χρώμα γίνεται το νέο ταξιδιωτικό trend που όλοι θέλουν να ζήσουν

Η Ισπανία τιμωρεί την Airbnb: Η εταιρεία στο στόχαστρο για τη στεγαστική κρίση

Stories Χτες
Πρόστιμο 64 εκατ. ευρώ και αυστηρότεροι κανόνες