Οι αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν επιτάχυναν τις εξελίξεις στην Τεχεράνη σχετικά με την τύχη του ανώτατου ηγέτη της χώρας Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και κατά πόσο θα πρέπει να παραμείνει στην εξουσία.

Ημέρες πριν την αμερικανική επίθεση, μια ομάδα επιφανών Ιρανών επιχειρηματιών, πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων και συγγενών υψηλόβαθμων κληρικών, όπως είπαν δύο πηγές που συμμετείχαν στις συζητήσεις στο The Atlantic.com, είχαν αρχίσει να καταστρώνουν σχέδιο για τη διακυβέρνηση του Ιράν χωρίς τον Χαμενεΐ - είτε σε περίπτωση θανάτου του 86χρονου ηγέτη είτε σε περίπτωση ανατροπής του.

Συνταγματικά, η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων, ένα σώμα 88 κληρικών, θα έπρεπε να ψηφίσει για την απομάκρυνση του Χαμενεΐ από τη θέση του, αλλά η διοργάνωση μιας τέτοιας ψηφοφορίας υπό τις τρέχουσες συνθήκες είναι απίθανη.

Πιέσεις στον Χαμενεΐ να παραιτηθεί

Ανεπίσημα, ο ηγέτης θα μπορούσε δεχθεί πιέσεις, στο εσωτερικό για να παραδώσει την εξουσία σε έναν προσωρινό αντικαταστάτη.

Οι «συνωμότες» συμφώνησαν ότι μια επιτροπή ηγεσίας που αποτελείται από μερικούς υψηλόβαθμους αξιωματούχους θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας και θα διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να σταματήσουν οι ισραηλινές επιθέσεις, αναφέρει το ίδιο μέσο.

Ο πρώην πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, ο οποίος δεν συμμετέχει σε αυτές στις συζητήσεις, εξετάζεται να έχει βασικό ρόλο στην μετάβαση της ηγεσίας ενώ όπως ανέφεραν οι πηγές, ορισμένοι αξιωματούχοι από τις τάξεις του στρατού βρίσκονται σε τακτική επαφή με τους ομολόγους τους από μια μεγάλη χώρα του Κόλπου, με σκοπή την αλλαγή της πορείας του Ιράν και της ηγεσίας του.

«Η δική μας ιδέα είναι απλώς μία» από τις πολλές που έχουν στο τραπέζι, ανέφερε χαρακτηριστικά στο The Atlantic.com άτομο που συμμετείχε στις συζητήσεις.

«Η Τεχεράνη είναι γεμάτη με τέτοιες συνομωσίες. Μιλούν επίσης με τους Ευρωπαίους για το μέλλον του Ιράν. Όλοι γνωρίζουν ότι οι μέρες του Χαμενεΐ είναι μετρημένες. Ακόμα κι αν παραμείνει στο αξίωμα, δεν θα έχει πραγματική εξουσία», ανέφερε το ίδιο άτομο πριν τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς.

Αμέσως μετά τις επιθέσεις στη Νατάνζ, το Φόρντο και το Ισφαχάν η ιδια πηγή σημείωνε:

«Νομίζω ότι οι πιθανότητες να καταφέρουμε με κάποιο τρόπο να παραγκωνίσουμε τον Χαμενεΐ έχουν πλέον αυξηθεί. Αλλά όλοι ανησυχούμε και δεν είμαστε σίγουροι. Θα μπορούσε επίσης να συμβεί το ακριβώς αντίθετο».

Ενα ακόμα άτομο που συμετείχε στις συζητήσεις εμφανίστηκε λιγότερο αισιόδοξο τώρα για το σχέδιο της ομάδας που εξασφαλίζει την ειρήνη με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. «Ακόμη και αν το Ιράν επιλέξει να τηρήσει πολεμική στάση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Χαμενεΐ ίσως χρειαστεί να παραμεριστεί», είπε.

Διχασμένη η ελίτ του Ιράν

Στο εσωτερικό, οι ιρανοί εμφανίζονται διχασμένοι καθώς κάποιοι επιθυμούν συμφωνία με τον Τραμπ, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψουν τον Χαμενεΐ και άλλοι πιστεύουν ότι το Ιράν πρέπει να αντεπιτεθεί, διότι διαφορετικά θα προσκαλέσει περαιτέρω επιθετικότητα.

«Προς το παρόν το Ιράν θα απαντήσει και ο πόλεμος θα επεκταθεί», δήλωσε ο Μοσταφά Νατζάφι, αναλυτής που βρίσκεται κοντά στο ιρανικό κατεστημένο ασφαλείας.

Ο ίδιος μια μέρα νωρίτερα είχε δηλώσει πως το Ιράν είχε ήδη προετοιμαστεί για αμερικανική επέμβαση και πολύμηνο πόλεμο. Παρά τις σκληρές ισραηλινές επιθέσεις μιας εβδομάδας, οι δυνατότητες του Ιράν σε πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ήταν ακόμη σημαντικές, είχε προσθέσει, σημειώνοντας ότι η μακρά εμπειρία του Ιράν στον ασύμμετρο πόλεμο ευνοούσε τη χώρα στο ενδεχόμενο μιας παρατεταμένης μάχης με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.

Μέχρι στιγμής το Ιράν είχε αποφύγει να πλήξει με τη βοήθεια των περιφερειακών παραστρατιωτικών συμμάχων της εναντίον τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, αλλά ένα άμεσο χτύπημα των ΗΠΑ θα μπορούσε να αλλάξει αυτή τη στάση.

Ωστόσο, οι επιλογές του Ιράν είναι περιορισμένες για την συγκεκριμένη επιλογή αφού η Χεζμπολάχ του Λιβάνου είναι μια σκιά του παλιού της εαυτού και έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον να συμμετάσχει στον αγώνα του Ιράν με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, οι φιλο-τεχερανικές πολιτοφυλακές του Ιράκ είναι απίθανο να επιθυμούν να οδηγήσουν τη χώρα σε μια νέα σύγκρουση.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες για να μπορέσει ο Χαμενεΐ να υλοποιήσει μακροπρόθεσμα σχέδια. Τις επόμενες ημέρες, το Ιράν μπορεί κάλλιστα να απαντήσει με μια συμβολική επίθεση, πιθανότατα σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ, είπε ο Mojtaba Dehghani, αναλυτής με έδρα την Ευρώπη και στενή γνώση της ιρανικής ηγεσίας. Αλλά ο ίδιος υπέθεσε ότι μια τέτοια κίνηση θα κλιμακώσει πιθανότατα τον πόλεμο καταλήγοντας στην πτώση του Χαμενεΐ, καθώς θα έδινε κίνητρο σε αντίπαλες παρατάξεις να αναλάβουν τα ηνία και να επιδιώξουν ειρήνη με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για χρόνια, ο Χαμενεΐ οδήγησε τη χώρα του σε συνθήματα «Θάνατος στην Αμερική» και «Θάνατος στο Ισραήλ», ενώ απέφυγε να πολεμήσει.

Τώρα το ιρανικό έδαφος δέχεται πυρά και από τους δύο και βρίσκεται μπροστά σε μια σκληρή επιλογή: Είτε να επεκτείνει τον πόλεμο έχοντας απέναντι τις χώρες του Κόλπου που φιλοξενούν αμερικανικές βάσεις, είτε να επιδιώξει έναν ιστορικό συμβιβασμό με τις ΗΠΑ που θα σήμαινε το τέλος μια εχθρότητας δεκαετιών.

«Η στάση του Χαμενεΐ είναι ανυποχώρητη και επιφυλακτική σε σημείο δειλίας. Οι ελίτ γύρω του αναρωτιούνται αν θα πρέπει να παραμεριστεί και στις δύο εκδοχές», καταλήγει το δημοσίευμα.