Στην πρώτη μελέτη λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου για τη διερεύνηση του αντίκτυπου της σωματικής κακοποίησης και της ενδοοικογενειακής βίας στα παιδιά, επιστήμονες στο UCL σε συνεργασία με το Κέντρο Anna Freud, διαπίστωσαν ότι η έκθεση στην οικογενειακή βία συσχετίστηκε με αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα σε δύο συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου (την πρόσθια νησίδα και την αμυγδαλή) όταν τα παιδιά έβλεπαν εικόνες θυμωμένων προσώπων.

Προηγούμενες μελέτες fMRI που σάρωσαν τους εγκεφάλους στρατιωτών που εκτέθηκαν σε βίαιες καταστάσεις μάχης έδειξαν το ίδιο μοτίβο αυξημένης ενεργοποίησης σε αυτές τις δύο περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες σχετίζονται με την ανίχνευση απειλών. Οι συγγραφείς προτείνουν ότι τόσο τα κακοποιημένα παιδιά όσο και οι στρατιώτες μπορεί να έχουν προσαρμοστεί ώστε να έχουν «υπερ-συνειδητοποίηση» του κινδύνου στο περιβάλλον τους.

Ωστόσο, η πρόσθια νησίδα και η αμυγδαλή είναι επίσης περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται σε αγχώδεις διαταραχές. Η νευρική προσαρμογή σε αυτές τις περιοχές μπορεί να βοηθήσει να εξηγηθεί γιατί τα παιδιά που εκτίθενται σε οικογενειακή βία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν προβλήματα άγχους αργότερα στη ζωή τους.

Ο Δρ Eamon McCrory, επικεφαλής συγγραφέας από το UCL Division of Psychology and Language Sciences και το Anna Freud Centre, είπε: «Μόλις τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε πώς η κακοποίηση παιδιών επηρεάζει τη λειτουργία των συναισθηματικών συστημάτων του εγκεφάλου. Αυτή η έρευνα είναι σημαντική γιατί παρέχει τις πρώτες μας ενδείξεις για το πώς οι περιοχές του εγκεφάλου του παιδιού μπορούν να προσαρμοστούν στις πρώιμες εμπειρίες κακοποίησης στο σπίτι».

Ο Δρ McCrory πρόσθεσε: «Όλα τα παιδιά που μελετήθηκαν ήταν υγιή και κανένα δεν έπασχε από πρόβλημα ψυχικής υγείας. Αυτό που δείξαμε είναι ότι η έκθεση σε οικογενειακή βία σχετίζεται με αλλοιωμένη λειτουργία του εγκεφάλου απουσία ψυχιατρικών συμπτωμάτων και ότι αυτές οι αλλαγές μπορεί να αντιπροσωπεύουν έναν υποκείμενο νευρικό παράγοντα κινδύνου».

Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό Current Biology, 43 παιδιά υποβλήθηκαν σε σάρωση του εγκεφάλου τους χρησιμοποιώντας έναν σαρωτή fMRI. 20 παιδιά που είχαν εκτεθεί σε τεκμηριωμένη βία στο σπίτι συγκρίθηκαν με 23 συνομηλίκους που δεν είχαν βιώσει οικογενειακή βία. Η μέση ηλικία των παιδιών που κακοποιήθηκαν ήταν 12 ετών και είχαν παραπεμφθεί σε τοπικές κοινωνικές υπηρεσίες στο Λονδίνο.

Όταν τα παιδιά βρίσκονταν στο σαρωτή, τους παρουσιάστηκαν εικόνες ανδρικών και γυναικείων προσώπων που έδειχναν λυπημένες, ήρεμες ή θυμωμένες εκφράσεις. Τα παιδιά έπρεπε μόνο να αποφασίσουν αν το πρόσωπο ήταν αρσενικό ή θηλυκό - η επεξεργασία του συναισθήματος στο πρόσωπο ήταν τυχαία. Όπως περιγράφεται, τα παιδιά που είχαν εκτεθεί σε βία στο σπίτι παρουσίασαν αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα στην πρόσθια νησίδα και την αμυγδαλή ως απάντηση στα θυμωμένα πρόσωπα.

Ο καθηγητής Peter Fonagy, Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Anna Freud και καθηγητής ψυχολογίας στο UCL, δήλωσε: «Η πρωτοποριακή έρευνα του Dr McCrory μας οδήγησε αναμφισβήτητα ένα σημαντικό βήμα πιο κοντά στην κατανόηση της καταστροφής που μπορεί να αφήσει η έκθεση των παιδιών στη βία. Τα συναρπαστικά ευρήματά του επιβεβαιώνουν τις τραυματικές επιπτώσεις που έχουν αυτές οι εμπειρίες στην εγκεφαλική ανάπτυξη».

Ο καθηγητής Fonagy πρόσθεσε: «Η έκθεση θα πρέπει να δώσει ενέργεια στους κλινικούς γιατρούς και τους κοινωνικούς λειτουργούς να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για την προστασία των παιδιών από τη βία. Βοηθώντας μας να κατανοήσουμε τις συνέπειες της κακομεταχείρισης, τα ευρήματα προσφέρουν επίσης νέα έμπνευση για την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπευτικών στρατηγικών για την προστασία των παιδιών από τις συνέπειες της κακομεταχείρισης».

Ο Δρ McCrory πρόσθεσε ότι «αν και γνωρίζουμε ότι η κακομεταχείριση αντιπροσωπεύει έναν από τους πιο ισχυρούς περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη, σχετικά λίγα είναι γνωστά πώς τέτοιες αντιξοότητες «πέφτουν κάτω από το χαλί» αρχικά και αυξάνουν την μετέπειτα ευαλωτότητα του παιδιού».

«Το επόμενο βήμα για εμάς είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πόσο σταθερές είναι αυτές οι αλλαγές. Δεν θα συνεχίσει να αναπτύσσει πρόβλημα ψυχικής υγείας κάθε παιδί που εκτίθεται σε οικογενειακή βία. Πολλά το ξεπερνούν και ζουν επιτυχημένες ζωές. Θέλουμε να μάθουμε πολύ περισσότερα για αυτούς τους μηχανισμούς που βοηθούν ορισμένα παιδιά να γίνουν ανθεκτικά».