E-Daily

Πώς γιόρταζε η Ελλάδα τις Απόκριες τον 20ο αιώνα

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις του περασμένου αιώνα

Γράφει η ΔΑΦΝΗ ΤΣΑΡΤΣΑΡΟΥ

14/3/2024 | 01:11

nextweb studio

Οι Απόκριες, γνωστές και ως Απόκρια ή Καρναβάλι, είναι μια εορταστική περίοδος στην Ελλάδα που συμβαίνει πριν από την έναρξη της Σαρακοστής στο ορθόδοξο χριστιανικό ημερολόγιο.

Η γιορτή λαμβάνει χώρα συνήθως τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο και περιλαμβάνει διάφορα ήθη και έθιμα. Τον 20ο αιώνα, οι άνθρωποι στην Ελλάδα γιόρταζαν τις Απόκριες με διάφορους τρόπους, όπως οι παρακάτω ..

Οι Απόκριες ήταν γνωστές για τα μπαλ μασκέ και τα πάρτι όπου οι άνθρωποι φορούσαν κοστούμια και μάσκες. Αυτές οι συγκεντρώσεις ήταν συχνά ζωντανά events με μουσική, χορό και γλέντι. Οι άνθρωποι φορούσαν περίτεχνα ρούχα που αντιπροσώπευαν χαρακτήρες από τη μυθολογία, τη λαογραφία ή και πιο σύγχρονες φιγούρες. Οι μάσκες που φορούσαν ήταν για να κρύψουν την ταυτότητα τους και να επιτρέψουν το ανεμπόδιστο γλέντι.

Το πνεύμα των ημερών επέβάλλε τα μασκαρέματα, το ξεφάντωμα και την κραιπάλη σε ένα είδος διονυσιακής ατμόσφαιρας, όπου τα κρασιά και το φαγοπότι ήταν άφθονα για όλους. Οι μασκαράδες τον περασμένο αιώνα κυκλοφορούσαν στο δρόμο, πήγαιναν σε κέντρα, χόρευαν, πειράζονταν και γλεντούσαν. Οι άνθρωποι φορώντας τη μάσκα και την αποκριάτικη στολή αισθάνονταν ότι παραμέριζαν την προσωπικότητά τους, την εικόνα τους απέναντι στους άλλους ανθρώπους και το ρόλο τους στην κοινωνία και ένιωθαν ότι έχουν την ευκαιρία να αφήσουν ελεύθερα κάποια ένστικτα και συμπεριφορές που δίσταζαν υπό κανονικές συνθήκες να εκδηλώσουν. Μια αίσθηση του ξεφαντώματος εκείνης της εποχής μπορεί κανείς να πάρει μέσα από κάποιες ελληνικές ταινίες που διαδραματίζονται την καρναβαλική περίοδο.

Όλα τα παραπάνω έθιμα, βέβαια, υφίστανται μέχρι σήμερα, όμως ολοένα και περισσότερος κόσμος δεν αισθάνεται τη διάθεση να διασκεδάσει, τα μπαλ μασκέ σε σπίτια έχουν σχεδόν αφανιστεί, ενώ μέχρι τα 90ς αποτελούσαν «θεσμό». Επιπλέον, τα αποκριάτικα κουστούμια φοριούνται περισσότερο από τα παιδιά και λίγοι ενήλικοι ασχολούνται με το να μασκαρευτούν. 

Υπάρχουν διάφοροι πιθανοί λόγοι για τους οποίους οι εορτασμοί της Απόκριας μπορεί να έχουν εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου. Όπως πολλές παραδόσεις, έτσι και οι εορτασμοί της Απόκριας μπορεί να έχουν εξελιχθεί ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες πολιτιστικές τάσεις και κοινωνικά πρότυπα. Καθώς η Ελλάδα εκσυγχρονίστηκε και αστικοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι γιορτάζουν τις Απόκριες μπορεί να έχει αλλάξει, με ορισμένες πτυχές να γίνονται λιγότερο εμφανείς ή να έχουν προσαρμοστεί στα σύγχρονα γούστα.

Οι οικονομικοί παράγοντες έπαιξαν οπωσδήποτε ρόλο στη διαμόρφωση του τρόπου εορτασμού των Αποκριών. Σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας και κρίσης, όπως την τελευταία δεκαετία, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν λιγότερους ή και καθόλου πόρους να αφιερώσουν σε περίτεχνα κοστούμια, πάρτι και γιορτές που απαιτούν αρκετά βαλάντια. Επιπλέον, ο παραπάνω λόγος είναι αποτρεπτικός και για τη διοργάνωση τέτοιου είδους εκδηλώσεων και παρελάσεων.

Ακόμα, η αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση και η έκθεση σε άλλους πολιτισμούς, έχουν επηρεάσει τον τρόπο που γιορτάζονται οι Απόκριες στην Ελλάδα, αφού έοχυν αρχίσει να ακολουθούνται έθιμα και παραδόσεις άλλων πολιτισμών. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ανάμειξη παραδοσιακών ελληνικών πρακτικών με στοιχεία από άλλους πολιτισμούς.

Τέλος, καθώς αλλάζουν οι γενιές, αλλάζουν και οι στάσεις και οι προτιμήσεις τους. Οι νεότερες γενιές μπορεί να έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα και προτεραιότητες σε σύγκριση με τους γονείς και τους παππούδες μας, οδηγώντας σε αλλαγές στον τρόπο εορτασμού των Απόκριων μεταξύ διαφορετικών ηλικιακών ομάδων.

Όπως και νά 'χει, ενώ ο τρόπος εορτασμού των Απόκριων στην Ελλάδα μπορεί να έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου, παραμένει μια σημαντική πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση που συνεχίζει να λατρεύεται και να τηρείται από πολλούς ανθρώπους σε όλη τη χώρα.