E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily

Πάσχα στην παλιά Αθήνα: Συνήθειες και έθιμα που έχουμε πια ξεχάσει

Παραδόσεις της Μ.Εβδομάδας

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ Δημοσίευση 10/4/2023 | 00:47

Πάσχα στην παλιά Αθήνα: Συνήθειες και έθιμα που έχουμε πια ξεχάσει
αρχειου

Το υπαίθριο σούβλισμα του αρνιού το Πάσχα είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα με ρίζες μάλιστα, στην αρχαία Ελλάδα - Σε κάθε συνοικία, σε κάθε πλατεία έκαιγαν και ένα ομοίωμα του Ιούδα

Είτε πλούσιος είτε φτωχός, κάθε Αθηναίος γιόρταζε το Πάσχα - όπως αναφέρουν στα βιβλία, "Η πόλις κατά τα παληά χρόνια –τα πρώτα μετά την επανάστασιν του 1821- μετεβάλετο την ημέραν του Πάσχα εις μίαν ατελεύτητον ψησταριάν. Και ο πλέον πτωχός εθεώρει τον εαυτόν του υποχρεωμένον να ψήση αρνί. Το ψήσιμο εγίνετο στην αυλή. Εκείνοι όμως που εστερούντο αυλής δεν εδίσταζαν να σκάψουν ένα λάκκο μπροστά στην πόρτα των και να ψήσουν το αρνί των". Μαζί με το ψήσιμο το συνοδευτικο ήταν πυροβολισμοί και βαρελότα! 

Σύμφωνα με το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, «Το Πάσχα οι νοικοκυραίοι από τα Μεσόγεια κατέφθαναν στην πόλη με μουσικά όργανα να χαιρετήσουν τον “καλό κόσμο” σπίτι- σπίτι. Κατέληγαν στο Θησείο, όπου έψηναν αρνιά και κοκορέτσια και ξεφάντωναν μέχρι το πρωί, με τη συμμετοχή των Αθηναίων. Ο χορός είχε επικεφαλής των ιερέα και οι άλλοι ακολουθούσαν κατά ηλικία τραγουδώντας».

Το υπαίθριο σούβλισμα του αρνιού το Πάσχα είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα με ρίζες μάλιστα, στην αρχαία Ελλάδα. Η παράδοση απαιτούσε οι αρχαίοι Έλληνες, σαράντα ημέρες μετά τον θάνατο των συγγενών τους, να μαγειρεύουν δίπλα από τον τάφο, καθώς πίστευαν ότι στο γεύμα που δίνεται μετά την ταφή και στο μνημόσυνο, συμμετέχει και ο ίδιος ο νεκρός. Οι αρχαίοι έψηναν αρνιά σε εστίες, έπιναν κρασί και χόρευαν για να τον τιμήσουν. 

Η νύχτα της Ανάστασης είχε τις δικές της εκπλήξεις αφού τα κορίτσια τότε, είχαν ως συνήθεια να περιμένουν να κοιμηθούν για να δουν στον ύπνο τους αν θα "ανοίξει η τύχη τους" και θα βρουν γαμπρό "η νυξ της Αναστάσεως απετέλει μαντείον αλάθητον των ιδιοτροπιών της τύχης και ότι στο όνειρό των θα διέκρινον τον «καλόν» των!". Χάραζαν το όνομα του αγαπημένου τους στο κερί, και μετά την εκκλησία, όταν έπεφταν για ύπνο, έπρεπε να κοιμηθούν μαζί του.

Το πρωί του Πάσχα ήξεραν. Αν η λαμπάδα είχε μείνει άθικτη ο οιωνός ήταν καλός. Αν είχε σβηστεί τότε μαύρα τα μαντάτα.

Στην μεταπολεμική Αθήνα, όταν το άστυ ήταν στην περιοχή της Κυψέλης και στο Κολωνάκι, οι βοσκοί από τα ορεινά, δηλαδή το Γαλάτσι και τον Υμηττό, κατέβαιναν με το κοπάδι των αρνιών στην πόλη. Ήταν συνήθειο φυσικά να καθαρίζουν το σπίτι και να το ανανεώνουν, ενώ οι λαμαρίνες με τα κουλούρια και τα τσουρέκια πηγαιναν κι ερχόντουσαν στους φούρνους! Τη Μεγάλη Τετάρτη στα συστατικά του ευχέλαιου αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες. Από το αλεύρι οι νοικοκυρές «ανάπιαναν» τη ζύμη για το ψωμί και την κουλούρα της Λαμπρής. Την Μεγάλη Πέμπτη από το πρωί οι γυναίκες έβαφαν τα αβγά, παλιότερα με μπακάμι, με ριζάρι, φύλλα από κρεμμύδια κλπ.

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, οι πιστοί στόλιζαν το ναό με κλαδιά δάφνης με κορδέλες και δεντρολίβανο. Ο ιερέας λέγοντας το «Ανάστα ο Θεός» σκορπούσε δαφνόφυλλα. Οι πιστοί χτυπούσαν τα πόδια τους στο στασίδι αλλά και τις καμπάνεςγια να διώξουν τον θάνατο. Στην τελετή της Ανάστασης τα μεσάνυχτα, όταν ο ιερέας ψάλλει το «δεύτε λάβετε φως!» έτρεχαν οι νέοι να ανάψουν τη λαμπάδα τους, πρώτοι για γούρι και τα κορίτσια από κάποιον άντρα για να παντρευτούν.

Τέλος το απόγευμα της Κυριακής λάμβανε χώρα και το «κάψιμο του Ιούδα». Σε κάθε συνοικία, σε κάθε πλατεία έκαιγαν και ένα ομοίωμα του Ιούδα.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Αυτό είναι το αρχαιότερο τυρί του κόσμου και η απόδειξη κρύβεται ... στον Όμηρο

Ιστορικά 19.06.2025
Όταν ο Όμηρος μιλούσε για πρόβατα και γάλα, στην ουσία έγραφε την πρώτη ιστορία τυριού

Η γυναίκα που πέθανε βλέποντας TV και έμεινε στην πολυθρόνα της για 42 χρόνια – χωρίς κανείς να την ψάξει!

Stories 19.06.2025
Η ανατριχιαστική ιστορία της Hedviga Golik που μουμιοποιήθηκε φυσικά, επειδή κανείς δεν νοιάστηκε

Kim Woodburn: H κυρία με τα γάντια που άφησε εποχή, είχε μια σκοτεινή ιστορία

Πρόσωπα 19.06.2025
Ήταν επιβλητική, ήταν εκρηκτική, ήταν αληθινή.

Πως βγήκε η φράση «πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη» – και τι σχέση έχει με πειρατές και αρχαίους Αθηναίους!

Νέα Εποχή 19.06.2025
Μια έκφραση που όλοι λέμε, αλλά λίγοι ξέρουν πως πίσω της κρύβεται... μια μαζική εκκένωση, μια πειρατική επιδρομή και μια ψυχή που έτρεχε γρηγορότερα απ’ τον ιδιοκτήτη της!

Πώς το AI αλλάζει τα πάντα: Ποιες νέες ευκαιρίες εργασίας εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα

Νέα Εποχή 19.06.2025
Με έναν περισσότερο έμμεσο, παρά άμεσο τρόπο

Η ευρωπαϊκή χώρα που έδωσε οριστική λύση στην αστεγία

Νέα Εποχή Χτες
Από τους δρόμους στα διαμερίσματα χωρίς «προϋποθέσεις» – Το Housing First αλλάζει το παιχνίδι της κοινωνικής πολιτικής και αποδεικνύει πως η ανθρωπιά είναι και οικονομικά συμφέρουσα

Η ιδιοφυΐα της Κίνας εντυπωσιάζει το ίντερνετ με τον εξαιρετικά λιτό τρόπο ζωής

Πρόσωπα Χτες
«Ο κόσμος του είναι απίστευτα καθαρός – μόνο αριθμοί και τύποι. Μην τον χαλάσετε. Απλά αφήστε τον να είναι ο εαυτός του.»

Μέσα στην καρδιά της ερήμου Ναμίμπ: Τι υπάρχει μέσα στο ροζ ψυγείο που δουλεύει κανονικά;

Stories Χτες
Tο τελευταίο πράγμα που θα περίμενε κανείς να βρει εκεί είναι ένα… λειτουργικό ροζ ψυγείο

Μαμά, τι έχει το lunchboxάκι μου σήμερα; Η νέα εποχή του κολατσιού διχάζει, αλλά γιατί;

Απόψεις Χτες
Το σχολικό ταπεράκι, δεν είναι πεδίο μάχης

Το στοιχειωμένο δωμάτιο που ενέπνευσε το «The Shining» και τρομοκρατεί τους επισκέπτες μέχρι σήμερα

Stories Προχτές
Μια νύχτα στη Room 217 του Stanley Hotel – Μόνο οι γενναίοι αντέχουν

Χάρτης‑φωτιά: Αυτοί οι Ευρωπαίοι θεωρούν πως ο πολιτισμός τους είναι ανώτερος – Ποια χώρα σαρώνει με 89%

Νέα Εποχή Προχτές
Οι πιο «υπερήφανοι» λαοί της Ευρώπης και η έκπληξη που δεν περιμέναμε