Ένας πελώριος «ηλιακός στρόβιλος» με ύψος 14 φορές μεγαλύτερο από τη διάμετρο της Γης ξέσπασε κοντά στον βόρειο πόλο του Ήλιου και συνέχισε να μαίνεται για σχεδόν τέσσερις ημέρες.

Ο σχηματισμός εμφανίστηκε στις 14 Μαρτίου και τελικά διαλύθηκε στις 18 του μήνα σε μια έκρηξη που εκτόξευσε στο Διάστημα μια μάζα διάπυρου υλικού στο μέγεθος της Σελήνης.

«Το φαινόμενο ονομάζεται στρόβιλος επειδή η μορφή του θυμίζει τους ανεμοστρόβιλους που συναντάμε στη Γη» ανέφερε στο in.gr ο Γιάννης Κοντογιάννης, μεταδιδακτορικός ερευνητής Ηλιακής Φυσικής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής «Λάιμπνιτς» στη Γερμανία.

Οι ομοιότητες όμως με γήινα φαινόμενα σταματούν εδώ. «Σε αντίθεση με τους ανεμοστρόβιλους στη Γη που σχηματίζονται από μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης και την περιστροφή της Γης, οι ηλιακοί στρόβιλοι οφείλουν τη δημιουργία τους στο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου» εξήγησε ο δρ Κοντογιάννης.

I spent 3 hours yesterday with my solar telescope pointed at a tall tornado-y looking thing on the sun. This 14-Earths-tall swirling column of plasma was raining moon-sized gobs of incandescent material on the sun. I can't imagine a more hellish place. pic.twitter.com/dewzNEAEJA

— Andrew McCarthy (@AJamesMcCarthy) March 18, 2023

«Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο σε όλα τα χρόνια που παρακολουθώ τον Ήλιο» έγραψε στο Spaceweather.com ο αμερικανός αστροφωτογράφος Απόλο Λάσκι, ο οποίος δημιούργησε το παρακάτω animation του φαινομένου από εικόνες του δορυφόρου SDO της NASA.

Ένα δεύτερο βίντεο, το οποίο τραβήχτηκε με επίγειο ηλιακό τηλεσκόπιο, αναρτήθηκε στο Twitter από τον αστροφωτογράφο Άντριου ΜακΚάρθι, ο οποίος εκτίμησε ότι ο στρόβιλος ήταν 14 φορές μεγαλύτερος από τη Γη, είχε δηλαδή ύψος γύρω στα 178.000 χιλιόμετρα και ήταν ένας από τους μεγαλύτερους που έχουν καταγραφεί.

Μαγνητικός παροξυσμός

Ο Ήλιος αποτελείται από πλάσμα, υπέρθερμο ιονισμένο αέριο που αλληλεπιδρά με τα μαγνητικά πεδία επειδή αποτελείται από σωματίδια που φέρουν ηλεκτρικό φορτίο (πρωτόνια και ηλεκτρόνια).

«Το μαγνητισμένο υλικό της ατμόσφαιρας του Ήλιου ακολουθεί τα τοπικά ισχυρά μαγνητικά πεδία και σχηματίζει πολύπλοκους σχηματισμούς με στροφές και ελίξεις, σαν ένα λάστιχο που έχουμε περιστρέψει πολλές φορές» είπε ο δρ Κοντογιάννης.

«Οι γιγάντιοι μαγνητικοί στρόβιλοι πιστεύεται ότι είναι τμήματα ηλιακών προεξοχών», γιγάντιων τόξων πλάσματος που ακολουθούν τις γραμμές τοπικών μαγνητικών πεδίων και προεξέχουν από την ηλιακή επιφάνεια, εξήγησε ο ερευνητής.

Διευκρίνισε ακόμα «δεν είναι ακόμα πλήρως εξακριβωμένο αν η περιστροφική κίνηση που παρατηρούμε είναι πραγματική ή φαινομενική, καθώς το υλικό μπορεί να κινείται ανοδικά και καθοδικά κατά μήκος του συνεστραμμένου μαγνητικού πεδίου των προεξοχών, δίνοντας την εντύπωση μιας περιστροφικής κίνησης».

Τέτοιου είδους εξάρσεις της ηλιακής δραστηριότητας αναμένεται να αυξηθούν το επόμενο διάστημα καθώς πλησιάζουμε το λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα του 11ετούς κύκλου της ηλιακής δραστηριότητας, το οποίο αναμένεται το 2025.

Μεταξύ άλλων θα πρέπει να περιμένουμε συχνότερες γεωμαγνητικές καταιγίδες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις επικοινωνίες και τα δίκτυα ηλεκτροδότησης.