Το «τρένο του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού, στο οποίο φορτώνονται συνέχεια βαλίτσες, δηλαδή εμβόλια» όπως είπε χθες χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής, κυρία Μαρία Θεοδωρίδου, έχει ξεκινήσει στη χώρα μας και με σταθερή ταχύτητα κατευθύνεται προς το μέτωπο της επιδημίας.

Εκεί όπου η κατάσταση φαίνεται ελεγχόμενη πλέον, στα περισσότερα σημεία του ενεργού μετώπου, με τις «δύσκολες» εστίες να βρίσκονται σε πρόσθετο περιοριστικό κλοιό και με τις αναζωπυρώσεις να αποτελούν μόνιμη απειλή για τις αρμόδιες επιστημονικές και υγειονομικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι από σήμερα μπαίνει σε κλοιό περιοριστικών μέτρων εν μέσω του γενικού lockdown μπαίνει η Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας.

Τα δεδομένα για την επιδημία συμπληρώνονται πλέον στη χώρα με τα δεδομένα για την εθνική εμβολιαστική εκστρατεία «Ελευθερία», δημιουργώντας αισιοδοξία αλλά και προβληματισμό για την κατάσταση τους επόμενους δύσκολους καταρχήν μήνες. Η κρισιμότητα του διμήνου Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου λόγω εποχής και κλιματικών συνθηκών αλλά και λόγω επαπειλούμενου τρίτου κύματος κορωνοϊού ισοσκελίζεται με τη θετική σκέψη που δημιουργεί η ασφάλεια και η ελευθερία που βιώνουν όσοι εμβολιάζονται και οι οποίοι αυξάνονται ημέρα με την ημέρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε κατά την χθεσινή καθιερωμένη ενημέρωση στο υπουργείο Υγείας ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), κ. Μάριος Θεμιστοκλέους, έχουν εμβολιαστεί 49.661 πολίτες, υγειονομικοί εργαζόμενοι στο ΕΣΥ και φιλοξενούμενοι και εργαζόμενοι σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ). Μάλιστα, ο γενικός γραμματέας ανέφερε πως ο εμβολιασμός των υγειονομικών έχει ολοκληρωθεί σε αρκετά από τα 106 δημόσια νοσοκομεία.

Παράλληλα, με τους υγειονομικούς στο ΕΣΥ θα αρχίσουν να εμβολιάζονται οι υγειονομικοί στον ιδιωτικό τομέα, από μεθαύριο Τετάρτη στα ιδιωτικά νοσοκομεία όπου εργάζονται, και στη συνέχεια θα γίνει ο εμβολιασμός των ελευθεροεπαγγελματιών ιδιωτών γιατρών και οδοντιάτρων καθώς και των φαρμακοποιών. Από την Κυριακή 16 Ιανουαρίου στην εμβολιαστική εκστρατεία μετέχει και ο γενικός πληθυσμός, αρχής γενομένης από τα άτομα ηλικίας 85 χρόνων και άνω. Όσοι ανήκουν σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα μπορούν πλέον να αιτούνται μέσω των καναλιών πρόσβασης στα ραντεβού για τον εμβολιασμό, την εγγραφή τους στη σχετική διαδικασία.

Η εικόνα της επιδημίας

Από τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) διαμορφώνεται μια λίγο... θολή αλλά όχι μελανή εικόνα της επιδημίας: ανακοινώθηκαν 444 νέα κρούσματα, με το 40% αυτών να εντοπίζονται στο λεκανοπέδιο. Η δυτική Αττική διατηρεί την αρνητική πρωτιά σε όλη την Αττική, με 12,43 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού, ενώ η Λακωνία, τα νησιά Σαντορίνης και Λήμνου, όπως και τα Τρίκαλα βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις του χθεσινού μολυσματικού χάρτη όσον αφορά στην επίπτωση του κορωνοϊού ανά 100.000 πληθυσμού.

Τα θετικά κρούσματα προέκυψαν επί 16.670 ελέγχων, ωστόσο η πλειονότητα των τεστ ήταν rapid -10.717- και εκείνα μοριακού ελέγχου μόλις 5.953. Επίσης, πρέπει να επισημανθεί ότι επρόκειτο για την επιδημιολογική έκθεση της Δευτέρας που σημαίνει ότι τα στοιχεία για τους ελέγχους και τα αποτελέσματα που ανακοινώνονται είναι πάντα λιγότερα από εκείνα που ανακοινώνονται από Τετάρτη έως Σάββατο.

Ωστόσο, τα χθεσινά κρούσματα σε σύγκριση με εκείνα της προηγούμενης Δευτέρας (427 κρούσματα σε σύνολο περίπου 8.000 ελέγχων), αφήνουν χώρο για μια αίσθηση μικρής υποχώρησης.

Αναλόγως και «σκληρός» ο δείκτης των διασωληνωμένων ο οποίος πλέον για πολλούς επιστήμονες θεωρείται πολύ πιο αξιόπιστος από τον δείκτη των ημερήσιων κρουσμάτων. Χθες ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε 350 διασωληνωμένους έναντι 407 που είχαν καταγραφεί τη Δευτέρα 4 Ιανουαρίου. Συνολικά στα νοσοκομεία της χώρας νοσηλεύονταν χθες βράδυ 1.753 ασθενείς με νόσο λόγω κορωνοϊού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αττική μετρούσε χθες 450 ασθενείς με λοίμωξη covid-19 σε απλές κλινικές και η Θεσσαλονίκη 556, έναν αριθμό που παραπέμπει στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, οπότε και άρχισε να αποτυπώνεται στο ΕΣΥ η εκτός ελέγχου κυκλοφορία του κορωνοϊού στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Ο αριθμός των ασθενών είχε πενταπλασιαστεί μέσα σε τέσσερις εβδομάδες, και υποχώρησε με δραματικά αργό ρυθμό.

Σε ό,τι αφορά τους διασωληνωμένους, οι 6 στους 10 ασθενείς με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής είναι άνω των 65 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ.

Γιατί πρέπει να εμβολιαστούν οι ηλικιωμένοι και να λάβουν δύο δόσεις

Αυτό το δεδομένο, δηλαδή η ηλικία των διασωληνωμένων στις ΜΕΘ, ουσιαστικά είναι και η εξήγηση για ποιο λόγο ξεκινά κατά προτεραιότητα ο εμβολιασμός των ατόμων ηλικίας 85 χρόνων και άνω. «Η πανδημία που ταλαιπωρεί τον πλανήτη, έδειξε ότι η πιο ευάλωτη ομάδα πληθυσμού είναι τα άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών. Είναι αυτά τα άτομα τα οποία μπήκαν κυρίως στα νοσοκομεία, μπήκαν στους αναπνευστήρες και ατυχώς, σε υψηλό ποσοστό, δεν βγήκαν από τα νοσοκομεία. Και βέβαια η μεγάλη αυτή ηλικία συνδέεται με τη γήρανση του ανοσολογικού συστήματος, με τη συνύπαρξη και άλλων παθολογικών καταστάσεων. Αλλά αυτό που φάνηκε είναι ότι ανεξάρτητα και από αυτούς τους δύο παράγοντες, μόνη η ηλικία αποτελεί τον σημαντικό παράγοντα αυξημένου κινδύνου» ανέφερε κατά την ενημέρωση η κυρία Θεοδωρίδου.

Η ειδικός διευκρίνισε ότι ο εμβολιασμός θα γίνει με δυο δόσεις, όπως υπαγορεύουν τα επιδημιολογικά δεδομένα, αλλά και η παρασκευάστρια εταιρία του εμβολίου. «Η πρώτη δόση του εμβολιασμού, η λεγόμενη πρωτογενής ανοσοποίηση, είναι η δόση που ''γνωρίζει'' στο ανοσολογικό σύστημα το αντιγόνο του εμβολίου. Με αυτή τη ''γνωριμία'' αναπτύσσονται αντισώματα και η πρώτη παρακαταθήκη των μνημόνων κυττάρων, αυτά που είναι υπεύθυνα για τη μακρόχρονη ανοσία. Έτσι, μετά την πρώτη δόση, αυτή που ορίζεται να γίνει με το συγκεκριμένο εμβόλιο μετά από 21 ημέρες, υπάρχει μια ετοιμότητα του ανοσιακού συστήματος να παράξει περισσότερα αντισώματα, περισσότερα μνήμονα κύτταρα και να εγκαταστήσει πιο μακρόχρονη ανοσία. Επομένως, οι δύο δόσεις για τον εμβολιασμό στοχεύουν στην πλήρη ανοσοποίηση και αν περιοριστεί κανείς ή ξεχάσει ή αναβάλλει την πρώτη δόση, ο εμβολιασμός είναι ανεπαρκής» υπογράμμισε η κυρία Θεοδωρίδου.

Πόσα εμβόλια θα παραλάβει η Ελλάδα το επόμενο τρίμηνο

Όπως ανακοίνωσε χθες ο κ. Θεμιστοκλέους, η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει 24.090.000 δόσεις που αντιστοιχούν σε εμβολιασμό 15.450.000 πολιτών.

Η χώρα μέχρι τέλος Ιανουαρίου θα παραλάβει από την Pfizer 427.050 δόσεις. Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου άλλες 362.700 δόσεις και τον Μάρτιο θα παραλάβει άλλες 558.675 δόσεις. Σύνολο από την εταιρεία Pfizer θα παραληφθούν 1.348.425 δόσεις ως το τέλος Μαρτίου. Σε αυτές υπάρχει περίπτωση να προστεθούν και άλλες 1.180.930 δόσεις από την επιπλέον συμφωνία της Pfizer με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Επιπλέον, μετά την έγκριση της Moderna αναμένεται να παραδοθούν στην Ελλάδα 20.000 δόσεις εντός του Ιανουαρίου. Το Φεβρουάριο θα παραδοθούν άλλες 115.000 δόσεις και τον Μάρτιο 105.000 δόσεις εμβολίων. Οι συνολικές παραδόσεις της Moderna για το πρώτο τρίμηνο είναι 240.000 δόσεις.

Σε αυτές τις παραδόσεις αναμένεται να προστεθούν από την AstraZeneca. Αν λάβει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων εντός του Ιανουαρίου, όπως αναμένεται, η πρώτη παράδοση θα είναι αρχές Φεβρουαρίου και θα είναι άνω των 400.000 δόσεων, με αύξηση των παραδόσεων τους επόμενους μήνες.

Επιπλέον, αναμένεται και νωρίτερα η έγκριση του εμβολίου της Johnson & Johnson που είναι μονοδοσικό και πολύ πιο εύκολο στη διαχείριση σαν εμβόλιο. Άρα σταδιακά αυξάνονται οι διαθέσιμες ποσότητες εμβολίων.

Νέο μέλος στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων

Τέλος, ένας ακόμη επιστήμονας προστέθηκε στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που εξετάζει τα επιδημιολογικά δεδομένα και εισηγείται λήψη ή άρση μέτρων προς την κυβέρνηση.

Μετά τον καθηγητή Ψυχιατρικής του ΑΠΘ, κ. Βασίλη – Παντελεήμονα Μποζίκα, ο οποίος έγινε μέλος στην Επιτροπή των ειδικών λίγο πριν τα Χριστούγεννα, προστέθηκε, με απόφαση του υπουργού Υγείας, Βασίλη Κικίλια, και ο κ. Συμεών Μεταλλίδης, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ.

Οι δύο ειδικοί «εκπροσωπούν» την επιστημονική κοινότητα του ΑΠΘ, η οποία μέχρι τώρα δεν είχε λόγο στην Επιτροπή, ωστόσο δεν είναι λίγοι όσοι σχολίασαν την όψιμη τοποθέτηση των επιστημόνων και μάχιμων γιατρών από τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, όχι μόνο σε σχέση με την επιδημική λαίλαπα που έπληξε τη βόρειο Ελλάδα τον περασμένο Νοέμβριο, αλλά γενικότερα σε ό,τι αφορά τις γεωγραφικές και επιστημονικές ισορροπίες.