Η είδηση έρχεται σε συνέχεια των ανησυχιών που έχει εκφράσει η ιταλική κυβέρνηση για τον ρόλο που αναμένεται να παίξει το οργανωμένο έγκλημα στο οικονομικό σκηνικό που θα διαμορφωθεί μετά το τέλος της πανδημίας, ενδεχομένως μετατρέποντας επιχειρήσεις σε “βιτρίνες” οργανωμένου εγκλήματος.
Τις τελευταίες εβδομάδες, κάνουν το γύρο του διαδικτύου βίντεο στα οποία απεικονίζονταν γνωστές συμμορίες της μαφίας να μοιράζουν βασικά αγαθά σε Ιταλούς που έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση του κοροναϊού στις φτωχές περιοχές της Καμπανίας, της Καλαβρίας, της Σικελίας και της Πουλίας, τη στιγμή που το κλίμα στη χώρα γίνεται όλο και πιο τεταμένο.
“Επί ένα μήνα τα καταστήματα, τα καφέ, τα εστιατόρια και τα μπαρ παραμένουν κλειστά”, δήλωσε στον Guardian ο Nicola Gratteri, επικεφαλής της Εισαγγελικής Αρχής στο Cantazaro και ερευνητής για θέματα μαφίας. “Εκατομμύρια πολίτες εργάζονται στην “γκρίζα” οικονομία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν κανένα εισόδημα εδώ και πάνω από ένα μήνα και δεν έχουν ιδέα για το πότε θα επιστρέψουν στις δουλειές του. Η κυβέρνηση εκδίδει κουπόνια για να στηρίξει τον πληθυσμό. Αν το κράτος δεν παρέμβει άμεσα για να βοηθήσει αυτές τις οικογένειες, η μαφία θα προσφέρει τις υπηρεσίες της και με αυτό τον τρόπο θα ελέγξει τις ζωές αυτών των ανθρώπων”.
Οι δυσκολίες των πολιτών λόγω οικονομικής κρίσης
Οι συνέπειες του lockdown της Ιταλίας πλήττουν πολύ πιο έντονα τους ανθρώπους που εργάζονται “μαύρα” και οι οποίοι υπολογίζονται στα 3,3 εκατομμύρια άτομα. Από αυτούς, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο ζουν στον ιταλικό νότο, σύμφωνα με στοιχεία του CGIA Mestre, μιας μικρής επιχειρηματικής ένωσης με έδρα τη Βενετία.
Ήδη έχουν υπάρξει καταγγελίες για πιέσεις στους ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων να προσφέρουν δωρεάν φαγητό, ενώ η αστυνομία περιπολεί τα σούπερ μάρκετ σε ορισμένες περιοχές για να αποτρέψει τις κλοπές. Βίντεο από διαδηλωτές στη Σικελία που διαμαρτύρονται για την καθυστερημένη αντίδραση της κυβέρνησης, αλλά και από ανθρώπους που χτυπούν τις γροθιές τους έξω από τράπεζες στο Μπάρι απαιτώντας δάνειο ύψους 50 ευρώ έχουν γίνει viral και ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Μια φωτιά που η μαφία είναι εξαιρετικά πρόθυμη να φουντώσει ακόμη περισσότερο.
Οι προειδοποιήσεις
Ήδη από τα πρώτα σημάδια κοινωνικής αναταραχής η υπουργός Εσωτερικών Luciana Lamorgese δήλωσε ότι η μαφία θα επιχείρηση να εκμεταλλευτεί την αυξανόμενη φτώχεια, στρατολογώντας πολίτες – ή απλώς μοιράζοντας δωρεάν τρόφιμα, όπως ζυμαρικά, νερό αλεύρι και γάλα.
Τις τελευταίες μέρες η αστυνομία της Νάπολης έχει αυξήσει την παρουσία της στις φτωχογειτονιές της πόλης, όπου άνδρες που συνδέονται με την Καμόρα, δηλαδή τη ναπολιτάνικη μαφία, έχουν οργανώσει… παράδοση τροφίμων κατ’ οίκον. Ανακριτές έχουν ήδη ξεκινήσει έρευνα εναντίον μιας ομάδας ανθρώπων που συνελήφθη να μοιράζει φαγητό σε κατοίκους.
Στο Παλέρμο, σύμφωνα με τη La Repubblica, ο αδερφός ενός αφεντικού της Κόζα Νόστρα κατηγορείται για διανομή τροφίμων στους φτωχούς της συνοικίας Ζεν, μιας περιοχής όπου η παρουσία της μαφίας είναι παγιωμένη. Στην ανακοίνωση της είδησης, ο άνδρας υπερασπίστηκε τον εαυτό του στο Facebook, ισχυριζόμενος ότι απλώς έκανε μια φιλάνθρωπη πράξη και επιτιθέμενος στον δημοσιογράφο που δημοσίευσε πρώτος την είδηση.
Κάτι παραπάνω από εγκληματικές οργανώσεις
“Οι μαφίες δεν είναι απλώς εγκληματικές οργανώσεις”, εξηγεί ο Federico Varese, καθηγητής εγκληματολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. “Είναι οργανώσεις που φιλοδοξούν να πάρουν τον έλεγχο περιοχών και αγορών. Οι σχολιαστές εστιάζουν συχνά στο οικονομικό σκέλος, όμως τείνουν να ξεχνούν ότι η πραγματική δύναμη της μαφίας στηρίζεται στην ύπαρξη μιας τοπικής βάσης που της επιτρέπει να λειτουργεί ανενόχλητη”.
Η διανομή φαγητού είναι μια στρατηγική τόσο παλιά όσο και η ίδια η μαφία, με τα “αφεντικά” του ιταλικού νότου να εμφανίζονται παραδοσιακά στους ντόπιους ως ευεργέτες και χωρίς να ζητούν τίποτα σε αντάλλαγμα – τουλάχιστον στην αρχή.
“Τα αφεντικά της μαφίας αντιμετωπίζουν τις πόλεις ως “τσιφλίκια” τους”, τονίζει ο Gratter. “Ξέρουν πολύ καλά ότι προκειμένου να έχουν τον έλεγχο, πρέπει να φροντίσουν τους ανθρώπους που ζουν στην περιοχή. Και το κάνουν εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση προς όφελός τους. Στα μάτια των ανθρώπων, ένα αφεντικό που τους χτυπά την πόρτα και τους προσφέρει δωρεάν φαγητό, είναι ήρωας. Και το αφεντικό ξέρει ότι στη συνέχεια μπορεί να περιμένει υποστήριξη από αυτές τις οικογένειες, όταν για παράδειγμα η μαφία επιχειρεί να προωθήσει έναν πολιτικό για να επεκτείνει τα εγκληματικά της συμφέροντα”.
Πολιτικές διασυνδέσεις και έλεγχος περιοχών
Δεκάδες έρευνες στο νότο έχουν οδηγήσει στη σύλληψη πολιτικών που έχουν στηρίξει και υποθάλψει τη μαφία, και οι οποίοι εξελέγησαν με την υποστήριξη ντόπιων μαφιόζων που εξανάγκασαν πολίτες να τους ψηφίσουν με αντάλλαγμα υπηρεσίες – σε πολλές περιπτώσεις, αυτό μεταφράζεται απλώς σε δωρεάν τρόφιμα.
Ο Varese σημειώνει: “Οι παροχές της μαφίας δεν είναι δώρα. Τίποτα δεν γίνεται καλοπροαίρετα. Πρόκειται για χάρες, τις οποίες όλοι θα κληθούν να ξεπληρώσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο βοηθώντας και υποθάλποντας φυγάδες, κρύβοντας ένα όπλο, πουλώντας ναρκωτικά και τα λοιπά”.
“Αρκεί να σκεφτούμε τι συνέβη με τον Ελ Τσάπο, τον Μεξικάνο βαρόνο των ναρκωτικών”, τονίζει ο Gratteri. “Διακίνησε τόνους κοκαΐνης και παρήγγειλε τη δολοφονία εκατοντάδων ανθρώπων. Όμως στην πόλη του ήταν περίφημος για την καλοσύνη του, γιατί οι άνθρωποι δήλωναν ότι μοίραζε φάρμακα στις οικογένειες ή έφτιαχνε δρόμους. Το ίδιο συμβαίνει κι εδώ”.
Ο Varese συμπληρώνει: “Οι μαφίες ενδέχεται να μπορέσουν να επωφεληθούν και με άλλους τρόπους από το lockdown, ειδικά στο μέλλον, όταν οι Ιταλοί θα επιστρέψουν στις δουλειές τους, θα αρχίσουν να ξοδεύουν περισσότερο και η οικονομία θα ανασυγκροτηθεί. Όμως η ιστορία του μοιράσματος τροφίμων στο Παλέρμο και τη Νάπολη δείχνει την πραγματική της φύση και κάνει ξεκάθαρη την πραγματική της επικινδυνότητα”.
