Οι δυνάμεις του στρατηγού Χαφτάρ βρίσκονται πολύ κοντά στην Τρίπολη, μία εξέλιξη που θέτει υπό αμφισβήτηση τη συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία με τον πρωθυπουργό της Λιβύης, Αλ Σαράζ.

Το ζήτημα ανέλυσε στο news.gr, o γνωστός διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης, Εκτελεστικός Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.

«Η Τουρκία βρίσκεται αυτή την στιγμή στη θέση να υποστηρίζει μια κυβέρνηση στη Λιβύη που μπορεί μεν να είναι αναγνωρισμένη διεθνώς από ΟΗΕ και ΕΕ, αλλά η στήριξη προς αυτή ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία.

Βλέπουμε ακόμα και κράτη όπως η Ιταλία που φαίνεται πως στήριζαν περισσότερο την Τρίπολη από ότι το Τομπρούκ (έδρα του Χαφτάρ) να έχουν κάνει μια μεταστροφή.

Βλέπουμε ακόμα πως το τουρκολιβυκό σύμφωνο που έχει να κάνει με τον ορισμό της ΑΟΖ και στρατιωτική συνεργασία, έχει αφυπνίσει πάρα πολλές χώρες οι οποίες είχαν μέχρι σήμερα είτε έναν ουδέτερο ρόλο είτε ήταν αμφιταλαντευόμενες.

Βέβαια η κατάσταση στην Λιβύη είναι πολύ επισφαλής για τα σχέδια της Τουρκίας. Μπορεί να αλλάξει ώρα με την ώρα. Γιατί μπορεί να αλλάξει; Γιατί υπάρχουν πάνω από 1.500 πολιτοφυλακές που δρουν στη Λιβύη που μπορούν ανάλογα τα συμφέροντά τους πότε να στηρίζουν την μια παράταξη και πότε την άλλη.

Οπότε η αλλαγή συσχετισμών μπορεί να αλλάξει πολύ εύκολα.

Αυτή την στιγμή οι χώρες που συντάσσονται με τον Χάφταρ είναι σίγουρα περισσότερες και μπορεί να το κάνουν και με πιο δυναμικό τρόπο.

Ρωσία, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά που είναι πολύ σημαντικός παίχτης.

Οι ΗΠΑ φαίνεται πως είναι σε μια σύγχυση. Μια σύγχυση που επιτρέπει σε άλλες δυνάμεις να ενεργοποιούνται θέλοντας να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Από την άλλη όμως δεν φαίνεται να δίνουν κάποιο πράσινο φως στην Τουρκία για τις δικές της δράσης στη Λιβύη. Μάλλον το αντίθετο δείχνει η τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ με τον Αλ Σίσι στην Αίγυπτο.

Η Ρωσία έχει πλέον ισχυρό πάτημα στη Λιβύη, το οποίο και προφανώς δεν επιθυμούν οι ΗΠΑ.

Αυτό λέει πως ο αμερικανικός παράγοντας δύσκολα θα στηριχθεί στην Τουρκία ώστε με την σειρά της αυτή να στηρίξει το καθεστώς Αλ Σαράζ.

Ένα καθεστώς που στην παρούσα φάση δείχνει αρκετά εύθραυστο.

Ποιοι είναι οι στόχοι της Τουρκίας;

Θέλοντας να αναβιώσει εν μέρει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με βάση και το νεοοθωμανικό δόγμα του Ερντογάν, επιζητά την δημιουργία φιλικών προς αυτήν καθεστώτων σε μια ακτίνα δράσης πολύ πέρα από τα σύνορά της. Κάτι που επιχείρησε και στις αραβικές εξεγέρσεις. Ήθελε να δημιουργήσει μια ακτίνα ελέγχου κρατών από τη Τυνησία μέχρι την Συρία, μέσω της μουσουλμανικής αδερφότητας με την οποία συνδέεται οργανικά η Τουρκία, πράγμα το οποίο δεν κατάφερε αλλά προσπαθεί να το επαναλάβει τώρα στην περίπτωση της Λιβύης.

Δεύτερο είναι ότι η Τουρκία θέλει να εγκαθιδρυθεί και στρατιωτικά στην περιοχή για να έχει ισχυρό πάτημα την επόμενη μέρα.

Θέλει να έχει λόγο και ρόλο στις εξελίξεις την επόμενη μέρα. Αν δεν έχεις παρουσία είτε διπλωματική είτε στρατιωτική δεν μπορείς να επηρεάσεις τις εξελίξεις.

Από την άλλη η Λιβύη είναι αρκετά διαφορετική περίπτωση από την Συρία. Στην Συρία η Τουρκία λόγω της γειτνίασης είχε επιχειρησιακές διευκολύνσεις. Στην Συρία επίσης η Τουρκία είχε εμπλοκή από την αρχή του πολέμου το 2011 έστω και αν αυτή απέτυχε, μέχρι που αποφάσισε να κάνει την κυβίστηση και να στραφεί στο καθεστώς Άσσαντ μέσω Ρωσίας και Ιράν. Στη Συρία επίσης το διακύβευμα για την Τουρκία ήταν επίσης πολύ μεγαλύτερο. Ήταν η αναχαίτιση των Κούρδων που ήταν ζωτικής σημασίας για την Τουρκία. Στη Συρία υπήρχε και ομοθυμία των κομμάτων στο εσωτερικό της Τουρκίας πλην του φιλοκουρδικού, κάτι που δεν ισχύει για την Λιβύη.

Στη Λιβύη, με κάθε επιφύλαξη, όπως τα πράγματα εξελίσσονται δείχνουν πως είτε η Τουρκία θα πρέπει να εμπλακεί στρατιωτικά στη Λιβύη με πιο ενεργό τρόπο από ότι το έχει κάνει μέχρι τώρα, με αποστολή στρατιωτών για να μπορέσει να σώσει ένα καθεστώς που είναι μαριονέτα της και χωρίς το οποίο τα συμφέροντά της θα τεθούν σε μεγάλο κίνδυνο ή θα πρέπει να περιμένει τις εξελίξεις με τον κίνδυνο να ανατραπεί ο Αλ Σαράζ. Για μένα το ιδανικό σενάριο για την Τουρκία θα είναι να γίνει μια ισοπαλία στο πεδίο των μαχών της Λιβύης και μέσω αυτής να παρέμβει η διεθνής κοινότητα και να αποσταλεί ακόμα και ειρηνευτική δύναμη από τον ΟΗΕ στην οποία θα ήθελε να συμμετάσχει και η Τουρκία με δικές της δυνάμεις. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Στο θέμα του πολέμου δι’ αντιπροσώπων, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι υφίσταται μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου.

Η Ελλάδα δεν έχει ακόμα και πρέπει προφανώς να αποκτήσει τα δικά της ερείσματα που αυτή την στιγμή έχει περισσότερο μέσω των συμμάχων της και των εταίρων της.

Πρέπει κανείς να δει πως θα εξελιχθούν όλα σε σχέση και με το Ιντλίπ μια περιοχή που είναι συμφωνημένο πως είναι μια περιοχή αποκλιμάκωσης των εντάσεων, κάτι που τώρα παραβιάζεται.

Από την άλλη έχουμε και το ταξίδι του Ερντογάν στην Ρωσία κατά το οποίο θα προσπαθήσει να αποτρέψει την επιδείνωση των σχέσεων με την Μόσχα γιατί μετά οι επιλογές για την Άγκυρα θα είναι ακόμα πιο συρρικνωμένες

Ως προς το θέμα της στάσης της Ελλάδας και την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στην Λιβύη δεν είναι προς το συμφέρον της Αθήνας να κάνει κάποιες ενέργειες από μόνη της. Αυτό που κάνει η Τουρκία μας διευκολύνει ως χώρα σε αυτό να κερδίζουμε επιχειρήματα απέναντι στην Άγκυρα. Για να πείθει η Αθήνα την Διεθνή κοινότητα και τους ενδιαφερόμενους για τα τεκτενόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο για τον αντιπαραγωγικό ρόλο της Τουρκίας.

Δηλαδή η Τουρκία δεν την ενδιαφέρει αν θα προκληθεί αναστάτωση αρκεί να είναι παρούσα στις διαπραγματεύσεις.

Το δεύτερο είναι πως με την αποστολή τζιχαντιστικών δυνάμεων στην Λιβύη υπάρχει ο κίνδυνος επανάκαμψής τους. Ήδη υπάρχουν και αποτελούν ένα από τα μέρη που εμπλέκονται στον πόλεμο εκεί.

Όλος αυτός ο αντιπαραγωγικός ρόλος της Τουρκίας μας δίνει ως χώρα ένα καλό επιχείρημα να λέμε ότι η Άγκυρα δεν λειτουργεί μόνο παραβατικά αλλά και πολλές φορές και αποσταθεροποιητικά. Πέραν αυτού η Ελλάδα δεν χρειάζεται να κάνει περισσότερα. Η Τουρκία έχει εγκλωβιστεί στην ρητορική με τις υποσχέσεις του προέδρου της σε σχέση με την Λιβύη και δύσκολα μπορεί να απεμπλακεί».