Στην επίλυση του χρόνιου προβλήματος έλλειψης αδειών ευκτηρίων οίκων ιστορικών θρησκευτικών κοινοτήτων που λειτουργούν πριν το 1955 προχωρά η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων. Αναγνωρίζει όλους τους χώρους λατρείας, όλων των θρησκευτικών κοινοτήτων εφόσον ακολουθήσουν αυτά που αναφέρονται σε εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας, με την απαραίτητη προυπόθεση οτι λειτουργούσαν πριν το 1955 και συνεχώς μέχρι σήμερα.

Η απόφαση αφορά κυρίως στους καθολικούς , τους προτεστάντες , του Εβραίους και τους μουσουλμάνους της Θράκης. Οπως αναφέρεται πολλοί χώροι λατρείας δεν έχουν λάβει άδεια ίδρυσης και λειτουργίας για ευκτήριους οίκους που λειτουργούν διαρκώς και αδιαλείπτως επί πολλές δεκαετίες και πάντως προ του 1955.

Η Γενική Διεύθυνση Θρησκευμάτων προχωρά στην κίνηση αυτή αναγνωρίζοντας την ανάγκη καταχώρησης στο τηρούμενο μητρώο των θρησκευτικών λειτουργών των χώρων αυτών, προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση των ληξιαρχείων για τις ιερουργίες με αστικές συνέπειες που τελούν και να διασφαλιστεί η δημόσια τάξη αλλά και τα πάσης φύσεως δικαιώματα των πολιτών.

Επίσης, το γεγονός ότι η τυχόν διατήρηση αυτής της εκκρεμούς κατάστασης μπορεί να οδηγήσει σε προσβολή των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των θρησκευομένων και των θρησκευτικών κοινοτήτων, χωρίς να δικαιολογείται από την αρχή της αναλογικότητας. Υπάρχει επίσης, ανάγκη να προστατευθεί η ασφάλεια και η υγεία των συναθροιζόμενων πιστών στους χώρους λατρείας, σύμφωνα με τις κείμενες πολεοδομικές διατάξεις και τη νομιμότητα ή μη των οικοδομών που αυτές ορίζουν ανά κατηγορία και χρόνο κατασκευής τους και να διευθετεί το υπάρχον επί μακρόν εκκρεμές ζήτημα με την έκδοση διαπιστωτικής πράξης για κάθε παλαιό χώρο λατρείας.

Η διαπιστωτική πράξη θα επέχει θέση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας και θα επιφέρει όλες τις σχετικές έννομες συνέπειες. Προϋπόθεση για την υποβολή της σχετικής αίτησης στη Διεύθυνση Θρησκευτικής Διοίκησης του ΥΠΠΕΘ είναι οι χώροι λατρείας να λειτουργούν συνεχώς και αδιαλείπτως στο συγκεκριμένο κτίριο ή τμήμα του πριν την 09-08-1955 (δηλαδή προ της έναρξης ισχύος του συστήματος έκδοσης οικοδομικών αδειών).

Απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης είναι η έναρξη χρήσης του χώρου ως χώρου λατρείας πριν από την 09-08-1955 (μέχρι και σήμερα), σε κτίριο που προφανώς έχει ανεγερθεί προ της ημερομηνίας αυτής, ήτοι προ της έναρξης ισχύος του συστήματος έκδοσης οικοδομικών αδειών, ώστε να θεωρείται νομίμως υφιστάμενο.

Ειδικότερα:

Α) Θρησκευτικές κοινότητες τυπικής μορφής π.χ. σωματείο, αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, είτε άτυπης χωρίς ιδιαίτερη νομική προσωπικότητα. Για τις ανωτέρω θρησκευτικές κοινότητες, η αίτηση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον υπεύθυνο θρησκευτικό λειτουργό και τέσσερα (4) μέλη της συγκεκριμένης θρησκευτικής κοινότητας για ευκτήριους οίκους. Στην αίτηση καθορίζεται η επωνυμία του χώρου λατρείας, η έδρα του, ο υπεύθυνος θρησκευτικός λειτουργός, ο χρόνος ίδρυσης και έναρξης λειτουργίας του (με τεκμηρίωση, όσο το δυνατό καλύτερα, των στοιχείων από τα οποία προκύπτει η παλαιότητά του). Η αίτηση συνοδεύεται από συγκεκριμένα από τα έγγραφα:
- ομολογία πίστεως,
- αντίγραφα δελτίων αστυνομικής ταυτότητας των αιτούντων, ή αντίγραφα αδειών διαμονής και νομίμως επικυρωμένα αντίγραφα διαβατηρίων για πολίτες εκτός Ε.Ε.,
- βιογραφικό θρησκευτικού λειτουργού και αντίγραφο δελτίου αστυνομικής ταυτότητας
- τίτλοι ιδιοκτησίας, ή νόμιμης χρήσης (παραχωρητήριο κ.λ.π.)
- Αποδεικτικά στοιχεία για την απόδειξη ότι το κτίριο είναι προ του 1955 και συνεπώς τεκμαίρεται νόμιμο κατά τις κείμενες πολεοδομικές διατάξεις. Η τεκμηρίωση αποδεικνύεται με την κατάθεση κάθε πρόσφορου δημόσιου έγγραφου από το οποίο να προκύπτει η παλαιότητα και τα τετραγωνικά μέτρα (κατά κανόνα δημόσιο, όπως συμβολαίων, λεγάτων, αφιερωματικών εγγράφων, αποφάσεις περί δημοτικών τελών, βεβαιώσεις ΟΤΑ, εκκαθαριστικά ΦΑΠ και ΕΝΦΙΑ κλπ), χωρίς να εξαιρούνται όμως και τα ιδιωτικά, τα οποία θα κριθούν κατά περίπτωση (πχ λογαριασμοί ΔΕΗ, αντίγραφα κτηματολογικών φύλλων κλπ). Άλλως, απαιτείται σχετική βεβαίωση μηχανικού, όπου θα αναφέρονται η ακριβής θέση, ο χρόνος ανέγερσής του, η νομιμότητά του λόγω παλαιότητας, ο αριθμός των ατόμων που μπορεί να εξυπηρετηθεί και τα ακριβή τετραγωνικά μέτρα του (επιφάνεια).
- Αποδεικτικά στοιχεία για την παλαιότητα της χρήσης του κτιρίου ως χώρου λατρείας πριν την 09-08-1955 έως και σήμερα (παλαιότητα της θρησκευτικής χρήσεως). Η τεκμηρίωση αποδεικνύεται με την κατάθεση κάθε πρόσφορου μέσου και αποδεικτικού στοιχείου (έγγραφα δημόσιων ή εκκλησιαστικών αρχών, αφιερωματικά έγγραφα, μοναστηριακό τυπικό, άδειες γάμου, βιβλία καταχώρησης μυστηρίων κ.λ.π) από το οποίο συνάγεται ότι ο λατρευτικός χώρος λειτουργούσε στο συγκεκριμένο κτίριο πριν το 1955 και συνεχίζει να λειτουργεί συνεχώς και αδιαλείπτως έως σήμερα.

Β) Εκκλησιαστικά ή θρησκευτικά νομικά πρόσωπα του ν.4301/2014.

Εφόσον ο χώρος λατρείας ανήκει σε εκκλησιαστικά ή θρησκευτικά νομικά πρόσωπα του ν.4301/2014 η αίτηση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τα αρμόδια όργανα των νομικών προσώπων, ήτοι του επικεφαλής του Ε.Κ.Π ή του Θ.Ν.Π. και του θρησκευτικού λειτουργού του χώρου λατρείας ή σε περίπτωση που δεν υφίσταται θρησκευτικός λειτουργός, μόνιμα συνδεδεμένος ως υπεύθυνος του συγκεκριμένου χώρου λατρείας (λ.χ. θρησκευτικές κοινότητες που εξυπηρετούν τις θρησκευτικές τους ανάγκες με πρόσκληση λειτουργού) τότε πρέπει να δηλώνεται Φυσικό Πρόσωπο, ορισμένο από τη Διοίκηση, ως Υπεύθυνος του χώρου λατρείας. Στην αίτηση καθορίζεται η επωνυμία του χώρου λατρείας, η έδρα του, ο υπεύθυνος θρησκευτικός λειτουργός ή το Φυσικό Πρόσωπο/Υπεύθυνο του χώρου λατρείας, ο χρόνος ίδρυσης και έναρξης λειτουργίας του (με τεκμηρίωση, όσο το δυνατό καλύτερα, των στοιχείων από τα οποία προκύπτει η παλαιότητά του).

Γ) Χώροι Λατρείας της μουσουλμανικής μειονότητας Θράκης (τεμένη, τεκέδες, μεστζίτ, τζεμ,τζεμεβί)

Γ1) Για τα τεμένη και τα μεστζίτ η αίτηση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον οικείο Μουφτή και κατά περίπτωση, από τα Μέλη της Βακουφικής Επιτροπής .

Γ2) Για τους τεκέδες, τα τζεμ και τα τζεμεβί η αίτηση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον θρησκευτικό λειτουργό και από τα Μέλη της Επιτροπής Αλεβιτών Μουσουλμάνων Θράκης σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 81374/Θ1/18-5-2018 Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Θρησκευμάτων.

Σε κάθε περίπτωση, στην αίτηση καθορίζεται η επωνυμία του χώρου λατρείας, η έδρα του, ο υπεύθυνος θρησκευτικός λειτουργός, ο χρόνος ίδρυσης και έναρξης λειτουργίας του (με τεκμηρίωση, όσο το δυνατό καλύτερα, των στοιχείων από τα οποία προκύπτει η παλαιότητά του).

Ε) Συναγωγές

Για τις Συναγωγές η αίτηση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον Πρόεδρο του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος (Κ.Ι.Σ.Ε.) και να δηλώνονται τα στοιχεία των θρησκευτικών λειτουργών και του Προέδρου της τοπικής Ισραηλιτικής Κοινότητας, ως Φυσικού Προσώπου, Υπεύθυνου του χώρου λατρείας.