Αισθησιακή, φλεγόμενη, εκρηκτική: η Κάρμεν, η θρυλική παράσταση των Antonio Gades και Carlos Saura που σφράγισε το φλαμένκο, επιστρέφει στο Ηρώδειο στις 2 Σεπτεμβρίου, για μία μοναδική παράσταση υπό την αιγίδα της Ισπανικής Πρεσβείας.

Δημιουργία δύο σπουδαίων μορφών της ισπανικής τέχνης, του χορευτή και χορογράφου Antonio Gades και του σκηνοθέτη Carlos Saura, η χοροθεατρική εκδοχή της Κάρμεν πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1983, λίγο μετά την ομώνυμη ταινία των Gades/Saura που σάρωσε τα βραβεία στα διεθνή φεστιβάλ. Εμπνευσμένη από τη νουβέλα του Prosper Merimee (1845), η παράσταση προκάλεσε αίσθηση πλάθοντας έναν ανυπέρβλητο χαρακτήρα-μύθο που έγινε συνώνυμος με τη ισπανική εθνική ψυχή, και κάνοντας τους Γάλλους κριτικούς να αναφωνήσουν: «Ο Merimee έφερε την Κάρμεν στη Γαλλία, αλλά ο Gades και ο Saura την επέστρεψαν στην Ισπανία».

Όπως και στην πρώτη, εξαιρετικά επιτυχημένη, παρουσίασή της στη χώρα μας το 2008 στο Badminton, η Κάρμεν έρχεται στο Ηρώδειο με την υπογραφή της Compania Antonio Gades, της ομάδας που δημιούργησε ο μεγάλος χορευτής και σήμερα αποτελεί θεματοφύλακα του έργου του. Τους κεντρικούς ρόλους ενσαρκώνουν τέσσερις από τους κορυφαίους χορευτές της: η Esmeralda Manzanas στον ρόλο της Κάρμεν, ο Jose Huertas ως Δον Χοσέ, ο Jairo Rodriguez ως Ταυρομάχος και ο Miguel Angel Rojas ως Σύζυγος. Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνουν οι εξαιρετικοί χορευτές κι ένα σύνολο εκλεκτών μουσικών της ομάδας. Η επιμέλεια της παράστασης, που αναβιώνει με σεβασμό την αυθεντική χορογραφία του Gades, είναι της Stella Arauzo, επί χρόνια παρτενέρ του στη σκηνή και Καλλιτεχνικής Διευθύντριας της Compania.

Στις 2 Σεπτεμβρίου, στην κορύφωση ενός φλογερού ελληνικού καλοκαιριού, υποδεχόμαστε τον φλογερότερο μύθο της Ισπανίας, την Κάρμεν, στην πιο διάσημη εκδοχή του!

Η Κάρμεν των Gades και Saura στη σκηνή

Παλλόμενη από αισθησιασμό, η χοροθεατρική Κάρμεν ακολουθεί πιστότερα από την ταινία το έργο του Merimee, εστιάζοντας στο μοιραίο ερωτικό τρίγωνο μεταξύ της πρωταγωνίστριας, του Δον Χοσέ και του Ταυρομάχου, και στο φιλήδονο ταμπεραμέντο της τσιγγάνας Κάρμεν, που παραμένει αταλάντευτα ταγμένη στην προσωπική ελευθερία. Με τα λόγια του Gades: «Η Κάρμεν δεν είναι ούτε επιπόλαια ούτε της αρέσει να βασανίζει τους άντρες – είναι απλώς μια γυναίκα ειλικρινής, που όταν αγαπά κάποιον το δηλώνει, κι όταν δεν τον αγαπά το δηλώνει επίσης. Δημιούργησα την παράσταση γιατί δεν μου άρεσε η στερεοτυπική, ψεύτικη αντιμετώπισή της. Η Κάρμεν δίνεται ολοκληρωτικά σε ό,τι αγαπά δίχως να λησμονά την ταξική της καταγωγή».

Η αδιαπραγμάτευτη ειλικρίνεια και η καταβύθιση στη λαϊκή ψυχή είναι τα συστατικά της επιτυχίας της ταινίας των Gades/Saura και της θεατρικής εκδοχής της, που ανέδειξαν τον Gades ως τον σπουδαιότερο εκπρόσωπο του φλαμένκο, τόσο ως χορευτή όσο και ως χορογράφο. Η τέχνη του, μέσα από ένα άκρως προσωπικό ύφος, ψηλαφεί τις ποικίλες και αντιφατικές όψεις της Κάρμεν, που είναι μια γυναίκα τρυφερή και θηλυκή αλλά ταυτόχρονα μάχεται λυσσαλέα για χειραφέτηση, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις. Γι’ αυτό και το φλαμένκο της δεν έχει σχέση με το επιτηδευμένο, «διακοσμητικό» στιλ που χαρακτήριζε τον ισπανικό χορό επί δεκαετίες, ιδίως κατά τη δικτατορία του Φράνκο, λίγο πριν ο Gades εμπνευστεί τη χορογραφία.

Οι εκρηκτικές, άρτια εκτελεσμένες φιγούρες των ηρώων είναι για τον Gades το απόλυτο μέσο έκφρασης. Άλλωστε, για τον ίδιο ο χορός δεν είναι παρά μια πνευματική κατάσταση: «Δεν ζεις για να χορεύεις», ήταν η φιλοσοφία του, «χορεύεις επειδή ζεις. Συχνά ξεχνάμε ότι ο χορός δεν είναι άσκηση, αλλά πνευματική κατάσταση που εκφράζεται μέσα από την κίνηση».

Περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στο έργο του, το όραμά του αποτυπώνεται εναργέστερα στο αριστούργημά του, την Κάρμεν.

Αntonio Gades: χορευτής και διεθνής προσωπικότητα

Ο Gades, πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής του Ballet Nacional de Espa?a μετά από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1978, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Ισπανούς χορευτές του 20ού αιώνα.

Γεννημένος το 1936 σε μια φτωχική οικογένεια του Αλικάντε, στράφηκε τυχαία στον χορό, ώσπου το 1954 τον ανακάλυψε η περίφημη Pilar L?pez και τον ενέταξε στην ομάδα της. Το 1961 μετοίκησε στην Ιταλία, όπου εργάστηκε ως χορευτής και χορογράφος στο Θέατρο της Όπερας της Ρώμης, συνεργαζόμενος με τον Anton Dolin στο Bolero του Ravel, και στη συνέχεια στο Φεστιβάλ του Σπολέτο, όπου συνέπραξε με τον Gian Carlo Menotti στην Κάρμεν του Bizet, και στη Σκάλα του Μιλάνου (στην Κάρμεν και στο El Amor Brujo του Falla). Το 1974 γνώρισε διεθνή επιτυχία με τον Ματωμένο γάμο, χορογραφία εμπνευσμένη από το θεατρικό έργο του Lorca. Κατόπιν συνεργάστηκε επί τρία χρόνια με το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας και την Αlicia Alonso. Το 1978 περιόδευσε στις ΗΠΑ ως Ιλαρίων στην Giselle, ενώ το 1981, έπειτα από τη γνωριμία του με τον Saura, διασκεύασε για την οθόνη τον Ματωμένο γάμο, για να ακολουθήσει έπειτα από δύο χρόνια η Κάρμεν. Το 1994 παρουσίασε στη Γενεύη την τελευταία του χορογραφία, τη Φουέντε Οβεχούνα, πάνω στο ομώνυμο δράμα του Lope de Vega. Έφυγε από τη ζωή το 2004, καταξιωμένος ως μια επιβλητική προσωπικότητα του φλαμένκο.

Διαφυλάσσοντας μια σπάνια κληρονομιά: Ίδρυμα και Compania Antonio Gades

Λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του ο Gades ίδρυσε το Ίδρυμα Antonio Gades με σκοπό τη διαφύλαξη του έργου του, την προώθηση του φλαμένκο και την προάσπιση της ισπανικής πολιτιστικής ταυτότητας. Παράλληλα με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος συνεχίζεται και η δράση της Compania Antonio Gades, της ομάδας του μεγάλου δασκάλου, που εξακολουθεί να θεωρείται ταυτόσημη με το φλαμένκο. Υπό την καθοδήγηση της Stella Arauzo, που ερμήνευσε για χρόνια την Κάρμεν πλάι στον Gades (διαδεχόμενη τη μεγάλη Cristina Hoyos) και την τεχνική διεύθυνση του Dominique You, που υπήρξε το δεξί χέρι του, η ομάδα απαρτίζεται από έμπειρους συνεργάτες του αλλά και νέους, ταλαντούχους καλλιτέχνες. Η Compania αναβιώνει τις εμβληματικές παραστάσεις του εμπνευστή της με γνώμονα την πορεία που εκείνος χάραξε χάρη στο ταλέντο, την αισθητική και τη γνώση του.