Δορυφορικές εικόνες έχουν αποκαλύψει τα τραγικά αποτελέσματα μιας 48ωρης σφαγής στο Σουδάν, όπου περισσότεροι από 2.000 άμαχοι εκτελέστηκαν από παραστρατιωτικούς αντάρτες.

Η άμμος γύρω από τη δυτική πόλη Ελ Φάσερ έχει πλέον βαφτεί κόκκινη, με λίμνες αίματος τόσο πυκνές που γίνονται ορατές ακόμα και από το διάστημα. Οι εικόνες των δορυφόρων κατέγραψαν σωρούς πτωμάτων, κυρίως γυναικών και παιδιών, που έγιναν στόχος κατά τη διάρκεια της διήμερης εθνοτικής εκκαθάρισης, μετά την κατάληψη της πόλης από τις παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF).

Μετά από 18 και πλέον μήνες σκληρού αποκλεισμού και πολιορκίας, η ομάδα απέκτησε τον έλεγχο όλων των πρωτευουσών των κρατιδίων στην ανατολική περιοχή του Νταρφούρ. Οι σύμμαχοι του στρατού, οι Κοινές Δυνάμεις, δήλωσαν την Τρίτη ότι οι RSF «διέπραξαν φρικαλεότητες κατά αθώων πολιτών, όπου περισσότεροι από 2.000 άοπλοι πολίτες εκτελέστηκαν στις 26 και 27 Οκτωβρίου, οι περισσότεροι γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι».

Ο συνολικός αριθμός των νεκρών δεν μπορούσε να επιβεβαιωθεί άμεσα, αλλά οι σοκαριστικές δορυφορικές εικόνες που τραβήχτηκαν μετά την πτώση του Ελ Φάσερ έδειξαν σαφή στοιχεία μαζικών εκτελέσεων. Αντικείμενα σε μέγεθος ανθρώπινου σώματος εμφανίζονταν συγκεντρωμένα γύρω από οχήματα και κοντά σε αναχώματα άμμου που είχαν κατασκευάσει οι RSF περιμετρικά της πόλης. Υπήρξαν αναφορές για άμαχους που πυροβολήθηκαν, ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν από τη σφαγή, σύμφωνα με την Daily Mail.

Ανάλυση από το Εργαστήριο Ανθρωπιστικής Έρευνας (HRL) της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Yale, το οποίο παρακολουθεί την πολιορκία χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες και ανοιχτές πηγές, εντόπισε συστάδες αντικειμένων «συμβατές με το μέγεθος ανθρώπινων σωμάτων» και «ερυθρό έδαφος», που θεωρείται ότι προκλήθηκε από αίμα.

Ένα βίντεο που κυκλοφόρησαν τοπικοί ακτιβιστές και επικυρώθηκε από το AFP την Τρίτη έδειχνε έναν μαχητή, γνωστό για τις εκτελέσεις αμάχων σε περιοχές υπό τον έλεγχο των RSF, να πυροβολεί μια ομάδα άοπλων αμάχων που καθόταν στο έδαφος σε πολύ μικρή απόσταση. Ένα άλλο βίντεο φέρεται να δείχνει ένα παιδί-στρατιώτη να δολοφονεί έναν ενήλικο, ενώ σε ένα τρίτο βίντεο οι μαχητές των RSF εκτελούν αμάχους αμέσως μετά από μια φαινομενική απελευθέρωση.

Σύμφωνα με αναφορά που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, οι ενέργειες των RSF «μπορεί να συνάδουν με εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ενδέχεται να φτάνουν σε επίπεδο γενοκτονίας». Τοπικές ομάδες και διεθνείς ΜΚΟ είχαν προειδοποιήσει ότι η πτώση του Ελ Φάσερ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μαζικές φρικαλεότητες, φόβοι που, όπως αναφέρει το Humanitarian Research Lab του Yale, φαίνεται να επιβεβαιώνονται.

Ο οργανισμός παρακολούθησης, που βασίζεται σε ανοιχτές πηγές και δορυφορικές εικόνες, δήλωσε ότι η πόλη «φαίνεται να βρίσκεται σε μια συστηματική και σκόπιμη διαδικασία εθνοκάθαρσης των αυτόχθονων μη αραβικών κοινοτήτων Φουρ, Ζαγκάουα και Μπέρτι μέσω αναγκαστικής μετακίνησης και εκτελέσεων». Αυτό περιλάμβανε, όπως φαίνεται, «επιχειρήσεις εκκαθάρισης πόρτα πόρτα» στην πόλη.

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν φύγει από το Ελ Φάσερ από την πτώση της πόλης, πολλοί από αυτούς κατευθύνονται δυτικά προς το Τάουιλα. Ένα βίντεο που δείχνει την πανικόβλητη φυγή απαθανατίζει πλήθη να τρέχουν από την πόλη, κρατώντας τα λίγα υπάρχοντά τους, ενώ μαχητές των RSF εκτοξεύουν ρατσιστικά συνθήματα και χτυπούν τους άμαχους. Σε άλλη σκηνή, αρκετοί μαχητές ντυμένοι με την αναγνωρίσιμη στολή των RSF φαίνονται στοιβαγμένοι σε φορτηγό, καταδιώκοντας άοπλους πολίτες που προσπαθούν να σωθούν. Παράλληλα, ακούγεται πυροβολισμός και ένας μαχητής φωνάζει «σκοτώστε τους Νούμπα», αναφερόμενος στις μαύρες αφρικανικές φυλές του Σουδάν.

Τη Δευτέρα, ο επικεφαλής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, Βόλκερ Τουρκ, μίλησε για τον αυξανόμενο κίνδυνο «εθνοτικά υποκινούμενων παραβιάσεων και φρικαλεοτήτων» στο Ελ Φάσερ. Το γραφείο του δήλωσε ότι λαμβάνει «πολλαπλές, ανησυχητικές αναφορές ότι οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης διαπράττουν φρικαλεότητες, συμπεριλαμβανομένων εκτελέσεων χωρίς δίκη».

Οι προοδευτικοί ακτιβιστές δήλωσαν ότι οι κάτοικοι του Ελ Φάσερ έχουν υπομείνει «τις χειρότερες μορφές βίας και εθνοκάθαρσης» από τη στιγμή που οι RSF πήραν τον έλεγχο. Οι παραστρατιωτικοί έχουν ιστορικό φρικαλεοτήτων, καθώς είχαν σκοτώσει έως και 15.000 άμαχους από μη αραβικές ομάδες στην πρωτεύουσα της Δυτικής Νταρφούρ, Ελ Τζενέινα.

Πώς ξεκίνησε ο εμφύλιος

Η βορειοανατολική αφρικανική χώρα βυθίστηκε σε έναν θανατηφόρο πόλεμο τον Απρίλιο του 2023, όταν οι μακροχρόνιες εντάσεις σχετικά με το μέλλον της χώρας μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και του επικεφαλής των παραστρατιωτικών ανταρτών μετατράπηκαν σε πλήρη σύγκρουση. Οι μάχες ξέσπασαν στην πρωτεύουσα Χαρτούμ, αλλά επεκτάθηκαν γρήγορα, με εκτιμώμενο αριθμό τουλάχιστον 150.000 νεκρών, μεταξύ αυτών πολλοί άμαχοι.

Ο εμφύλιος πόλεμος έχει αναγκάσει περισσότερους από 14 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και άφησε ορισμένες οικογένειες να τρώνε χόρτα σε απόγνωση, καθώς η πείνα εξαπλώθηκε σε περιοχές της χώρας. Έρευνα της Amnesty International υποδηλώνει ότι οι αντάρτες των RSF έχουν διεξάγει οργανωμένη εκστρατεία σεξουαλικής βίας κατά αμάχων, χρησιμοποιώντας βιασμούς, δολοφονίες και βασανιστήρια για να τρομοκρατήσουν και να υποτάξουν τον πληθυσμό σε περιοχές που κατέλαβαν. Ο στρατός, ο οποίος μάχεται τους RSF για 2,5 χρόνια, έχει επίσης κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου.

Περισσότερο από ενάμιση χρόνο πολιορκίας μετέτρεψε το Ελ Φάσερ σε ένα από τα πιο σκοτεινά σημεία ενός πολέμου που ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει ως μία από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο. Οι καταυλισμοί εκτός πόλης κηρύχθηκαν επισήμως σε κατάσταση πείνας, ενώ μέσα στην πόλη οι άνθρωποι στράφηκαν σε ζωοτροφές λόγω πείνας. Ο ΟΗΕ είχε προειδοποιήσει πριν την πτώση της πόλης ότι 260.000 άνθρωποι παρέμεναν εγκλωβισμένοι, οι μισοί εκ των οποίων ήταν παιδιά.

Ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης, Μαχμούντ Αλί Γιουσούφ, την Τρίτη εξέφρασε «βαθιά ανησυχία για την κλιμακούμενη βία και τις αναφερόμενες φρικαλεότητες». Ο αρχηγός του σουδανικού στρατού, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι δυνάμεις του αποχώρησαν από το Ελ Φάσερ «σε ασφαλέστερη τοποθεσία», αναγνωρίζοντας την απώλεια της στρατηγικής πόλης.

Οι ξένες δυνάμεις

Δεσμεύτηκε να πολεμήσει «μέχρι να καθαριστεί αυτή η γη», αλλά αναλυτές επισημαίνουν ότι το Σουδάν είναι πλέον ουσιαστικά διχοτομημένο κατά μήκος του άξονα ανατολής-δύσης, με τους RSF να έχουν ήδη δημιουργήσει παράλληλη κυβέρνηση. Ο Άλαν Μπόσγουελ, διευθυντής του έργου για την Αφρική της Διεθνούς Ομάδας Κρίσης, δήλωσε στο AFP: «Όσο περισσότερο διαρκεί αυτός ο πόλεμος, τόσο η διαίρεση θα γίνει πιο σταθερή και δύσκολα αναστρέψιμη».

Ο Άνουαρ Γκαργκάς, σύμβουλος του προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, χαρακτήρισε την κατάληψη της πόλης ως «σημείο καμπής» που δείχνει ότι «ο πολιτικός δρόμος είναι η μόνη επιλογή για να τελειώσει ο εμφύλιος πόλεμος». Τα ΗΑΕ έχουν κατηγορηθεί από τον ΟΗΕ για προμήθεια όπλων στους RSF, κατηγορία που αρνούνται. Είναι επίσης μέλος του λεγόμενου «Quad», μαζί με τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, που εργάζεται για μια διαπραγματευόμενη ειρήνη.

Η ομάδα έχει προτείνει εκεχειρία και μεταβατική πολιτική κυβέρνηση που αποκλείει από την εξουσία τόσο τον στρατό όσο και τους RSF. Οι συνομιλίες την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσιγκτον δεν κατέληξαν σε συμφωνία. Ο στρατός έχει δικούς του ξένους υποστηρικτές στην Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Τουρκία, οι οποίοι επίσης αρνούνται τις κατηγορίες.

Τον Μάρτιο, ο στρατός ανέκτησε πλήρως τον έλεγχο της πρωτεύουσας Χαρτούμ, αλλά με τις δύο πλευρές να έχουν επιτύχει σημαντικά εδαφικά κέρδη, καμία δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει συμβιβασμούς στις διαπραγματεύσεις.