E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily
Αννα Κυριακού: Από τη φτώχεια της Κατοχής μέχρι το Εθνικό Θέατρο και τις «Τρεις Χάριτες»

Οι «ζωολογικοί» κήποι με ανθρώπους που υπήρχαν κάποτε στην Ευρώπη...

Ένα από τα πιο απάνθρωπα και ντροπιαστικά κεφάλαια της δυτικής ιστορίας

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 18/10/2025

Οι «ζωολογικοί» κήποι με ανθρώπους που υπήρχαν κάποτε στην Ευρώπη...
@wikipedia.org

Το 2021, η αποκάλυψη του Κριστιάν Καρεμπέ συγκλόνισε την Ευρώπη. Ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής αποκάλυψε ότι ο προπάππους του, Γουίλι, είχε εκτεθεί σαν «ανθρώπινο αξιοθέατο» στον ζωολογικό κήπο Χάγκενμπεκ του Αμβούργου τη δεκαετία του 1930.

Πίσω από αυτή τη φράση, όμως, κρύβεται ένα από τα πιο απάνθρωπα και ντροπιαστικά κεφάλαια της δυτικής ιστορίας, οι λεγόμενοι ανθρώπινοι ζωολογικοί κήποι.

Όταν ο άνθρωπος γινόταν θέαμα

Από τα τέλη του 18ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα, χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά από την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία παρουσιάζονταν σε θεματικά πάρκα, τσίρκα και εκθέσεις ως «εξωτικά δείγματα». Οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες τους αποκαλούσαν «εθνολογικές εκθέσεις», όμως στην πράξη επρόκειτο για ζωντανές βιτρίνες ρατσισμού και εξευτελισμού.

Οι άνθρωποι αυτοί έστηναν «χωριά» μέσα σε κλουβιά, ζούσαν υπό τα βλέμματα χιλιάδων επισκεπτών, που τους φωτογράφιζαν δίπλα σε ζώα και τους πετούσαν μπανάνες ή νομίσματα για «να αντιδράσουν». Οι επιμελητές των ζωολογικών κήπων μάλιστα τοποθετούσαν πινακίδες που εξηγούσαν πόσο «κοντά» βρίσκονται οι Αφρικανοί στη ζωώδη φύση, επικαλούμενοι τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου για να δικαιολογήσουν τη βαρβαρότητα.

Από τον Χάγκενμπεκ στο Παρίσι και το Βερολίνο

Η μακάβρια μόδα ξεκίνησε από τη Γερμανία. Το 1874, ο Καρλ Χάγκενμπεκ, πωλητής άγριων ζώων, είχε την ιδέα να παρουσιάσει Σαμοανούς και Λάπωνες «σε φυσικό περιβάλλον». Η επιτυχία ήταν τέτοια, που σύντομα οργάνωσε αποστολές στην Αφρική για να φέρει Νούβιους και Πυγμαίους. Η επιχείρηση εξελίχθηκε σε διεθνές φαινόμενο: στο Παρίσι, το Λονδίνο, τη Βαρσοβία, τη Νέα Υόρκη, εκατομμύρια άνθρωποι συνωστίζονταν για να δουν «αυθεντικούς ιθαγενείς».

Το 1889, η παγκόσμια έκθεση «Negro Village» στο Παρίσι προσέλκυσε 28 εκατομμύρια επισκέπτες, ενώ ανάλογες εκθέσεις στήνονταν σε κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Οι επισκέπτες έβλεπαν ανθρώπους πίσω από μπαμπού φράχτες, να ζουν μέσα σε καλύβες, να τρώνε, να κοιμούνται, σαν να μην ήταν άνθρωποι και αυτοί.

Η Σάρα Μπάαρτμαν: Η γυναίκα - σύμβολο της ντροπής

Καμία ιστορία δεν αποτυπώνει καλύτερα αυτή τη φρίκη όσο εκείνη της Σάρα Μπάαρτμαν. Η νεαρή γυναίκα από τη Νότια Αφρική, γνωστή ως «Η Μαύρη Αφροδίτη», μεταφέρθηκε στο Λονδίνο το 1810 και εκτέθηκε γυμνή σε πανηγύρια, θέατρα και επιστημονικά ιδρύματα εξαιτίας του σώματός της, ενός σώματος που η Ευρώπη θεώρησε «περίεργο», «άγριο» και «κατώτερο».

Η Σάρα πέθανε στα 26 της, εξαντλημένη και εξευτελισμένη. Το σώμα της διατηρήθηκε σε φορμόλη και εκτίθετο στο Μουσείο του Ανθρώπου στο Παρίσι έως το 1974. Μόλις το 2002 τα λείψανά της επέστρεψαν στη Νότια Αφρική, σε μια τελετή αποκατάστασης της μνήμης της.

Το τελευταίο «ανθρώπινο χωριό» της Ευρώπης

Ακόμη και στα μέσα του 20ού αιώνα, η φρίκη συνεχιζόταν. Το 1958, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Έκθεσης των Βρυξελλών, το Βέλγιο παρουσίασε 598 ανθρώπους από το Κονγκό μέσα σε ένα «αυθεντικό αφρικανικό χωριό». Οι επισκέπτες τους φωτογράφιζαν, τους πετούσαν νομίσματα, και πολλοί από τους εκτεθειμένους πέθαναν από ασθένειες και εξάντληση. Ήταν ο τελευταίος επίσημος ανθρώπινος ζωολογικός κήπος της Ευρώπης.

Το έκθεμα διαλύθηκε δύο χρόνια αργότερα, το 1960, όταν το Κονγκό απέκτησε ανεξαρτησία. Αλλά η ντροπή έμεινε.

Μια μνήμη που δεν πρέπει να θαφτεί

Ακόμη και δεκαετίες μετά, περιστατικά επαναλαμβάνονται με άλλες μορφές. Το 2005 στη Γερμανία, μια «πολιτιστική έκθεση» παρουσίασε ανθρώπους από την Αφρική μέσα σε ζωολογικό κήπο. Το 2012 στην Ινδία, τουριστικά σαφάρι επέτρεπαν στους επισκέπτες να φωτογραφίζουν τους ιθαγενείς Jarawa σαν να ήταν αξιοθέατα.

Τα απομεινάρια αυτών των «ανθρώπινων ζωολογικών κήπων» υπάρχουν ακόμη, σε ερειπωμένα κιόσκια, σε φωτογραφίες, σε μουσεία. Σήμερα, ερευνητές και ακτιβιστές ζητούν να μην ξεχαστούν, αλλά να παραμείνουν ως μνημεία ντροπής, για να θυμίζουν πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος όταν η περιέργεια και η εξουσία σβήνουν κάθε ίχνος ανθρωπιάς.

«Είναι η ιστορία της Ευρώπης»

Ο Καρεμπέ το είχε πει απλά:

«Ο προπάππους μου ήταν έκθεμα. Δεν είναι μόνο η ιστορία της οικογένειάς μου, είναι η ιστορία της Ευρώπης. Και πρέπει να ειπωθεί».

Κι ίσως, τελικά, να είναι αυτή η πιο γενναία δήλωση. Απέναντι σε μια ήπειρο που οφείλει να κοιτάξει το παρελθόν της κατάματα.

Πηγή φωτογραφιών: wikipedia.org

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η κατάρρευση της εταιρείας που θέλησε να αμφισβητήσει Coca ‑ Cola και Pepsi

Stories 17.10.2025
Το brand, που ιδρύθηκε το 2011, αυτοσυστήθηκε ως ένα εναλλακτικό μοντέλο παραγωγής βασισμένο στη βιωσιμότητα, τη διαφάνεια και την υγεία

Σκάνδαλο Προφιούμο: Ο υπουργός, η KGB και η παράλληλη σχέση μιας χορεύτριας

Ιστορικά 17.10.2025
Ίσως το μεγαλύτερο πολιτικό σκάνδαλο της Βρετανίας

Το μετρό που δεν υπήρξε ποτέ: Η απίθανη είδηση που μπέρδεψε τους Αθηναίους το 1948!

Ιστορικά 17.10.2025
Το μετρό της Αθήνας… που δεν υπήρξε ποτέ!

Αυτά είναι τα πιο δυνατά διαβατήρια του πλανήτη: Πού βρίσκεται η Ελλάδα

Stories 17.10.2025
Το πιο ισχυρό διαβατήριο στον κόσμο ανοίγει πόρτες σε 193 χώρες χωρίς βίζα.

Η στοιχειωμένη έπαυλη του Μπέβερλι Χιλς και το ανεξιχνίαστο μυστήριο πίσω από τους τοίχους της

Stories 17.10.2025
Από την πολυτέλεια και τα σκάνδαλα του Hollywood στη δολοφονία που πάγωσε το Λος Αντζελες – και τα φαντάσματα που, λένε, δεν έφυγαν ποτέ

Ενα βίντεο στο YouTube έφερε δισεκατομμύρια δολάρια: Το success story μιας σακούλας ramen

Stories 17.10.2025
Πώς τα Buldak ramen έγιναν παγκόσμιο φαινόμενο

Ο δρόμος που περνά μέσα από τον βράχο: Το πιο εντυπωσιακό σημείο της Ελλάδας

Νέα Εποχή Χτες
Εκεί όπου ο δρόμος περνά μέσα από τον βράχο και η φύση αποδεικνύει ότι όταν θέλει να εντυπωσιάσει, το κάνει χωρίς φανφάρες

Η γυναίκα που «τρελάθηκε» για να αλλάξει τον κόσμο: Η απίστευτη ιστορία της Nellie Bly

Πρόσωπα Χτες
Υποδύθηκε την παράφρονα για να ξεσκεπάσει την αλήθεια, ταξίδεψε μόνη της γύρω από τη Γη σε 72 μέρες - και έγραψε το όνομά της στην ιστορία της δημοσιογραφίας

Μετά από χρόνια στη φυλακή, απογοήτευση και αδιέξοδα άνοιξε μπαρ στον Αρκτικό Κύκλο

Stories Χτες
Υπάρχουν άνθρωποι που, για να ξαναβρούν τον εαυτό τους, χρειάζονται απλώς μια αλλαγή δουλειάς...