Το καλοκαίρι του 1858 έμεινε στην ιστορία ως «The Great Stink», η Μεγάλη Δυσωδία του Λονδίνου. Ο καύσωνας εκείνης της χρονιάς, σε συνδυασμό με την απουσία οργανωμένου αποχετευτικού συστήματος, μετέτρεψε τον Τάμεση σε ανοιχτό βόθρο.

Τα λύματα των κατοίκων και τα απόβλητα των βιομηχανιών κατέληγαν κατευθείαν στο ποτάμι, με αποτέλεσμα η δυσοσμία να γίνει ανυπόφορη.

Ο Τάμεσης που σκότωνε

Η βρώμα δεν ήταν απλώς ζήτημα δυσφορίας. Ο ποταμός είχε μετατραπεί σε εστία χολέρας και τυφοειδούς πυρετού, ασθένειες που θέριζαν τον πληθυσμό του Λονδίνου. Ο ίδιος ο Κάρολος Ντίκενς περιέγραψε τον Τάμεση ως «έναν ζωντανό εφιάλτη». Η δημόσια υγεία είχε φτάσει σε σημείο κρίσης και η πίεση προς το Κοινοβούλιο ήταν ασφυκτική, μάλιστα οι συνεδριάσεις διακόπτονταν γιατί η βρώμα έμπαινε από τα παράθυρα της Βουλής.

Ο άνθρωπος που έσωσε την πόλη

Η λύση ήρθε από τον μηχανικό Joseph Bazalgette. Σχεδίασε ένα γιγάντιο υπόγειο δίκτυο αποχέτευσης που συγκέντρωνε τα λύματα και τα διοχέτευε μακριά από το κέντρο της πόλης, σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας εκτός Λονδίνου. Το έργο θεωρήθηκε κολοσσιαίο για την εποχή: χτίστηκαν 82 μίλια (132 χλμ.) κύριων υπονόμων και πάνω από 1.000 μίλια μικρότερων αγωγών.

Από την «Μεγάλη Βρώμα» στη δημόσια υγεία

Το αποτέλεσμα; Οι επιδημίες χολέρας μειώθηκαν δραματικά, η ποιότητα ζωής των Λονδρέζων βελτιώθηκε θεαματικά και η πόλη απέκτησε ένα πρότυπο αποχετευτικό δίκτυο που επηρέασε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Bazalgette έγινε ήρωας της δημόσιας υγείας, αν και η φήμη του δεν έφτασε ποτέ στο επίπεδο άλλων μεγάλων προσωπικοτήτων.

Η κληρονομιά της δυσοσμίας

Η ΜεγάληΔυσωδία του 1858 υπήρξε απόδειξη ότι οι κρίσεις μπορούν να οδηγήσουν σε ριζοσπαστικές λύσεις. Χωρίς εκείνο το καλοκαίρι, το Λονδίνο ίσως να είχε μείνει παγιδευμένο σε μια θανατηφόρα υγειονομική κατάσταση για δεκαετίες. Και αν κάτι μας θυμίζει η ιστορία, είναι ότι ακόμα και οι πιο δυσάρεστες εμπειρίες, κυριολεκτικά ανυπόφορες, μπορούν να γίνουν αφορμή για πρόοδο.