Το Άγαλμα της Ελευθερίας είναι από τα πιο εμβληματικά μνημεία του πλανήτη και σήμα κατατεθέν των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν ότι η πρώτη σύλληψη της ιδέας δεν είχε καμία σχέση με τη Νέα Υόρκη. Ο δημιουργός του, ο Γάλλος γλύπτης Φρεντερίκ Ογκούστ Μπαρτολντί (Frédéric Auguste Bartholdi), οραματίστηκε αρχικά το άγαλμα για την… Αίγυπτο.

Το όραμα για τη Διώρυγα του Σουέζ

Στα μέσα του 19ου αιώνα, η Αίγυπτος ζούσε μια περίοδο μεγάλων έργων υποδομής και εκσυγχρονισμού. Το μεγαλύτερο από όλα ήταν η διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ, που ολοκληρώθηκε το 1869 και συνέδεσε τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Ο Μπαρτολντί εμπνεύστηκε να δημιουργήσει ένα τεράστιο άγαλμα που θα στέκει στην είσοδο της διώρυγας, συμβολίζοντας την πρόοδο και τη σύνδεση Ανατολής–Δύσης.

Η μορφή που είχε στο μυαλό του θύμιζε έντονα το μετέπειτα Άγαλμα της Ελευθερίας: μια γυναικεία φιγούρα με υψωμένο χέρι που κρατούσε έναν πυρσό. Μάλιστα, το αρχικό όνομα του έργου ήταν «Η Αίγυπτος που Φωτίζει την Ανατολή». Το άγαλμα θα είχε ύψος 30 μέτρα και θα απεικόνιζε μια αγρότισσα με παραδοσιακή ενδυμασία και μαντίλι στο κεφάλι.

@wikipedia.org

Γιατί η Αίγυπτος απέρριψε την πρόταση

Παρά την εντυπωσιακή ιδέα, το έργο δεν προχώρησε ποτέ. Ο βασικός λόγος ήταν οικονομικός: η Αίγυπτος, υπό τον αντιβασιλέα Ισμαήλ Πασά, είχε ήδη ξοδέψει τεράστια ποσά για τη διάνοιξη της διώρυγας και δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει ένα μνημειώδες άγαλμα αυτού του μεγέθους. Έτσι, το σχέδιο μπήκε στο συρτάρι.

Από το Σουέζ στη Νέα Υόρκη

Ο Μπαρτολντί, ωστόσο, δεν εγκατέλειψε το όραμά του. Όταν η Αίγυπτος απέρριψε το σχέδιο, στράφηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, που εκείνη την εποχή γιόρταζαν τα 100 χρόνια ανεξαρτησίας τους. Η ιδέα να δωρίσει η Γαλλία ένα μνημείο φιλίας και ελευθερίας στην Αμερική ενθουσίασε τους Αμερικανούς. Έτσι, με ορισμένες αλλαγές στη μορφή (πιο κλασικό ένδυμα, κορώνα με ακτίνες και το περίφημο βιβλίο με την ημερομηνία της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας), γεννήθηκε το Άγαλμα της Ελευθερίας.

Το άγαλμα ολοκληρώθηκε στη Γαλλία το 1884 και μεταφέρθηκε τμηματικά στις ΗΠΑ. Στις 28 Οκτωβρίου 1886, εγκαινιάστηκε επίσημα στο νησί Λίμπερτι, στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης, για να γίνει το διαχρονικό σύμβολο που γνωρίζουμε σήμερα.

Το παράδοξο της ιστορίας

Είναι σχεδόν ειρωνικό το ότι ένα μνημείο που σήμερα θεωρείται η απόλυτη έκφραση της αμερικανικής ταυτότητας και ελευθερίας, στην πραγματικότητα σχεδιάστηκε αρχικά για τη Βόρεια Αφρική. Η «Αίγυπτος που Φωτίζει την Ανατολή» μπορεί να μην υλοποιήθηκε ποτέ, όμως η ιδέα της επιβίωσε και πήρε μια νέα, ακόμα πιο παγκόσμια διάσταση.