Ηχηρά ονόματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας δεσμεύονται να μην συνεργαστούν με ισραηλινές παραγωγές που «εμπλέκονται στη γενοκτονία και το απαρτχάιντ κατά του παλαιστινιακού λαού».

Εκατοντάδες ηθοποιοί, σκηνοθέτες συμπεριλαμβανομένου και του Γιώργου Λάνθιμου καθώς και επαγγελματίες της κινηματογραφικής βιομηχανίας υπέγραψαν μια νέα δέσμευση, υποσχόμενοι να μη συνεργαστούν με ισραηλινά κινηματογραφικά ιδρύματα που –όπως λένε– είναι «εμπλεκόμενα στη γενοκτονία στη Γάζα και το απαρτχάιντ κατά του παλαιστινιακού λαού».

«Ως κινηματογραφιστές, ηθοποιοί, εργαζόμενοι και θεσμοί του κινηματογράφου, αναγνωρίζουμε τη δύναμη του σινεμά να διαμορφώνει αντιλήψεις» αναφέρει η δέσμευση. «Σε αυτή την επείγουσα στιγμή κρίσης, όπου πολλές από τις κυβερνήσεις μας διευκολύνουν τη σφαγή στη Γάζα, οφείλουμε να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να αντιμετωπίσουμε τη συνενοχή σε αυτή την αδιάκοπη φρίκη».

Στους υπογράφοντες περιλαμβάνονται οι σκηνοθέτες Γιώργος Λάνθιμος, Ava DuVernay, Asif Kapadia, Boots Riley, Joshua Oppenheimer· και οι ηθοποιοί Olivia Colman, Mark Ruffalo, Tilda Swinton, Javier Bardem, Ayo Edebiri, Riz Ahmed, Josh O’Connor, Cynthia Nixon, Julie Christie, Ilana Glazer, Rebecca Hall, Aimee Lou Wood και Debra Winger. Την Κυριακή το βράδυ η δέσμευση είχε συγκεντρώσει 1.200 υπογραφές.

Ηχηρό μήνυμα καλλιτεχνών κινηματογραφιστών: «Να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να σταματήσουμε τη γενοκτονία στη Γάζα»

Η δέσμευση, που κοινοποιήθηκε αποκλειστικά στον Guardian, δηλώνει ότι αντλεί έμπνευση από το πολιτιστικό μποϊκοτάζ που συνέβαλε στο τέλος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Δεσμεύει τους υπογράφοντες να μην προβάλλουν ταινίες, να μη συμμετέχουν ή συνεργάζονται με θεσμούς που θεωρούνται συνένοχοι – όπως φεστιβάλ, κινηματογράφους, τηλεοπτικούς σταθμούς και εταιρείες παραγωγής. Παραδείγματα συνενοχής περιλαμβάνουν «την απόπειρα εξωραϊσμού ή δικαιολόγησης της γενοκτονίας και του απαρτχάιντ ή τη συνεργασία με την κυβέρνηση που τα διαπράττει».

«Απαντάμε στο κάλεσμα των Παλαιστινίων κινηματογραφιστών, οι οποίοι έχουν προτρέψει τη διεθνή κινηματογραφική βιομηχανία να αρνηθεί τη σιωπή, τον ρατσισμό και την απανθρωποποίηση, και να κάνει “ό,τι είναι ανθρώπινα δυνατό” για να τερματίσει τη συνενοχή στην καταπίεσή τους», αναφέρει η δήλωση.

Ο σεναριογράφος David Farr, που υπέγραψε, δήλωσε: «Ως απόγονος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, με αγανακτεί και με εξοργίζει η δράση του ισραηλινού κράτους, το οποίο εδώ και δεκαετίες επιβάλλει ένα καθεστώς απαρτχάιντ στον παλαιστινιακό λαό του οποίου κατέλαβε τη γη, και που τώρα διαιωνίζει γενοκτονία και εθνοκάθαρση στη Γάζα. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν μπορώ να επιτρέψω να προβάλλεται ή να εκδίδεται το έργο μου στο Ισραήλ. Το πολιτιστικό μποϊκοτάζ ήταν σημαντικό στη Νότια Αφρική· θα είναι σημαντικό και τώρα».

Η δέσμευση σημειώνει ότι υπάρχουν «λίγοι ισραηλινοί κινηματογραφικοί φορείς που δεν είναι συνένοχοι» και συμβουλεύει να ακολουθούνται οι «οδηγίες της παλαιστινιακής κοινωνίας των πολιτών».

Οι επαγγελματίες του κινηματογράφου διευκρινίζουν ότι η δέσμευση δεν απαγορεύει τη συνεργασία με Ισραηλινούς σε ατομικό επίπεδο: «Το κάλεσμα αφορά την άρνηση συνεργασίας με ισραηλινά ιδρύματα που είναι συνένοχα στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των Παλαιστινίων. Η άρνηση στοχεύει στη θεσμική συνενοχή, όχι στην ταυτότητα».

View this post on Instagram

A post shared by Film Workers for Palestine (@filmworkers4palestine)

Η πρωτοβουλία δεν αναφέρει ρητά το κίνημα BDS (Boycott, Divestment, Sanctions), αλλά αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές πολιτιστικές προσπάθειες μποϊκοτάζ κατά του Ισραήλ από την έναρξη της επίθεσης στη Γάζα, σχεδόν έναν χρόνο μετά την παρόμοια δέσμευση που υπέγραψαν περισσότεροι από 1.000 συγγραφείς.

Η καμπάνια επικαλείται την πρωτοβουλία Filmmakers United Against Apartheid, που ιδρύθηκε το 1987 από τους Jonathan Demme, Martin Scorsese και άλλους κινηματογραφιστές, οι οποίοι αρνήθηκαν να προβάλλουν ταινίες τους στη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Η δέσμευση έρχεται σε μια περίοδο που πληθαίνουν οι κινητοποιήσεις στον χώρο της ψυχαγωγίας ενάντια στον πόλεμο στη Γάζα. Το καλοκαίρι, εκατοντάδες ηθοποιοί και κινηματογραφιστές –μεταξύ των οποίων οι Joaquin Phoenix, Pedro Pascal, Ralph Fiennes και ο σκηνοθέτης Guillermo del Toro– υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή καταγγέλλοντας τη σιωπή της βιομηχανίας απέναντι στη θανατηφόρα εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα.

Πολλοί από αυτούς τους καλλιτέχνες ήταν και ανάμεσα στα μέλη του Σωματείου Ηθοποιών (SAG) που πέρσι ζήτησαν από την ηγεσία να προστατεύσει όσους κινδυνεύουν να μπουν σε «μαύρη λίστα» για τις απόψεις τους υπέρ της Παλαιστίνης. Πιο πρόσφατα, η Νορβηγική Ένωση Ηθοποιών συνέστησε στα μέλη της να αρνηθούν συνεργασίες με ορισμένους ισραηλινούς πολιτιστικούς φορείς. Το καλοκαίρι του 2024, περισσότεροι από 65 Παλαιστίνιοι κινηματογραφιστές υπέγραψαν επίσης επιστολή κατηγορώντας το Χόλιγουντ ότι «απανθρωποποιεί» τους Παλαιστινίους στη μεγάλη οθόνη επί δεκαετίες, καλώντας τους διεθνείς συναδέλφους τους «να σταθούν απέναντι σε εταιρείες παραγωγής που εμπλέκονται βαθιά στην απανθρωποποίηση των Παλαιστινίων ή στον εξωραϊσμό και τη δικαιολόγηση των εγκλημάτων του Ισραήλ εναντίον μας».

Την περασμένη εβδομάδα, η ταινία The Voice of Hind Rajab, για ένα πεντάχρονο κορίτσι που σκοτώθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα το 2024, απέσπασε 23λεπτη όρθια ovation στην πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Βενετίας. Εκτελεστικοί παραγωγοί ήταν οι Brad Pitt, Jonathan Glazer, Joaquin Phoenix, Rooney Mara και Alfonso Cuarón.

Ολόκληρη η επιστολή

Ως κινηματογραφιστές, ηθοποιοί, εργαζόμενοι και θεσμοί της κινηματογραφικής βιομηχανίας, αναγνωρίζουμε τη δύναμη του σινεμά να διαμορφώνει αντιλήψεις. Σε αυτήν την επείγουσα στιγμή κρίσης, όπου πολλές από τις κυβερνήσεις μας επιτρέπουν τη σφαγή στη Γάζα, οφείλουμε να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να αντιμετωπίσουμε τη συνενοχή σε αυτήν την αδιάκοπη φρίκη.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του κόσμου, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, έχει αποφανθεί ότι υπάρχει βάσιμος κίνδυνος γενοκτονίας στη Γάζα και ότι η ισραηλινή κατοχή και το απαρτχάιντ κατά των Παλαιστινίων είναι παράνομα. Η υπεράσπιση της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας για όλους τους ανθρώπους αποτελεί βαθύ ηθικό καθήκον που κανείς μας δεν μπορεί να αγνοήσει. Οφείλουμε, επίσης, να υψώσουμε τώρα τη φωνή μας ενάντια στη βλάβη που υφίσταται ο παλαιστινιακός λαός.

Απαντάμε στο κάλεσμα των Παλαιστίνιων κινηματογραφιστών, που έχουν προτρέψει τη διεθνή κινηματογραφική βιομηχανία να αρνηθεί τη σιωπή, τον ρατσισμό και την απανθρωποποίηση, καθώς και να «κάνει ό,τι είναι ανθρώπινα δυνατό» για να τερματιστεί η συνενοχή στην καταπίεσή τους.

Εμπνεόμενοι από τους Filmmakers United Against Apartheid, που αρνήθηκαν να προβάλλουν τις ταινίες τους στη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ, δεσμευόμαστε να μην προβάλλουμε ταινίες, να μην εμφανιστούμε ή να μη συνεργαστούμε με ισραηλινά κινηματογραφικά ιδρύματα –περιλαμβανομένων φεστιβάλ, κινηματογράφων, ραδιοτηλεοπτικών μέσων και εταιρειών παραγωγής– που είναι εμπλεκόμενα στη γενοκτονία και το απαρτχάιντ κατά του παλαιστινιακού λαού.

* Παραδείγματα συνενοχής περιλαμβάνουν την απόπειρα εξωραϊσμού ή δικαιολόγησης της γενοκτονίας και του απαρτχάιντ ή/και τη συνεργασία με την κυβέρνηση που τα διαπράττει.