Η Αμερική φαίνεται πως απέκτησε ένα νέο άθλημα για θεατές: είναι απρόβλεπτο, ιδανικό για τη βραδινή ζώνη και η αρένα του είναι το Οβάλ Γραφείο.

Στη συνάντηση της Τετάρτης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Νοτιοαφρικανό ομόλογό του, Σίριλ Ραμαφόζα. Ο προσκεκλημένος είχε επισκεφθεί την Ουάσινγκτον για συνομιλίες σχετικά με το εμπόριο και τις επενδύσεις, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα διπλωματικό «κλείδωμα» κεφαλής και χεριού.

Ο Τραμπ επέμεινε σε ανυπόστατους ισχυρισμούς ότι λευκοί αγρότες στη Νότια Αφρική δολοφονούνται μαζικά και εκδιώκονται από τη γη τους, ισχυρισμούς που ο Ραμαφόζα απέρριψε. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έφτασε στο σημείο να χαμηλώσει τα φώτα και να προβάλει βίντεο που, όπως υποστήριξε, δείχνουν βία κατά των λευκών. Ο Ραμαφόζα, με ήρεμο τόνο, επεσήμανε ότι τα περισσότερα θύματα εγκληματικότητας στη χώρα του είναι μαύροι πολίτες.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times οι ειδικοί προσπαθούν ακόμη να κατανοήσουν τις επιπτώσεις αυτού του απρόσμενου περιστατικού για τις διεθνείς σχέσεις των ΗΠΑ.

«Δεν ενθαρρύνει ακριβώς τους ξένους ηγέτες να έρθουν και να συνομιλήσουν με τον Τραμπ, ποιος ξέρει πώς θα τους φερθεί;», δήλωσε στους Financial Times ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ. «Το θεωρώ αντιπαραγωγικό», συμπλήρωσε.

Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για μελλοντικές επαφές του Τραμπ με ηγέτες όπως ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος θα ήθελε να αποφύγει κάθε δημόσια αντιπαράθεση.

«Αυτό επιβεβαιώνει τους υφιστάμενους φόβους του Σι για τις απρογραμμάτιστες στιγμές με ξένους ηγέτες», δήλωσε ο Στίβεν Βερτάιμ, ιστορικός αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Τραμπ επέπληξε δημόσια προσκεκλημένο αρχηγό κράτους. Τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δέχθηκε παρόμοια επίθεση, με τον Τραμπ και τον Τζέι-Ντι Βανς να τον επιπλήττουν, επειδή δεν έδειξε αρκετή ευγνωμοσύνη προς τις ΗΠΑ. Το περιστατικό προκάλεσε ανησυχίες για πιθανή ρήξη μεταξύ των δύο συμμάχων.

Οι δημόσιες αυτές διαμάχες θεωρούνται «δώρο» για τη Μόσχα και το Πεκίνο, που τις χρησιμοποιούν για να υποβαθμίσουν το διεθνές κύρος των ΗΠΑ, όπως τονίζουν οι αναλυτές. Η ήπια ισχύς των ΗΠΑ έχει ήδη πληγεί από τη διάλυση της USAID, της αμερικανικής υπηρεσίας διεθνούς ανάπτυξης, γεγονός που οδήγησε στο κλείσιμο εκατοντάδων σωτήριων προγραμμάτων υγείας παγκοσμίως.

«Στη Ρωσία και την Κίνα, θα ανοίγουν σαμπάνιες», σημείωσε ο Κρίστοφ Χόισγκεν, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Άνγκελα Μέρκελ. «Οι ΗΠΑ χάνουν μαζικά την επιρροή τους στον κόσμο εξαιτίας τέτοιων περιστατικών», τόνισε.

Η διεθνής εικόνα της Αμερικής βρίσκεται ήδη σε πτώση. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα Democracy Perception Index που διενεργήθηκε τον Απρίλιο, το ποσοστό των χωρών με θετική εικόνα για τις ΗΠΑ ανέρχεται στο 45%, από 76% το προηγούμενο έτος.

Η εικόνα του Τραμπ ήταν αρνητική σε 82 από τις 100 χώρες της έρευνας, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε αρνητική εικόνα σε 61 χώρες και ο Σι Τζινπίνγκ σε μόλις 44. «Αυτό το θέαμα στο Οβάλ Γραφείο θα επιδεινώσει περαιτέρω τη δυσφήμιση των ΗΠΑ», σχολίασε ο Βερτάιμ.

Το νέο αυτό είδος διπλωματικού… MMA που εκτυλίσσεται στο Οβάλ Γραφείο ξεκίνησε ως απλές φωτογραφικές συναντήσεις, με χειραψίες και δηλώσεις λίγων λεπτών πριν απομακρυνθούν οι δημοσιογράφοι. Όμως ο Τραμπ άλλαξε το σκηνικό. Πλέον, στις φωτογραφίσεις παρίστανται ανώτερα κυβερνητικά στελέχη, όπως ο Βανς, εκπρόσωποι των φιλοτραμπικών ΜΜΕ και μετατρέπονται σε πλήρεις συνεντεύξεις Τύπου, τις οποίες ο Τραμπ φαίνεται να απολαμβάνει. «Είναι εκεί ολόκληρο το βασιλικό συμβούλιο πλέον», δήλωσε ο Μπόλτον.

Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ σπάνια επέκρινε δημόσια τους επισκέπτες του, περιοριζόμενος σε μικρές εκδηλώσεις περιφρόνησης, όπως η άρνηση να σφίξει το χέρι της Μέρκελ μπροστά στις κάμερες το 2017. Όμως, όπως δείχνουν οι περιπτώσεις Ζελένσκι και Ραμαφόζα, η διάθεσή του για δημόσιες αντιπαραθέσεις έχει ενταθεί.

Παράλληλα, αξιοποιεί τις ευκαιρίες αυτές για να επαινεί ηγέτες που ευθυγραμμίζονται με την ιδεολογία του, όπως τον πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, τον οποίο ευχαρίστησε προσωπικά για τη βοήθειά του στην εκστρατεία απέλασης μεταναστών.

Ορισμένοι ηγέτες κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις του. Σε συνάντηση τον Φεβρουάριο με τον Εμανουέλ Μακρόν, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι η ΕΕ δανείζει στην Ουκρανία τα χρήματα. Ο Μακρόν τον διέκοψε, ακουμπώντας το χέρι του: «Όχι, για να είμαι ειλικρινής, πληρώσαμε το 60% της συνολικής προσπάθειας… Δώσαμε πραγματικά χρήματα, για να είμαι σαφής».

Ο νεοεκλεγείς Καναδός πρωθυπουργός, Μαρκ Κάρνεϊ, απάντησε επίσης σθεναρά στις αξιώσεις του Τραμπ, λέγοντας: «Υπάρχουν μέρη που δεν πωλούνται ποτέ». Ο Τραμπ πήρε όμως τον λόγο, εξαπολύοντας επίθεση για τις αμυντικές δαπάνες που πληρώνουν οι ΗΠΑ για λογαριασμό του Καναδά.

Όμως η συνάντηση με τον Ραμαφόζα άφησε πολλούς παρατηρητές με απορίες. Οι ΗΠΑ και η Νότια Αφρική είχαν πολλά να συζητήσουν: εμπόριο, επενδύσεις, το μέλλον των BRICS και τη σύνοδο της G20 που θα διεξαχθεί στο Γιοχάνεσμπουργκ τον Νοέμβριο.

Αντί αυτού, ο Τραμπ επικεντρώθηκε σε αβάσιμους ισχυρισμούς περί γενοκτονίας λευκών Αφρικανών αγροτών.

Ο Μπόλτον αναρωτήθηκε αν οι ισχυρισμοί είχαν προηγουμένως ελεγχθεί από Αμερικανούς ειδικούς για τη Νότια Αφρική, οι οποίοι πιθανόν θα αμφισβητούσαν την εγκυρότητά τους.

«Αν όχι, τι μήνυμα στέλνει αυτό στους ηγέτες του κόσμου; Ότι η προπαγάνδα, αν περάσει στον εγκέφαλο του Τραμπ, μετατρέπεται σε δημόσια τοποθέτησή του ενώπιον ενός ξένου ηγέτη;», διερωτήθηκε ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ.