Όταν χρησιμοποιούμε τη φράση «τα έχει τετρακόσια» στη χώρα μας, το πιο πιθανό είναι να μιλάμε για κάποιον που είναι ξύπνιος, ή παρατηρητικός, κάποιος που το μυαλό του κόβει, που έχει αντίληψη των πραγμάτων. Αυτή η έκφραση, όσο σύγχρονη και καθημερινή και αν ακούγεται, είναι παλιά, όπως και η ρίζα της παλιομοδίτικη.

Τα τετρακόσια στην προκειμένη περίπτωση είναι δράμια. Το δράμι ήταν μονάδα βάρους επί τουρκοκρατίας αλλά και μετά την απελευθέρωση. Πριν η χώρα υιοθετήσει τα κιλά σαν μονάδα μέτρησης βάρους (μαζί με τα γραμμάρια, τα λίτρα κ.ο.κ.), οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας μετρούσαν με δράμια και οκάδες. Μια οκά αποτελούνταν από 400 δράμια (αυτό σημαίνει περίπου 1.280 γραμμάρια). Ωστόσο, το 400 έμεινε σαν νούμερο. Όποιος είχε «όλα τα δράμια του», δεν του έλειπε τίποτα. Ήταν πλήρης, οπότε και ξύπνιος.

Το δράμι μπορεί με τον καιρό να εξαφανίστηκε από τις ζυγαριές, αλλά όχι από την καθομιλουμένη. Όταν λέμε μαι άλλη φράση, τη «δεν έχει δράμι μυαλό», είναι στην ίδια λογική. Σαν να λέμε ότι του λείπουν κάποια πράγματα, δεν έχει και τα 400. Αν όμως τα έχεις 400, σημαίνει ότι έχει μια οκά γεμάτο μυαλό.

Δεν πρόκειται μόνο για μια ελληνική ιδιοτροπία. Αρκετές άλλες γλώσσες έχουν συνυφασμένο το μυαλό και την εξυπνάδα με φανταστικές μονάδες. Ωστόσο, στα ελληνικά η χρήση μιας μονάδας βάρους ώστε να μετρήσεις τη διανοητική σου ικανότητα είναι μια και μοναδική. Η έκφραση μας είναι τόσο οικεία, που πολλοί το λένε και δεν γνωρίζουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό το 400.

Ωστόσο, δεν κρύβεται τίποτα πονηρό πίσω από το νούμερο, όπως ας πούμε στην περίπτωση του 13. Εδώ μιλάμε για κανονική μονάδα μέτρησης, που ήταν μέρος της καθημερινότητας. Το «τα έχει τετρακόσια» σημαίνει απλά ότι «τα έχει όλα στη θέση τους», εκεί που θα έπρεπε να είναι. Με ένα ζύγισμα δηλαδή.