Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέβηκε σε άλλη βαθμίδα. Δεν πήγαινε καλά για την Ουκρανία τους τελευταίους μήνες και την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν πήρε την απόφαση να επιτρέψει στην Ουκρανία να εκτοξεύσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς τακτικών πυραυλικών συστημάτων του στρατού που παρέχονται από τις ΗΠΑ για πρώτη φορά.
Η αντιστροφή της πολιτικής των ΗΠΑ έβαλε επίσης στο παιχνίδι τα ουκρανικά όπλα που της προμήθευαν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία είχαν δηλώσει προηγουμένως ότι θα το επέτρεπαν, αφού το είχαν κάνει και οι ΗΠΑ.
Αυτό προκάλεσε μια άμεση απειλή από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος υπέγραψε διάταγμα για τη μείωση του ορίου για πυρηνικό χτύπημα ως απάντηση σε μια συμβατική επίθεση στη Ρωσία ή τη σύμμαχό της Λευκορωσία που «δημιουργούσε κρίσιμη απειλή για την κυριαρχία και (ή) την εδαφική τους ακεραιότητα». Την Πέμπτη, δημοσιεύματα ανέφεραν ότι η Ρωσία μπορεί να είχε εκτοξεύσει διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο (ICBM) στην Ουκρανία. Αυτό υποδήλωσε σε κάποιους ότι κάποιο είδος πυρηνικού πολέμου πλησιάζει.
Ο κόσμος το έχει ξαναπεράσει αυτό στο παρελθόν, αλλά ίσως όχι για πολύ καιρό. Κάποιοι μπορεί να θυμούνται την κουβανική πυραυλική κρίση και την απτή αισθητή απειλή ενός πυρηνικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης τον Οκτώβριο του 1962. Υπήρχε σημαντική δημόσια ανησυχία τότε γι' αυτό. Και υπήρξε τεράστια ανακούφιση όταν επιλύθηκε μέσω μιας μυστικής συμφωνίας όπου οι ΗΠΑ απέσυραν τους πυρηνικούς πυραύλους τους από την Τουρκία (η κοινή αντίληψη εκείνη την εποχή ήταν ότι η Σοβιετική Ένωση είχε απλώς υποχωρήσει).
Εν μέσω φόβων για έναν πιθανό πυρηνικό πόλεμο το 2024, ορισμένες χώρες κοντά στη Ρωσία (Σουηδία, Νορβηγία και Φινλανδία), έχουν ενημερώσει τις κατευθυντήριες γραμμές τους για την πολιτική ετοιμότητα, ώστε να βοηθήσουν τους πολίτες να προετοιμαστούν για πόλεμο, από το πώς να σταματήσουν την αιμορραγία και να αντιμετωπίσουν το άγχος («περιορίστε την πρόσληψη ειδήσεων» ήταν μια συμβουλή), έως τη συγκέντρωση εμφιαλωμένου νερού και ειδών υγιεινής. Οι Γερμανοί επίσης έχουν ειδοποιηθεί να προετοιμαστούν για έναν πιθανό πόλεμο. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν κάνει ακόμη κάτι παρόμοιο.
Γιατί λοιπόν κάποια έθνη ανησυχούν και κάποια όχι τόσο; Η προκατάληψη της αισιοδοξίας είναι η τάση να υπερεκτιμάτε την πιθανότητα να συμβούν καλά πράγματα στη ζωή σας και να υποτιμάτε την πιθανότητα να συμβούν άσχημα πράγματα. Σύμφωνα με μια μελέτη, περίπου το 80% των ανθρώπων έχουν κάποια μορφή προκατάληψης αισιοδοξίας (τα δεδομένα τείνουν να βασίζονται στη Δύση, κυρίως από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Αυτοί οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι οι γάμοι τους θα λειτουργήσουν (μόνο οι άλλοι γάμοι αποτυγχάνουν) και ότι θα έχουν μια μακρά και ικανοποιητική ζωή σε σύγκριση με όλους τους άλλους. Οι παγκόσμιες κρίσεις δεν είναι εξαιρούνται από την προκατάληψη της αισιοδοξίας. Οι αισιόδοξοι τείνουν να πιστεύουν, για παράδειγμα, ότι άλλοι άνθρωποι και οι μελλοντικές γενιές θα υποφέρουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά όχι αυτοί προσωπικά.
Οι άνθρωποι στη Δύση φαίνονται ιδιαίτερα επιρρεπείς στην προκατάληψη της αισιοδοξίας, σύμφωνα με έρευνα ψυχολόγων. Ο Steven Heine και ο Darrin Lehman, καθηγητές στο Πανεπιστήμιο British Columbia, διαπίστωσαν ότι οι Καναδοί έδειχναν περισσότερη, έως εξωπραγματική αισιοδοξία, σε σχέση με τους Ιάπωνες. Ενώ άλλες έρευνες κατέδειξαν παρόμοιο αποτέλεσμα με Αμερικανούς έναντι Ιαπώνων.
Η προκατάληψη της αισιοδοξίας μπορεί να επηρεάσει την αντίληψη κινδύνου τόσο για φυσικές καταστροφές όσο και για τρομοκρατικά γεγονότα και μια μελέτη διαπίστωσε σημαντικές διαπολιτισμικές διαφορές στην αντίληψη του κινδύνου που δεν αντιστοιχούσαν στα πραγματικά ποσοστά έκθεσης. Οι Ιάπωνες είχαν την υψηλότερη αντίληψη κινδύνου, οι Βορειοαμερικανοί και οι Αργεντινοί είχαν τη χαμηλότερη αντίληψη κινδύνου για τρομοκρατικά γεγονότα. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι Κινέζοι της ηπειρωτικής χώρας ήταν πιο απαισιόδοξοι από τους Κινέζο - Αμερικανούς που ήταν πιο απαισιόδοξοι από τους λευκούς Αμερικανούς.
Μια άλλη μελέτη πάλι μέτρησε το επίπεδο γενικής και γεωπολιτικής αισιοδοξίας και παγκόσμιας και προσωπικής ανησυχίας σε μαθητές και εφήβους από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, στις ΗΠΑ, οι νέοι ήταν πιο αισιόδοξοι για το μέλλον τους και έδειχναν λιγότερη παγκόσμια και προσωπική ανησυχία.
Πώς λειτουργεί λοιπόν η προκατάληψη της αισιοδοξίας; Φαίνεται να σχετίζεται με συγκεκριμένες προκαταλήψεις σχετικά με το τι βλέπουν και διαβάζουν οι άνθρωποι και πώς επεξεργάζονται αυτές τις πληροφορίες. Οι αισιόδοξοι αποφεύγουν τις αρνητικές εικόνες και τις αρνητικές πληροφορίες για να διατηρήσουν την καλή διάθεσή τους. Αποφεύγουν να δουν τα άσχημα νέα. Ο εγκέφαλός τους επίσης επεξεργάζεται διαφορετικά τα κακά νέα. Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (FMRI) δείχνει ότι η επεξεργασία αρνητικών πληροφοριών συνοδεύεται από μειωμένο επίπεδο νευρικής κωδικοποίησης σε μια κρίσιμη περιοχή του μετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου τους.
Με άλλα λόγια, η προκατάληψη της αισιοδοξίας προέρχεται τόσο από μια προκατάληψη της προσοχής (επιλέγουμε να αγνοούμε κάποια πράγματα, ενώ δίνουμε προσοχή σε άλλα) όσο και από την αποτυχία να μάθουμε συστηματικά από νέες ανεπιθύμητες πληροφορίες.
Αλλά σίγουρα η αισιοδοξία είναι καλό πράγμα; Υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για αυτό. Οι αισιόδοξοι ζουν πολύ περισσότερο και είναι λιγότερο πιθανό να πεθάνουν από καρδιακή ανακοπή. Η αισιοδοξία αυξάνει επίσης τον χρόνο επιβίωσης μετά τη διάγνωση του καρκίνου. Αυτό το κάνει μειώνοντας το στρες και το άγχος για το μέλλον και οι αισιόδοξοι κατά συνέπεια έχουν καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η πίστη σε ένα θετικό μέλλον ενθαρρύνει επίσης τα άτομα να συμπεριφέρονται με τρόπους που μπορούν πραγματικά να συμβάλουν σε αυτό το θετικό μέλλον, έτσι η αισιοδοξία γίνεται μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι έχουν εκπαιδευτεί να γίνονται πιο αισιόδοξοι χρησιμοποιώντας τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Υπάρχει επίσης μια ολόκληρη βιομηχανία αυτοβοήθειας αφιερωμένη σε αυτό και μαζί με αυτό, μια βαθιά πολιτιστική αλλαγή, που επικρίθηκε από τη συγγραφέα και ακτιβίστρια Barbara Ehrenreich στο βιβλίο της Smile or Die.
Έχει υποστηρίξει ότι αυτά τα υψηλά επίπεδα αισιοδοξίας έχουν «υπονομεύσει την ετοιμότητα» για την αντιμετώπιση πραγματικών απειλών. Η ίδια έγραψε: «Η αλήθεια είναι ότι οι Αμερικανοί δούλευαν σκληρά για δεκαετίες ώστε να εκπαιδευτούν στις τεχνικές της θετικής σκέψης, και αυτές περιελάμβαναν την αντανακλαστική ικανότητα να απορρίπτουν ανησυχητικές ειδήσεις». Η οικονομική κρίση του 2008, υποστήριξε, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, απλά δεν υπήρχε η ικανότητα ή η διάθεση να φανταστεί κανείς το χειρότερο. Ένας παγκόσμιος πόλεμος μπορεί να είναι ένα πιο έντονο παράδειγμα.
Είναι πιθανό να έχετε μια αισιόδοξη άποψη για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Η αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση, το Brookings Institution, για παράδειγμα, πιστεύει ότι ο Πούτιν μπλοφάρει και ότι δεν πρόκειται να εξαπολύσει πυρηνικά όπλα. Το μειονέκτημα της αισιοδοξίας είναι, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι μπορεί να μην παρατηρούν τα προειδοποιητικά σημάδια και η προετοιμασία για το χειρότερο είναι στην πραγματικότητα μια σημαντική πτυχή της ανθρώπινης επιβίωσης.
Πληροφορίες: The Conversation
