E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily

Πώς οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν μαθηματικά με γράμματα, όχι αριθμούς

Tο αλφαβητικό σύστημα μέτρησης υιοθετήθηκε από τους Αιγύπτιους μέσω του εμπορίου

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Δημοσίευση 25/1/2024 | 14:13

Πώς οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν μαθηματικά με γράμματα, όχι αριθμούς
Φωτογραφία από Pixabay

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έδωσαν λύσεις βιώσιμες στο πρόβλημα παράστασης των φυσικών αριθμών. Χρησιμοποίησαν για την παράσταση των αριθμών το αλφάβητό τους.

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν απίστευτα ταλαντούχοι μαθηματικοί, αλλά σπάνια χρησιμοποιούσαν αριθμούς στα μαθηματικά τους.  Ακόμη και ο Πυθαγόρας, ενδιαφερόταν πολύ περισσότερο για τα διαγράμματα παρά για συγκεκριμένες καταστάσεις.

Αλλά οι αρχαίοι Έλληνες είχαν σίγουρα αριθμούς. Στην πραγματικότητα, είχαν αυτό που ήταν κατά κάποιο τρόπο ένα πολύ πιο καλο σύστημα από τους βαρετούς ρωμαϊκούς αριθμούς, όπως I, II, III που εξακολουθούμε να υιοθετούμε περιστασιακά σήμερα. Όπως και οι λατινικοί αριθμοί, το σύστημά τους δανειζόταν γράμματα. Όπως και οι αραβικοί αριθμοί που χρησιμοποιούνται ακόμα, χρειαζόταν μόνο ένα σύμβολο για κάθε δεκαδικό ψηφίο.

Τον 6ο αιώνα π.Χ., το ελληνικό αλφάβητο χρησιμοποιούσε 24 γράμματα. Για να φτιάξουν αριθμούς, οι Έλληνες πρόσθεσαν τρία ακόμη σύμβολα (οι λογαριασμοί διαφέρουν ως προς το αν αυτά ήταν παλαιότερα γράμματα ή νέοι χαρακτήρες), στη συνέχεια τα έβγαλαν εννέα τη φορά για να προσδιορίσουν τις στήλες των μονάδων, των δεκάδων και των εκατοντάδων. Ως εκ τούτου:

Για το πενταπλάσιο ενός αριθμού χρησιμοποιούσαν το σύμβολο του αριθμού κάτω από το Π : έτσι το Π , Π σήμαινε αντίστοιχα 5*1000 ,5*10. Για το 1 χρησιμοποιούσαν το σύμβολο Ι. Η παράσταση των αριθμών γινόταν με τα γράμματα του τότε αλφαβήτου και με τη χρησιμοποίηση της θέσης του καθενός τους στο αλφάβητο ως εξής :τα α, β, γ, δ, ε, s (στίγμα),ζ, η, θ για τους 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 (μονάδες) , τα ι,κ,λ,μ,ν,ξ,ο,π,7 (“κόππα”) για τους 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 (δεκάδες), τα ρ, σ, τα, υ, φ, χ, ψ, ω, (“σαμπί”) για τους 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900 (εκατοντάδες). Κατά την γραφή αυτή ια, ιβ, κγ, ρα κ.λ.π., σήμαιναν αντίστοιχα: 10+1 (=11), 10+2 (=12), 20+3 (=23), 100+1 (=101) κ.λ.π. Το πρόβλημα με αυτό το αριθμητικό σύστημα ήταν ότι δεν ήταν δυνατή η παράσταση μεγάλων αριθμών με έναν περιορισμένο αριθμό συμβόλων.

Πραγματικά εξέχουσες ανακαλύψεις στα μαθηματικά ήταν αυτές που έγιναν από τον Πυθαγόρα και τους μαθητές του. Αφορούσαν όχι μόνο τους περιττούς και άρτιους ή τους απλούς και σύνθετους αριθμούς, αλλά τους απλούς αριθμούς που αναφέρονται σε σχήματα, δηλαδή σε αριθμούς που επινοήθηκαν για να παραστήσουν τα σημεία ενός επίπεδου σχήματος ή ενός τρισδιάστατου σχήματος. Διατύπωσαν τη θεωρία των αναλογιών, καθώς και τη θεωρία της αναλογίας των μουσικών διαστημάτων προς το μήκος μιας χορδής σταθερά τεντωμένης. Η Πυθαγόρεια αριθμητική περιλαμβάνει τη θεωρεία των “πλευρικών”, “διαμετρικών” και “τέλειων” αριθμών και ήταν η πρώτη θεωρεία που καθόρισε τους ασύμμετρους και τους ασύμφωνους αριθμούς.

Όλα μαζί, έφτασαν έναν Έλληνα στα 99.999.999, ενας αριθμός πολύ μεγαλύτερος από ό,τι χρειαζόταν ποτέ, είτε για την καθημερινή ζωή είτε για πολύπλοκα μαθηματικά. Μπορούσαν επίσης να χωρέσουν κλάσματα: Ένα σημάδι στην επάνω δεξιά γωνία ενός αριθμού σήμαινε ένα διαιρούμενο με αυτόν τον αριθμό και ανέπτυξαν ειδικά σύμβολα για κοινά κλάσματα όπως το 1/2.

Αυτό το αλφαβητικό σύστημα μέτρησης πρωτοεμφανίστηκε ως τοπικό φαινόμενο στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., πιθανότατα υιοθετήθηκε από τους Αιγύπτιους μέσω του εμπορίου. Την ίδια περίπου εποχή, ο Πυθαγόρας έφερε επανάσταση στα μαθηματικά με το θεώρημά του λίγα μόλις νησιά μακριά, στη Σάμο (αν και δεν έχουμε καμία σαφή απόδειξη ότι χρησιμοποιούσε αλφαβητικούς αριθμούς). 

Ακόμη και σε τοπικό επίπεδο, οι αλφαβητικοί αριθμοί έπεσαν από τη δημοτικότητά τους για περίπου 150 χρόνια, μόνο για να επανέλθουν βιαστικά στη σκηνή στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ακριβώς στην ώρα που ο Αρχιμήδης ανακάλυψε τη χαρά των εφαρμοσμένων μαθηματικών και ο Πτολεμαίος υπολόγισε το γεωγραφικό πλάτος χιλιάδων των τόπων.

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Grand Egyptian Museum: Ανοιξε τις πύλες του το μεγαλύτερο μουσείο αρχαιοτήτων στον κόσμο

Stories 03.11.2025
100.000 εκθέματα, τα 5.000 που βρέθηκαν στον τάφο του Τουταγχαμών για πρώτη φορά μαζί

Η γιαγιά των Απαλαχίων: Περπάτησε 3.500 χλμ στα 80 της και μπήκε στην ιστορία χωρίς να το ξέρει

Stories 03.11.2025
Η 80χρονη που νίκησε τα βουνά: Πώς μια δασκάλα από το Μίσιγκαν έγινε θρύλος της πεζοπορίας

Ο χρυσοχόος που έγινε από τα πιο διάσημα αστέρια του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου

Πρόσωπα 03.11.2025
Πώς ο ατίθασος νέος από το Κολωνάκι κατέληξε στο Παρίσι της δεκαετίας του ’30 και βρέθηκε τυχαία στο σανίδι - μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από ταινία!

Το μυστήριο με τους μπλε σκύλους του Τσερνόμπιλ

Stories 03.11.2025
Γιατί έχουν αυτό το χρώμα;

Όταν η τεχνητή βροχή δεν ήρθε ποτέ: Τι πήγε στραβά στο πείραμα της Ινδίας

Stories 03.11.2025
Κάθε φθινόπωρο, το Νέο Δελχί γίνεται το επίκεντρο μιας ασφυκτικής πραγματικότητας

Η νέα τάση στη δουλειά που... εξαφανίζει τα αφεντικά και τα ωράρια

Νέα Εποχή 03.11.2025
Η νέα εποχή της δουλειάς είναι εδώ - και έχει… ρυθμό

Εxplainer: Ήρθαν οι εξωγήινοι; Ο μυστηριώδης επισκέπτης που προκαλεί χάος στη NASA

Νέα Εποχή 03.11.2025
Ο 3I/ATLAS είναι αρχαιότερος από τον Ήλιο – και αλλάζει όσα ξέραμε για το Διάστημα

Η πόλη φάντασμα στην Τουρκία

Stories Χτες
Σύμβολο της κακής οικονομικής κατάστασης στη χώρα

Το κοινό πρόβλημα με τα smartphones που έκανε πλούσιο έναν φοιτητή

Stories Χτες
Το κινητό ως γνωστόν κλείνει πάντα την πιο ακατάλληλη στιγμή

Η άγνωστη ιστορία του μοναδικού μαύρου επιβάτη του Τιτανικού

Stories Χτες
Οι τραγικές ιστορίες των επιβατών σε ένα νέο ντοκιμαντέρ

Η ιστορία της φτωχότερης πόλης της Γερμανίας, που άλλαξε όνομα λόγω... Taylor Swift

Stories Χτες
Πού βρίσκεται το Γκελζενκίρχεν και γιατί παρήκμασε