Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την διαμόρφωση της πλατείας Κολωνακίου μετά το τέλος των έργων για το μετρό, έχει πλέον ολοκληρωθεί. Δώδεκα ήταν συνολικά οι υποψηφιότητες και εκείνη που επικράτησε ήταν του γραφείου xza-architects σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε η «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε.».
Δόθηκε περισσότερη έμφαση στο να αναδειχθεί ο ιστορικός χαρακτήρας της πλατείας. Βέβαια, ρόλο έπαιξε η πρωτοτυπία του σχεδιασμού, που ταυτόχρονα θα ενισχύει την ταυτότητα του χώρου αλλά και θα ικανοποιεί τους επισκέπτες, η τεκμηρίωση και η πιο εύκολη εφαρμογή των προτάσεων, η ποιότητα των υλικών και το κόστος του έργου.
Επίσης δόθηκε έμφαση στην περιβαλλοντική προσέγγιση, όπου θα αξιοποιηθεί η ενεργειακή διαχείριση του χώρου αλλά και στην ποιότητα του σχεδιασμού των παρεμβάσεων στο δημόσιο χώρο, με δημιουργία φιλικών προσβάσεων σε πεζούς, με ταυτόχρονη βιώσιμη αστική κινητικότητα και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν όλα τα παραπάνω.
Η κριτική επιτροπή, όπως αναφέρει η απόφασή της, συνεδρίασε βάσει των κριτηρίων αξιολόγησης των προτάσεων, το αντικείμενο του διαγωνισμού και τον σκοπό του και κατέληξε στα εξής: Σκοπός του διαγωνισμού είναι η επιλογή μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής προσέγγισης που να εξασφαλίζει λειτουργικότητα, αισθητική ποιότητα και κατασκευαστική αρτιότητα για την αναβάθμιση του δημόσιου αστικού χώρου του σταθμού και του ευρύτερου περιβάλλοντος µε αναφορά στις σύγχρονες απαιτήσεις της τέχνης και της επιστήμης, καθώς και τις αρχές του βιοκλιματικού - περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Οι προτάσεις πρέπει να δώσουν έναν δημόσιο χώρο με προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ για την ανάπτυξη και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση της περιοχής. Το πρώτο βραβείο η Ομάδα Μελέτης που αποτελείται από τους Θεώνη Ξάνθη, Αρχιτέκτων Μηχανικός Άννα-Μαρία Βισίλια, Αρχιτέκτων Τοπίου Κωνσταντίνος Ζέκκος, Μηχανικός Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Παρασκευή Τριβυζά, Μηχανικός Συγκοινωνιολόγος.
Πριν λίγο καιρό, έπεσαν οι υπογραφές για την προμήθεια 2.975 δέντρων σε διάφορους χώρους και σημεία του δήμου Αθηναίων, τα οποία επηρεάζονται από τις εργασίες για τη γραμμή 4 του μετρό. Είναι η υλοποίηση του σχεδιασμού ενός μνημονίου συνεργασίας, το οποίο τον Μάρτιο του 2022, συνυπέγραψαν ο δήμος, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η Αττικό Μετρό Α.Ε και η Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.
Τα πρακτικά της κριτικής επιτροπής για την πρόταση που επικράτησε αναφέρουν:
«Πολύ ενδιαφέρουσα και τολμηρή πρόταση συνολικής αναθεώρησης της πλατείας σε σχέση με τον περιβάλλοντα αστικό ιστό. Έχει συλλάβει και χειριστεί καλά τη διαφορά ύψους και την προσβασιμότητα. Έχει καλή αντίληψη περιβαλλοντικού σχεδιασμού, της υλικότητας και της ευρύτερης πολεοδομικής κλίμακας. Πολύ καλή διάγνωση του αστικού περίγυρου της πλατείας και των υψομετρικών διαφορών για τη διαμόρφωση της σχεδιαστικής προσέγγισης. Βασικοί στόχοι είναι η μεταφορά της ζωής στο κέντρο της πλατείας, η αστική κινητικότητα και ο περίπατος, καθώς και η ανάκτηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Με αφετηρία την τοπογραφία, η πλατεία έχει οργανωθεί στον άξονα Λυκαβηττού – Κουμπάρη - Αρδηττού με διαγώνιες φυγές στη σχέση Κανάρη-Καψάλη. Η πρόταση έχει δύο συνεργαζόμενα επίπεδα: την πλατεία, σχετικά οριζόντια, στο χαμηλό επίπεδο της οδού Κουμπάρη, που επιτρέπει την ανάπτυξη των περισσότερων δραστηριοτήτων μιας αστικής πλατείας για κάθε ηλικία, και το διάζωμα, ως κυκλικό belvedere, που έχει αφετηρία την Πατριάρχου Ιωακείμ και υπερυψούται σε ελεύθερο περίπατο προς την Κουμπάρη. Η μεγάλη υψομετρική διαφορά από βορά προς νότο λύνεται διατηρώντας απρόσκοπτες τις προσπελάσεις, διαμορφώνοντας δύο πλατώματα-επίπεδα. Δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο ένας ενιαίος επίπεδος χώρος πλατείας στο χαμηλότερο επίπεδο που δίνει δυνατότητες για πολλαπλές χρήσεις, με περίπτερο, χώρους για καφέ και υπαίθριο ανθοπωλείο, χώρους στάσης και αναμονής, εκδηλώσεων, κίνησης κλπ. Το δαχτυλίδι του belvedere από πάνω είναι το πιο ισχυρό στοιχείο του σχεδιασμού, συνδυάζοντας τον περίπατο σε ένα πρωτόγνωρο αστικό επίπεδο, αλλά και ένα στέγαστρο εισόδου στον σταθμό του μετρό.
Η κυκλοφοριακή ενσωμάτωση της πλατείας στο αστικό της μέτωπο κρίνεται επιτυχής, αλλά συντηρητική. Πολύ θετική είναι η πεζοδρόμηση του νότιου δρόμου και η επέκταση της πλατείας ως την οικοδομική γραμμή. Έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος στον βιοκλιματικό και τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, με ανασύσταση πρασίνου, διαχείριση υδάτων και ηχητική προστασία. Αξιολογήθηκαν θετικά η επιλογή μεσογειακής βλάστησης με χαμηλές ανάγκες συντήρησης και ανθεκτικότητα, η διαχείριση των υδάτων με ανάσχεση ομβρίων από φυτεμένες νησίδες και απορροφητικά δάπεδα και η συλλογή τους στη χαμηλότερη στάθμη για επαναχρησιμοποίηση καθώς και η εισαγωγή του νερού ως στοιχείο δροσισμού και παιχνιδιού.
Τα υλικά επιδιώκουν ισορροπία ανάμεσα στα σταθερά και τα υδατοπερατά, με ικανή χρήση ψυχρών υλικών καλής θερμικής συμπεριφοράς. Το βύθισμα της πλατείας στο χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον πολύβουο δρόμο βοηθάει και ως ηχητική προστασία. Το περιμετρικό διάζωμα-στέγαστρο θα είναι από τα πιο δύσκολα θέματα επίλυσης στον τελικό σχεδιασμό, επειδή προβάλει καθ’ ύψος στην κατωφέρεια της πλατείας και επιβάλλεται να μην αυξηθεί η διατομή του κατά τη στατική επίλυση της πρότασης, ώστε να διατηρηθεί η διαφάνεια και η οπτική επικοινωνία με όλες τις πλευρές της πλατείας».
