Ο Χαϊλέ Σελασιέ δεν είναι μια προσωπικότητα καθολικά αποδεκτή. Και η αλήθεια είναι πως λατρεύτηκε και λατρεύεται μέχρι και σήμερα σαν θεός, όχι τόσο για τις πράξεις του, αν και κάποιες ήταν πολύ σημαντικές για την Αιθιοπία και ολόκληρη την Αφρική, όσο για την ιδιότητά του, η οποία συνέπεσε με μια προφητεία που είχε γίνει λίγα χρόνια πριν στεφθεί αυτοκράτορας στη χώρα του.

Το ακόμα πιο παράξενο με τον Σελασιέ, είναι ότι ο περισσότερος κόσμος που τον λάτρεψε σαν θεό, βρισκόταν χιλιάδες μίλια μακριά. Μπορεί στην Αιθιοπία, οι βασιλιάδες να ήταν εκλεκτοί του θεού, αλλά η λατρεία, προς το πρόσωπό του, η θρησκευτική λατρεία, εκείνη που τον έκανε επίκεντρο μιας ολόκληρης θρησκείας που μετρά σήμερα περίπου 1 εκατομμύριο πιστούς, προήλθε από μια άλλη χώρα, την οποία επισκέφθηκε μια μόνο φορά.

Για 44 χρόνια ήταν αυτοκράτορας της μοναδικής χώρας της Αφρικής που δεν καταλήφθηκε ποτέ από αποικιοκράτες. Συγκέντρωσε πολύ εξουσία στο πρόσωπό του κάτι που σταδιακά οδήγησε στην πτώση του, αλλά έκανε πολλές μεταρρυθμίσεις που βοήθησαν στον εκμοντερνισμό της Αιθιοπίας.

Θα πούμε λοιπόν, πως ξεκίνησε η λατρεία προς το πρόσωπό του και δυο επιχειρήματα που επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό. Το μόνο σίγουρο είναι πως ακόμα και σήμερα, στο πρόσωπο του πολλοί είδαν ένα θείο κομμάτι, τη δεύτερη επίσκεψη του Χριστού που ήρθε να λυτρώσει όλους του μαύρους. Και ακόμα το κάνουν…

Η αρχή

Ο Tafari Makkonen όπως ήταν το όνομα με το οποίο γεννήθηκε, ήταν γιος του πρίγκιπα και κυβερνήτη Ras Makonnen, ο οποίος ήταν και αρχισύμβουλος του αυτοκράτορα Menilek του Β’. Εκπαιδεύτηκε από Γάλλους ιεραπόστολους, με τις γνώσεις του και το πνεύμα του να εντυπωσιάζουν τον αυτοκράτορα που τον πήρε κοντά του και τον διόρισε σε θέσεις εξουσίας.

Έγινε κυβερνήτης σε δυο επαρχίες ακολουθώντας προοδευτικές πολιτικές, ευρισκόμενος σε άμεση διένεξη με την αριστοκρατία που κατείχε μεγάλο μέρος της γης, όταν αύξησε την εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης και ανέπτυξε μισθωτές δημόσιες υπηρεσίες.

Όταν ο αυτοκράτορας Menilek o Β’ πέθανε το 1913, τότε ο εγγονός του πήρε το θρόνο, ωστόσο η σχέση του με το Ισλάμ τον έκανε αντιπαθή στα μάτια της χριστιανικής πλειοψηφίας της Αιθιοπίας. Ο Ras Tafari, όπως λεγόταν πλέον ο Σελασιέ, έγινε το πρόσωπο της χριστιανικής αντίστασης και εξανάγκασε σε παραίτηση τον αυτοκράτορα. Από τότε άρχισε να λατρεύεται από τον κόσμο σαν κάτι περισσότερο από άνθρωπος, ως ο προστάτης του χριστιανισμού.

Στον θρόνο ανέβηκε η κόρη του αυτοκράτορα Menilek του Β’, ενώ ο Ras Tafari έγινε αντιβασιλέας και διάδοχος του θρόνου. Η Zewditu ήταν συντηρητική, ενώ ο Ras Tafari συμβόλιζε ήδη την πρόοδο. Ήταν ο πρώτος επίσημος ηγέτης της Αιθιοπίας που ταξίδεψε σε μέρη του εξωτερικού, όπως στην Ιερουσαλήμ, στη Ρώμη, στο Παρίσι και αλλού. Ακόμα και πριν την ανάδειξή του σε αυτοκράτορα, στις 2 Νοεμβρίου του 1930, είχε ήδη ανακηρυχθεί βασιλιάς.

Και στις 2 Νοεμβρίου ήρθε η λεγόμενη «Coronation Day» που δημιούργησε μια θρησκεία, με την εκπλήρωση μιας προφητείας. Ο Χαϊλέ Σελασιέ πλέον, το οποίο επέλεξε σαν όνομα του επειδή σημαίνει «Η δύναμη της Αγίας Τριάδας», έγινε ο «βασιλιάς των βασιλιάδων», ο «εκλεκτός του θεού» και λατρεύτηκε σαν θεός από τότε και στο εξής.

@wikipedia.org

Η προφητεία στην Τζαμάικα και οι Ρασταφάρι

Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, υπήρξε μια προφητεία στην Τζαμάικα από τον πολιτικό ακτιβιστή Marcus Garvey ο οποίος είχε πει «Κοιτάξτε στην Αφρική, όταν ένας μαύρος βασιλιάς θα πάρει το στέμμα, θα σημάνει η ημέρα της απελευθέρωσης». Λίγα χρόνια αργότερα, η προφητεία αυτή ενσαρκώθηκε στο πρόσωπο του Χαϊλέ Σελασιέ.

Οι απόγονοι των σκλάβων που είχαν μεταφερθεί από την Αφρική στην Τζαμάικα πίστεψαν ότι η στέψη ενός μαύρου βασιλιά, θα φέρει πιο κοντά την πολυπόθητη επιστροφή στη μητέρα Αφρική, ενώ η Αιθιοπία, ως η μόνη χώρα που δεν είχε αποικηθεί στην ήπειρο, ανακηρύχθηκε για αυτούς ως «Ιερή Γη».

Η στέψη του Χαϊλε Σελασιέ ήταν για όλους αυτούς η εκπλήρωση της προφητείας. Η χριστιανική πίστη σε συνδυασμό με τον αφρικανικό μυστικισμό και τον παναφρικανισμό, σιγά σιγά θα δημιουργούσαν μια νέα θρησκεία που θα αποκτούσε χιλιάδες πιστούς στη χώρα. Ο θεός για αυτούς είχε έρθει για τρίτη φορά στη γη με τη μορφή ανθρώπου. Πρώτα με τη μορφή του βασιλιά και ιερέα Μελχισεδέκ από την Παλαιά Διαθήκη, ύστερα με τη μορφή του Ιησού Χριστού και τώρα με εκείνη του Χαϊλέ Σελασιέ.

Μέσα από αυτό γεννήθηκε η θρησκεία ή το κίνημα των Ρασταφάρι, που σήμερα μετρά περίπου ένα εκατομμύριο πιστούς σε όλον τον κόσμο, ίσως και περισσότερους. Θεωρούν τους εαυτούς τους «εξόριστους στη Βαβυλώνα» που είναι οποιοδήποτε μέρος έξω από την Αφρική. Και μέσα από της δοκιμασίες του Jah, του θεού δηλαδή, περιμένουν την απελευθέρωσή τους και την επιστροφή στη «Zion», δηλαδή στην Αφρική.

Η Αιθιοπία για αυτούς είναι το σπίτι όλων των Αφρικανών και η θέση του θεού. Ο Μεσσίας και η ενσάρκωση του θεού στη γη ήταν ο Χαϊλέ Σελασιέ, ο άνθρωπος που έβγαλε αληθινή την προφητεία. Και δεν χρειάστηκε πολύ για να πειστούν για τη θεϊκή του οντότητα. Οι δυο μεγαλύτερες γιορτές των Ρασταφάρι, οφείλονται σε δυο θαύματα που έγιναν τις δυο σημαντικότερες ημέρες για εκείνους και τον Χαϊλέ Σελασιέ.

@wikipedia.org

Τα δυο θαύματα και η αθανασία

Για να πιστέψεις σε κάτι, θα χρειαστείς μάλλον και ένα σημάδι. Ή όπως λένε κάποιοι, αν θέλεις να πιστέψεις, θα το βρεις αυτό το σημάδι. Η φύση λοιπόν έπαιξε και αυτή ρόλο ώστε να επιβεβαιώσει ότι ο Χαϊλέ Σελασιέ, ήταν η μετενσάρκωση του θεού στη γη. Τα θαύματα ή αλλιώς τα «θεϊκά σημάδια», δεν άργησαν καθόλου να έρθουν και οδήγησαν στις δυο μεγαλύτερες γιορτές των Ρασταφάρι.

Το 1930, στην Τζαμάικα επικρατούσε μια μεγάλη και παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας. Ο κόσμος ζούσε μέσα στην απελπισία και περίμενε ουσιαστικά ένα θαύμα. Αμέσως όμως μετά τη στέψη του αυτοκράτορα Σελασιέ στην Αιθιοπία, ξεκίνησαν οι βροχές, που λύτρωσαν τον πληθυσμό του νησιού. Οι ντόπιοι απέδωσαν αυτές τις βροχές στη στέψη και ονόμασαν την ημέρα «Coronation Day», η οποία είναι και η μεγαλύτερη γιορτή του Ρασταφαριανισμού.

Το δεύτερο «θεϊκό σημάδι», ήρθε με την επίσκεψη του Χαϊλέ Σελασιέ στην Τζαμάικα, ως επίσημου προσκεκλημένου του κράτους, στις 21 Απριλίου του 1966. Η χώρα μετρούσε μόλις τέσσερα χρόνια, από την ανεξαρτησία της από τη Μεγάλη Βρετανία.

O Σελασιέ είχε έρθει ήδη σε επαφή με κάποιους Ρασταφάρι στην Αιθιοπία, στους οποίους επέτρεψε να ζήσουν στη γη που κατείχε ο ίδιος. Ωστόσο, ήταν η πρώτη επαφή με τον κόσμο που τον λάτρευε σαν θεό. Εκείνη την ημέρα, περίπου 100 χιλιάδες Ρασταφάρι, βρέθηκαν στο αεροδρόμιο για να τον υποδεχτούν. Έπαιζαν μουσική και κάπνιζαν μαριχουάνα, μια θρησκευτική παράδοση των Ρασταφάρι, που τους φέρνει σε επαφή με τα βότανα της γης.

Ο καιρός ήταν βροχερός και τα σύννεφα πυκνά. Αλλά μόλις το αεροπλάνο του Σελασιέ προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο, άρχισε να βγαίνει ο ήλιος και η βροχή που είχε κρατήσει για πολλές ώρες σταμάτησε. Οι πιστοί το θεώρησαν ως ακόμα ένα θαύμα.

@jacobinmag.com

Μόλις ο Σελασιέ βγήκε από το αεροπλάνο, το πλήθος πέρασε από τους φύλακες ασφαλείας και έφτασε κοντά στο αεροπλάνο όπου είχε στηθεί ένα κόκκινο χαλί. Μόλις είδαν τον Σελασιέ να στέκεται στην κορυφή της σκάλας του αεροπλάνου, ξέσπασαν σε ζητωκραυγές. Ο Σελασιέ τους χαιρέτησε σηκώνοντας το χέρι του, ενώ κάποιοι λένε ότι δάκρυσε.

Όταν κατέβηκε τελικά από το αεροπλάνο, δεν πάτησε στο κόκκινο χαλί. Γι' αυτό τον λόγο, εκείνη η ημέρα ονομάστηκε «Grounation Day», μια πιο λυρική λέξη για το Foundation, που σημαίνει θεμελίωση, συνδυασμένη με τη λέξη Ground που σημαίνει έδαφος, επειδή ο Σελασιέ θέλησε να έχει επαφή με το έδαφος και όχι με το κόκκινο χαλί. Η 21η Απριλίου είναι από τότε η δεύτερη μεγαλύτερη γιορτή των Ρασταφάρι.

Ο Σελασιέ παρέμεινε αυτοκράτορα μέχρι το 1974, όταν και έγινε πραξικόπημα στην Αιθιοπία. Πέρασε τoν τελευταίο χρόνο της ζωής του σαν φυλακισμένος στο παλάτι. Τον Αύγουστο του 1975, τα μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν τον θάνατό του από αναπνευστικά προβλήματα τα οποία ήρθαν μετά από εξέταση για τον προστάτη του, έχοντας κάνει πριν μερικούς μήνες επέμβαση.

Ωστόσο οι γιατροί αρνήθηκαν ότι αυτός ήταν ο λόγος θανάτου του, αφού ήταν υγιέστατος μετά την επέμβαση. Το 1994, ένα δικαστήριο της Αιθιοπίας καταδίκασε αρκετούς στρατιωτικούς που κατηγορήθηκαν ότι έπνιξαν τον Σελασιέ με ένα μαξιλάρι. Όμως οι Ρασταφάρι πιστεύουν στην αθανασία του, είναι πεπεισμένοι για τη θεϊκή του οντότητα και τον λατρεύουν μέχρι και σήμερα σαν θεό.

Επίλογος

Οι Ρασταφάρι έχουν γίνει γνωστοί από τη μουσική τους, που δεν είναι άλλη από τη Ρέγγε. Είναι χαρακτηριστικά τα μαλλιά τους με τις τζίβες που ονομάστηκαν ράστα. Ένας πολύ διάσημος πιστός της θρησκείας υπήρξε ο Bob Marley.

Η σύζυγός του Rita, έχει δηλώσει πολλές φορές ότι ασπάστηκε τη θρησκεία των Ρασταφάρι, την ημέρα που ο Σελασιέ επισκέφτηκε την Τζαμάικα. Όταν εκείνος χαιρέτησε το πλήθος, είχε ένα σημάδι σαν στίγμα στο χέρι του, που την έπεισε αμέσως για τη θεότητα του. Εκείνη η επίσκεψη επίσης, μετέτρεψε τους Ρασταφάρι από απόκληρους στη χώρα, σε ένα σημαντικό και σεβαστό κομμάτι του πληθυσμού.

Ο Σελασιέ έμεινε στην ιστορία στη χώρα του για τις μεταρρυθμίσεις, για την κατάργηση της δουλείας αλλά και τη σύνδεση της Αιθιοπίας με τη διεθνή πραγματικότητα. Λατρεύτηκε εκεί, αλλά ήταν στην Τζαμάικα που τον είδαν σαν θεό.

@wikipedia.org

Το 1978, μια από τις πιο σημαντικές συναυλίες όλων των εποχών, το One Love Peace Concert, με την οποία έληξε μια μεγάλη περίοδος βίας στην πολιτική σκηνή και στους δρόμους, έγινε στην επέτειο της επίσκεψης του Σελασιέ στην Τζαμάικα. Τόσο σημαντικός είναι ο Σελασιέ για εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο. Τόσο έχει επηρεάσει το πέρασμα του από τη γη, κατά το οποίο πρόλαβε να λατρευτεί σαν θεός.