E-Daily

Η παλιά αθηναϊκή αποκριά: Πώς γλεντούσε ο κόσμος, οι αστοί κι η λαϊκή τάξη

Πολύ πριν οργανωθεί η αθηναϊκή αποκριά, οι αυτοσχέδιες εκδηλώσεις των ανθρώπων συμπεριέλαβαν από νωρίς τη σάτιρα, και μάλιστα την πολιτική

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ

9/2/2023 | 14:07

Collage

Η πόλη, τα καταστήματα, οι δρόμοι, τα κέντρα διασκεδάσεως στολισμένα με μεγάλες μάσκες, ομοιώματα, σερπαντίνες. Το 1931 το Κομιτάτο της Αποκριάς είχε την ιδέα να αναβιώσει την παλιά αθηναϊκή αποκριά, όπως γιορταζόταν πριν έρθουν εξ Εσπερίας τα άρματα και οι μασκαράτες.

Η αθηναϊκή αποκριά είναι ένας θρύλος - που ξαναζωντάνεψε το 1931. Πριν από αυτό, τη θέση του είχε ένα πιο εξευρωπαϊσμένο στυλ διασκέδασης - το αυθόρμητο και θορυβώδες κέφι έλειψε, η αποκριά έγινε "κολλαριστή". Η αποκριάτικη κίνηση περιορίσθηκε στα κέντρα και στα κοσμικά σαλόνια όπου οι νεόπλουτοι χορεύουν χορούς του νέου συρμού ή το καρναβάλι των δρόμων ήταν πιο αυτοσχέδιο και "λαϊκό" αλλά και συχνά χυδαίο.

Τον Ιανουάριο του 1887, στο Δημαρχείο της Αθήνας,  συγκεντρώθηκαν λόγιοι και δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι για να οργανώσουν εκδηλώσεις με ευρωπαϊκό χρώμα και να γραφτεί κάτι καλύτερο από τη χυδαία σάτιρα που έδινε και έπαιρνε τις μέρες της Αποκριάς. Να γραφτούν παρωδίες αντί της χονδροειδούς σάτιρας και καλλιτεχνικός συμβολισμός αντί πρόστυχες στολές και μεταμφιέσεις.

Μάλιστα για να δώσουν κίνητρο στους ανθρώπους θα δίνονταν και βραβεία για τις περισσότερο επιτυχημένες μεταμφιέσεις, αλληγορικές παραστάσεις και την λαμπρότερη διακόσμηση εξωτερικού κτιρίου καθώς και ελλανόδικος επιτροπή.

Στη σχετική προκήρυξη του Κομιτάτου, της επιτροπής που είχε την ευθύνη της οργάνωσης διευκρινιζόταν ότι δεν θα λαμβάνονταν υπόψιν μεταμφιέσεις «αντικείμεναι εις την ευπρέπειαν και ευκοσμίαν ή σκοπούσαι την υβριστικήν παρώδησιν πολιτικών προσώπων ή άλλων ωρισμένων πολιτών».

Ο Θ. Βελλιανίτης, μέλος της οργανωτικής επιτροπής, του Κομιτάτου του καρναβαλιού του 1889, έγραφε : «…Η Αθηναϊκή αποκριά μέχρι του 1889 ευρίσκετο σε μεγάλη ξεπεσούρα. Απεφασίσαμεν λοιπόν τότε μερικοί νέοι δημοσιογράφοι και έμποροι, να συστήσωμεν αποκριάτικες παρελάσεις, όπως εγίνοντο εις την Βενετίαν, την Ρώμην και την Νίκαιαν. Την τελευταίαν Κυριακή της Αποκριάς έγιναν αι παρελάσεις των μεγαλοπρεπών αρμάτων με τις μασκαράτες. Αι Αθήναι δεν είχαν παραστή ουδέποτε εις παρόμοιον θέαμα… Αι Αθήναι και ο Πειραιεύς είχαν από της μεσημβρίας τεθή εις κίνησιν. Αι συνοικίαι είχαν ερημωθή και ούτε η Κουτσή Μαρία έμεινε στο σπίτι της…». Φαίνεται όμως ότι ο εξευρωπαϊσμένος αυτός τρόπος εορτασμού δεν γινόταν αποδεκτός από το σύνολο του αθηναϊκού κοινού και κάποιοι υπεραμύνονταν της παλιάς Αποκριάς που ήταν «…αληθινή διασκέδασις, είχε ντόπιο χρώμα, δικά της τραγούδια … υπήρχε το μεγάλο γέλιο, το ξέσπασμα, το πνεύμα και η ντόπια σάτιρα, και προ παντός η ποικιλία και η αληθινή διασκέδασις του λαού…».

Πάμε όμως στο 1931! Η αναβίωση της αθηναϊκής αποκριάς με ελληνικό στοιχείο!Φουστανέλες, πίπιζες, σουραύλια, και υπερστολισμένες ταβέρνες με σημαιούλες και πολύχρωμα χαρτιά να συναγωνίζονται ποια θα είναι η καλύτερη, ενώ οι τοίχοι να γεμίζουν φοινικόκλαδα, καριοφίλια, κουμπούρια, σπαθιά, γιαταγάνια! Κι από την άλλη τα σπίτια, που άπλωναν τα προικιά και τα στρωσίδια του αργαλειού, φλοκάτες και παλιά αθηναίικα ταγάρια με κεράσματα στους μασκαράδες, τους μακαντάσηδες, τους γλεντοκόπους, με το γαϊτανάκι και τους φασουλήδες με τον ποιητή του κάρου και τις μουσικές του δήμου και της φρουράς.

Μετά τον πόλεμο οι Αθηναίοι εξέδραμαν στις εξοχές της Αττικής, του Ποδονίφτη και τα Τουρκοβούνια, το Γαλάτσι και το Φάληρο, τη Γλυφάδα και το Πέραμα, το Μαρούσι και το Χαλάνδρι.

Όταν μεταπολεμικά η Αθήνα ξαναβρήκε τους ρυθμούς της ζωής της, τα κοσμικά κέντρα, στα οποία εμφανίζονταν γνωστοί καλλιτέχνες κάθε εποχής, πήραν το βάρος της αποκριάτικης διασκέδασης των Αθηναίων ενώ το Ζάππειο άρχισε να καθιερώνεται ως κυριακάτικη αποκριάτικη βόλτα για τους μικρούς μασκαρεμένους.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Ισχύει; Στη Ρουμανία μπορείς να πάρεις δωρεάν εισιτήρια αν κάνεις μια άσκηση γυμναστικής

Stories 18.12.2025
Η ιδέα πίσω από το πρότζεκτ είναι να προωθήσει την καθημερινή άσκηση

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Εγκρίθηκε η επέκταση ‑ Τι αλλάζει στο ιστορικό κτήριο

Αρχιτεκτονική 18.12.2025
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας ετοιμάζεται να περάσει σε μια νέα εποχή

Έρχεται επανασύνδεση Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Stories 18.12.2025
Σημαντικός είναι και ο τομέας της ασφάλειας και της άμυνας

Ποιος είπε ότι «ο Τραμπ έχει προσωπικότητα αλκοολικού»;

Stories 18.12.2025
Και τον Έλον Μασκ «δηλωμένο χρήστη κεταμίνης»

Η «λίμνη αίματος» στο Google Earth που τρόμαξε τον πλανήτη

Stories 18.12.2025
Χρήστες του Google Earth είδαν τις τελευταίες ώρες μια περίεργη εικόνα στο Νέο Μεξικό

Η Αθήνα από κάτω: Σπάνιο βίντεο από το έργο της Γραμμής 4 του μετρό

Περιβάλλον Χτες
Σπάνιες εικόνες από το εσωτερικό των σηράγγων της Γραμμής 4 αποκαλύπτουν την τεχνολογία και το ρίσκο ενός από τα πιο σύνθετα αστικά έργα στην Ευρώπη

To Δείπνο των Κάστανων, ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία του Βατικανού

Ιστορικά Χτες
Η πιο άγρια νύχτα της Ρώμης και τι πραγματικά συνέβη εκείνο το βράδυ

Ιταλία: Δεν μάζεψες τις ακαθαρσίες του σκύλου σου; Eχουν το DNA του και θα σας βρουν

Stories Χτες
Από τη βόλτα στο πρόστιμο – πώς μια πόλη κυνηγά τους ιδιοκτήτες σκύλων με DNA

Όταν η αυτοπεποίθηση έρχεται αργά – και τι μας μαθαίνει η ιστορία της Sally Ride

Πρόσωπα Χτες
Η πρώτη Αμερικανίδα που πήγε στο διάστημα

Η Αργεντινή μπαίνει στο club των πιο πολύχρωμων χωρών του κόσμου – Το ταξιδιωτικό trend που απογειώνει τη wanderlust σου

Νέα Εποχή Χτες
Από τη La Boca του Μπουένος Αιρες μέχρι τα πιο διάσημα πολύχρωμα spots του κόσμου, το χρώμα γίνεται το νέο ταξιδιωτικό trend που όλοι θέλουν να ζήσουν

Η Ισπανία τιμωρεί την Airbnb: Η εταιρεία στο στόχαστρο για τη στεγαστική κρίση

Stories Χτες
Πρόστιμο 64 εκατ. ευρώ και αυστηρότεροι κανόνες