E-Daily

Η παλιά αθηναϊκή αποκριά: Πώς γλεντούσε ο κόσμος, οι αστοί κι η λαϊκή τάξη

Πολύ πριν οργανωθεί η αθηναϊκή αποκριά, οι αυτοσχέδιες εκδηλώσεις των ανθρώπων συμπεριέλαβαν από νωρίς τη σάτιρα, και μάλιστα την πολιτική

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ

9/2/2023 | 14:07

Collage

Η πόλη, τα καταστήματα, οι δρόμοι, τα κέντρα διασκεδάσεως στολισμένα με μεγάλες μάσκες, ομοιώματα, σερπαντίνες. Το 1931 το Κομιτάτο της Αποκριάς είχε την ιδέα να αναβιώσει την παλιά αθηναϊκή αποκριά, όπως γιορταζόταν πριν έρθουν εξ Εσπερίας τα άρματα και οι μασκαράτες.

Η αθηναϊκή αποκριά είναι ένας θρύλος - που ξαναζωντάνεψε το 1931. Πριν από αυτό, τη θέση του είχε ένα πιο εξευρωπαϊσμένο στυλ διασκέδασης - το αυθόρμητο και θορυβώδες κέφι έλειψε, η αποκριά έγινε "κολλαριστή". Η αποκριάτικη κίνηση περιορίσθηκε στα κέντρα και στα κοσμικά σαλόνια όπου οι νεόπλουτοι χορεύουν χορούς του νέου συρμού ή το καρναβάλι των δρόμων ήταν πιο αυτοσχέδιο και "λαϊκό" αλλά και συχνά χυδαίο.

Τον Ιανουάριο του 1887, στο Δημαρχείο της Αθήνας,  συγκεντρώθηκαν λόγιοι και δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι για να οργανώσουν εκδηλώσεις με ευρωπαϊκό χρώμα και να γραφτεί κάτι καλύτερο από τη χυδαία σάτιρα που έδινε και έπαιρνε τις μέρες της Αποκριάς. Να γραφτούν παρωδίες αντί της χονδροειδούς σάτιρας και καλλιτεχνικός συμβολισμός αντί πρόστυχες στολές και μεταμφιέσεις.

Μάλιστα για να δώσουν κίνητρο στους ανθρώπους θα δίνονταν και βραβεία για τις περισσότερο επιτυχημένες μεταμφιέσεις, αλληγορικές παραστάσεις και την λαμπρότερη διακόσμηση εξωτερικού κτιρίου καθώς και ελλανόδικος επιτροπή.

Στη σχετική προκήρυξη του Κομιτάτου, της επιτροπής που είχε την ευθύνη της οργάνωσης διευκρινιζόταν ότι δεν θα λαμβάνονταν υπόψιν μεταμφιέσεις «αντικείμεναι εις την ευπρέπειαν και ευκοσμίαν ή σκοπούσαι την υβριστικήν παρώδησιν πολιτικών προσώπων ή άλλων ωρισμένων πολιτών».

Ο Θ. Βελλιανίτης, μέλος της οργανωτικής επιτροπής, του Κομιτάτου του καρναβαλιού του 1889, έγραφε : «…Η Αθηναϊκή αποκριά μέχρι του 1889 ευρίσκετο σε μεγάλη ξεπεσούρα. Απεφασίσαμεν λοιπόν τότε μερικοί νέοι δημοσιογράφοι και έμποροι, να συστήσωμεν αποκριάτικες παρελάσεις, όπως εγίνοντο εις την Βενετίαν, την Ρώμην και την Νίκαιαν. Την τελευταίαν Κυριακή της Αποκριάς έγιναν αι παρελάσεις των μεγαλοπρεπών αρμάτων με τις μασκαράτες. Αι Αθήναι δεν είχαν παραστή ουδέποτε εις παρόμοιον θέαμα… Αι Αθήναι και ο Πειραιεύς είχαν από της μεσημβρίας τεθή εις κίνησιν. Αι συνοικίαι είχαν ερημωθή και ούτε η Κουτσή Μαρία έμεινε στο σπίτι της…». Φαίνεται όμως ότι ο εξευρωπαϊσμένος αυτός τρόπος εορτασμού δεν γινόταν αποδεκτός από το σύνολο του αθηναϊκού κοινού και κάποιοι υπεραμύνονταν της παλιάς Αποκριάς που ήταν «…αληθινή διασκέδασις, είχε ντόπιο χρώμα, δικά της τραγούδια … υπήρχε το μεγάλο γέλιο, το ξέσπασμα, το πνεύμα και η ντόπια σάτιρα, και προ παντός η ποικιλία και η αληθινή διασκέδασις του λαού…».

Πάμε όμως στο 1931! Η αναβίωση της αθηναϊκής αποκριάς με ελληνικό στοιχείο!Φουστανέλες, πίπιζες, σουραύλια, και υπερστολισμένες ταβέρνες με σημαιούλες και πολύχρωμα χαρτιά να συναγωνίζονται ποια θα είναι η καλύτερη, ενώ οι τοίχοι να γεμίζουν φοινικόκλαδα, καριοφίλια, κουμπούρια, σπαθιά, γιαταγάνια! Κι από την άλλη τα σπίτια, που άπλωναν τα προικιά και τα στρωσίδια του αργαλειού, φλοκάτες και παλιά αθηναίικα ταγάρια με κεράσματα στους μασκαράδες, τους μακαντάσηδες, τους γλεντοκόπους, με το γαϊτανάκι και τους φασουλήδες με τον ποιητή του κάρου και τις μουσικές του δήμου και της φρουράς.

Μετά τον πόλεμο οι Αθηναίοι εξέδραμαν στις εξοχές της Αττικής, του Ποδονίφτη και τα Τουρκοβούνια, το Γαλάτσι και το Φάληρο, τη Γλυφάδα και το Πέραμα, το Μαρούσι και το Χαλάνδρι.

Όταν μεταπολεμικά η Αθήνα ξαναβρήκε τους ρυθμούς της ζωής της, τα κοσμικά κέντρα, στα οποία εμφανίζονταν γνωστοί καλλιτέχνες κάθε εποχής, πήραν το βάρος της αποκριάτικης διασκέδασης των Αθηναίων ενώ το Ζάππειο άρχισε να καθιερώνεται ως κυριακάτικη αποκριάτικη βόλτα για τους μικρούς μασκαρεμένους.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η πόλη φάντασμα στην Τουρκία

Stories 02.11.2025
Σύμβολο της κακής οικονομικής κατάστασης στη χώρα

Το κοινό πρόβλημα με τα smartphones που έκανε πλούσιο έναν φοιτητή

Stories 02.11.2025
Το κινητό ως γνωστόν κλείνει πάντα την πιο ακατάλληλη στιγμή

Η άγνωστη ιστορία του μοναδικού μαύρου επιβάτη του Τιτανικού

Stories 02.11.2025
Οι τραγικές ιστορίες των επιβατών σε ένα νέο ντοκιμαντέρ

Η ιστορία της φτωχότερης πόλης της Γερμανίας, που άλλαξε όνομα λόγω... Taylor Swift

Stories 02.11.2025
Πού βρίσκεται το Γκελζενκίρχεν και γιατί παρήκμασε

Πάρκα, ποδήλατα, πράσινο: Πώς το Παρίσι έγινε το ιδανικό μέρος για να αφήσεις στην άκρη το αμάξι σου

Περιβάλλον 02.11.2025
Oι κάτοικοι εγκατέλειψαν τα αυτοκίνητά τους σε μεγάλο βαθμό

Αμφιλεγόμενα έργα τέχνης που προκάλεσαν σάλο και αντιδράσεις

Stories 02.11.2025
Η τέχνη ήταν πάντα ένας καθρέφτης που αντανακλά τις αξίες, τις πεποιθήσεις και τις αντιπαραθέσεις της κοινωνίας.

Mέσα στο σπίτι της Marilyn Monroe: Το τότε και το τώρα

Αρχιτεκτονική 02.11.2025
Τον Φεβρουάριο του 1962, η ηθοποιός απέκτησε αυτό το ακίνητο για 77.500 δολάρια

Η έννοια της παραδοσιακής οικογένειας αλλάζει: Τι να περιμένουμε

Stories 02.11.2025
Tα παιδιά που γεννιούνται τώρα θα συναντήσουν τους περισσότερους από τους προπάππους τους, αλλά δεν θα έχουν πολλά αδέρφια ή ξαδέρφια και περισσότερες γυναίκες θα πεθάνουν μόνες

Γιατί οι γυναίκες στη Νότια Κορέα αρνούνται να βγαίνουν με άνδρες

Stories 02.11.2025
Ο πόλεμος των φύλων στη Νότια Κορέα

Πώς ήταν η Κίνα πριν γίνει Κομμουνιστικό Κράτος

Ιστορικά 02.11.2025
Μια σειρά φωτογραφιών από μια άλλη εποχή