Ο Ψαραντώνης, ένας ζωντανός θρύλος της μουσικής, ο οποίος έχει εμπλουτίσει με τους ήχους και τις ερμηνείες του την Κρητική, τη Μεσογειακή και την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά έρχεται για μια μεγάλη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, προκειμένου να μας αφηγηθεί αρχέγονες και ταυτόχρονα σύγχρονες μουσικές ιστορίες.

Ο Ψαραντώνης, χαρακτηριστική μορφή της Κρήτης και «Πρώτος λυράρης της Ελλάδας», είναι ο μεγαλύτερος ανανεωτής της παράδοσής μας. Με τη θεϊκή του λύρα και τη χαρακτηριστική φωνή του θα μας ταξιδέψει με την μουσική που του έμαθαν οι Θεοί και θα μας κάνει « να νιώσουμε τον παλμό ..Αυτό που είναι η Μουσική.» 

Την έμπνευση του την αντλεί από τη φύση, τον ήχο του αέρα, τα βουνά, τη θάλασσα, το κελάηδισμα των πουλιών, τους ανθρώπους, αλλά και από την ίδια την παράδοση, γιατί για εκείνον η παράδοση είναι οτιδήποτε κουβαλούμε από τον τόπο μας και οφείλουμε να δείχνουμε σεβασμό τόσο στους προγόνους μας όσο και στους επόμενους από εμάς. «Η παράδοση κρατάει για πάντα. Χωρίς ρίζα, δεν υπάρχει ούτε φύλλο ούτε καρπός. Η παράδοση είναι η τέχνη του λαού, η πίστη του. Χρειάζεται να γνωρίσουν τον πολιτισμό μας οι νεότεροι, όλα τα παιδιά μας» λέει ο ίδιος. Η ασκητική φιγούρα με τα μακριά γκρίζα μαλλιά και τα πυκνά γένια που μοιάζει να έρχεται από τα βάθη των αιώνων και να προχωράει στο άπειρο μέλλον, αποτελεί ένα μοναδικό παράδειγμα μουσικού, που η κάθε του εμφάνιση είναι μια μεταφυσική εμπειρία, ειδικά για εκείνους που τον βλέπουν πρώτη φορά. Σε κάθε συναυλία του «κεντάει» διαφορετικά και ξεσηκώνει τα πλήθη με τον ήχο της λύρας του και της φωνής του.

Ανάμεσα στους πρώτους που τον ανακαλύπτουν, είναι ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος θεσπίζοντας ένα ειδικό βραβείο για «μια ισχυρή και ιδιότυπη μουσική προσωπικότητα που παίζει λύρα και ονομάζεται Ψαραντώνης», τον βραβεύει ως τον «Πρώτο Λυράρη της Ελλάδας», στον Μουσικό Αύγουστο, που διοργανώνει το 1979. Ο Αντώνης Ξυλούρης, γνωστός σε όλους μας ως Ψαραντώνης, έμαθε την λύρα από μικρό παιδί, ακούγοντας τον μεγάλο του αδελφό, Νίκο Ξυλούρη. Φαίνεται όμως σαν τη λύρα να την ήξερε από πάντα, σα να γεννήθηκε μέσα από αυτήν και αυτή ήταν που τον οδήγησε στη μουσική.

Σ’ αυτή την μεγάλη συναυλία, ο ιδιαίτερος καλεσμένος του Ψαραντώνη θα είναι ο Σωκράτης Σινόπουλος, που ανήκει στους κορυφαίους δεξιοτέχνες της πολίτικης λύρας με την οποία έχει ταυτιστεί το όνομά του, διότι σ’ αυτόν οφείλεται κατά κύριο λόγο η αναβίωση αυτού του οργάνου. Με την φήμη του να ξεπερνά τα σύνορα, με πολλές συναυλίες και συνεργασίες με ξένους καλλιτέχνες, θα συνυπάρξει για πρώτη φορά με τον μεγάλο θρύλο της κρητικής λύρας.

Είπαν για τον Ψαραντώνη:

«Λύρα Ευλογημένη», Nick Cave

«Ο Τζίμι Χέντριξ της ελληνικής λύρας», World Music Institute

«Είναι το ζωντανό πνεύμα του Διόνυσου », Γιάννης Αγγελάκας

«O Ψαραντώνης δεν είναι αυτού του κόσμου, τα blues του σκίζουν την καρδιά», Μάκης Μηλάτος

Λίγα Λόγια για τον Ψαραντώνη:
Γεννημένος στα Ανώγεια της Κρήτης το 1942, ο Αντώνης Ξυλούρης ήταν μόλις 5 ετών όταν έπιασε για πρώτη φορά στα χέρια του τη λύρα του μεγαλύτερου αδερφού του, Νίκου. Ξεκίνησε παίζοντας σε μια κρητική γιορτή προτού κλείσει τα 13, ενώ ο πρώτος του δίσκος ολοκληρώθηκε το 1974. Επί μισό αιώνα, ο Ψαραντώνης δισκογραφεί με αμείωτη ένταση, έχοντας παράλληλα στο παλμαρέ του χιλιάδες ώρες ζωντανών εμφανίσεων, καθεμία από τις οποίες αποτελεί μια μυσταγωγική εμπειρία για το κοινό, είτε πρόκειται για μικρές μουσικές σκηνές, είτε για διεθνή φεστιβάλ όπου οι θεατές παρακολουθούν σχεδόν αποσβολωμένοι μια βιβλική φιγούρα που όμοια της δεν υπάρχει στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα. Τον Μάρτιο του 2005 τον προσκάλεσε το «World Music Institute» στη Νέα Υόρκη, παρουσιάζοντάς τον ως τον «Τζίμι Χέντριξ της κρητικής λύρας».

Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας μουσικός που έπαιξε το 2007 στο θρυλικό «All Tomorrow’s Parties». Δύο χρόνια αργότερα, θα εμφανιζόταν στην αυστραλιανή εκδοχή του φεστιβάλ που επιμελήθηκε ο Nick Cave. Mε τη συνεργασία τους να ευδοκιμεί και στο στούντιο το 2014, οι δύο καλλιτέχνες συνεργάστηκαν για το soundtrack του πολυβραβευμένου «Loin des Hommes» («Μακριά από τους ανθρώπους»), της ταινίας που –με πρωταγωνιστή τον Viggo Mortensen– κέρδισε τρία βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας του 2014.

Συντελεστές:

Ψαραντώνης - λύρα, φωνή
Γιωργής Ξυλούρης - λαούτο, φωνή
Λάμπης Ξυλούρης - ούτι, φωνή
Νίκη Ξυλούρη - μπεντίρ, στάμνα, φωνή
Special Guest: Σωκράτης Σινόπουλος - πολίτικη λύρα