Η αλήθεια είναι ότι οι ιστορικοί δεν γνωρίζουν με απόλυτη σιγουριά ποιος έφτιαξε τον πρώτο ζωολογικό κήπο ή πότε φτιάχτηκε. Αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι συνέβη πριν από πολύ καιρό... και μπορούμε να υποθέσουμε πως ένας ήταν ο παλαιότερος.

Η ανθρώπινη περιέργεια με τα ζώα πηγαίνει πίσω όσο και οι άνθρωποι. Στις παλαιότερες σπηλαιογραφίες που ανακαλύφθηκαν, μερικές από τις οποίες είναι ηλικίας έως και 40.000 ετών, υπάρχουν περισσότερες εικόνες ζώων παρά ανθρώπων. Σε κάποιο σημείο, οι άνθρωποι άρχισαν να αιχμαλωτίζουν και να κρατούν ζώα για να μπορούν να τα κοιτάζουν από κοντά όποτε θέλουν.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην αρχαία αιγυπτιακή πόλη Nekhen έχουν βρει κτίρια από περίπου το 3500 π.Χ. που περιέχουν λείψανα αιχμαλώτων ιπποπόταμων, μπαμπουίνων και ελεφάντων – ζώων που δεν είναι εγγενή στην Αίγυπτο. Αλλά η ζωή δεν ήταν εύκολη για αυτά τα ζώα. Πιθανότατα είχαν σύντομη ζωή και τα λείψανά τους δείχνουν ενδείξεις σοβαρών τραυματισμών.

Ο τάφος του Αιγύπτιου φαραώ Sahure, ο οποίος πέθανε γύρω στο 2500 π.Χ., περιλαμβάνει ρεαλιστικές εικόνες Σύριων αρκούδων που φορούν γιακά και λουριά. Πιστεύεται ότι είχαν επιστραφεί από μια εμπορική αποστολή. 

Η πρώτη δημόσια έκθεση ζώων μπορεί να δημιουργήθηκε από τη βασίλισσα της Αιγύπτου Hatshepsut γύρω στο 1480 π.Χ. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο ζωολογικός κήπος ξεκίνησε με ζώα που έφεραν στο σπίτι από μια αποστολή που η βασίλισσα έστειλε σε μια μακρινή χώρα γνωστή ως Punt, η οποία μπορεί να ήταν η σύγχρονη Ερυθραία. Δεν είναι σαφές γιατί έχτισε τον ζωολογικό κήπο, αλλά μπορεί να ήταν για να επιδείξει τον πλούτο της. Η κράτηση επικίνδυνων και εξωτικών ζώων σε αιχμαλωσία ήταν μερικές φορές ένας τρόπος για τους κυβερνήτες να δείξουν πόσο ισχυροί είναι.

Οι πρώιμοι ζωολογικοί κήποι βρίσκονται σε όλο τον κόσμο. Στην Κίνα, ο αυτοκράτορας Wen-Wang λέγεται ότι έχτισε έναν «Κήπο της Νοημοσύνης» γύρω στο 1060 π.Χ. Περιλάμβανε ελάφια, πουλιά και πολλά ψάρια. Στην Αγγλία, ο βασιλιάς Ερρίκος Α' ίδρυσε ένα θηριοτροφείο περίπου το 1110 ως μέρος της βασιλικής περιουσίας στο Woodstock, στο Oxfordshire. Η συλλογή του περιελάμβανε τίγρεις, καμήλες, λιοντάρια και σκαντζόχοιρους. Αυτή η συλλογή μεταφέρθηκε τελικά στον Πύργο του Λονδίνου το 1235, περίπου την εποχή που ο βασιλιάς Ερρίκος Γ' έλαβε τρία λιοντάρια από τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρώμης Φρειδερίκο Β'. Η συλλογή ζώων έμεινε σε αυτή τη θέση για 600 χρόνια.

Στην Αμερική, ο Montezuma II είχε έναν ζωολογικό κήπο στο Tenochtitlan, τώρα γνωστό ως Πόλη του Μεξικού, στα τέλη του 1500. Περιλάμβανε πολλά πουλιά, σαρκοφάγα θηλαστικά και φίδια. Αυτός ο ζωολογικός κήπος ήταν τόσο μεγάλος που απασχολούνταν 300 άτομα για τη φροντίδα των ζώων.

Ο παλαιότερος ζωολογικός κήπος που λειτουργεί – ακόμα ανοιχτός στο ίδιο μέρος – είναι ο ζωολογικός κήπος Schönbrunn, ο οποίος χτίστηκε στη Βιέννη το 1752. Ο ζωολογικός κήπος φημίζεται για το ότι είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε πολλές σχεδιαστικές καινοτομίες, όπως η διατήρηση των ζώων σε φυσιολατρικά περιβάλλοντα και η συναρμολόγηση πολλών ειδών σε ένα περίβλημα.

Οι ζωολογικοί κήποι έχουν προχωρήσει πολύ, ειδικά στον τρόπο με τον οποίο φροντίζουν τα ζώα. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους σημερινούς ζωολογικούς κήπους είναι επίσης οργανισμοί διατήρησης, που επικεντρώνονται στην προστασία των απειλούμενων ζώων.