Η υπόθεση του νηπιαγωγείου ΜακΜάρτιν στην πολιτεία της Καλιφορνια ίσως έχει ξεχαστεί. Αλλά τα σημάδια που άφησε πίσω της, ως προς τον πανικό που προκάλεσε στους γονείς με τη βοήθεια των ΜΜΕ και ως προς τη χειραγώγηση που έκαναν οι ειδικοί στα εμπλεκόμενα παιδιά (που οδήγησε σε έναν νέο τρόπο διαλόγου μαζί τους, όταν πρόκειται για περιπτώσεις παρενόχλησης).

Ίσως η υπόθεση αρχικά να φαίνεται πως θα μπορούσε να συμβεί μόνο στις ΗΠΑ. Σωστά. Τότε. Σήμερα, σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και με την παρουσία του Ίντερνετ, θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε.

Το χρονικό μιας μαζικής υστερίας

Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1983, όταν η Judy Johnson, η μητέρα ενός παιδιού 2,5 ετών που φοιτούσε στο νηπιαγωγείο ΜακΜαρτιν, κατήγγειλε στην αστυνομία ότι ο γιος της κακοποιήθηκε από τον αποξενωμένο σύζυγό της και τον δάσκαλο του νηπιαγωγείου, Ray Buckey. Ο Ray Buckey ήταν ο εγγονός της γυναίκας που ίδρυσε το σχολείο, της Virginia McMartin. H Johnson είπε πως άρχισε να υποψιάζεται ότι κάτι συμβαίνει, όταν ο γιος της είχε εφιάλτες και πονούσε όταν πήγαινε στην τουαλέτα.

Κάποιοι είπαν πως ο γιος της αρνήθηκε ότι κακοποιήθηκε από οποιονδήποτε στο νηπιαγωγείο, ενώ κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι το επιβεβαίωσε. Η ψύχωση της μητέρας άρχισε να φαίνεται από τις κατηγορίες που ακολούθησαν. Κατήγγειλε πως οι καθηγητές στο νηπιαγωγείο είχαν σeξουαλικές επαφές με ζώα και πως ο Ray Buckey κατάφερε να πετάξει στον αέρα.

Ο Ray Buckey συνελήφθη αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά από ανάκριση, λόγω έλλειψης στοιχείων. Όμως η αστυνομία έστειλε ένα γράμμα σε σχεδόν 200 γονείς που είχαν τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο ΜακΜαρτιν. Το γράμμα έριξε περισσότερο λάδι στην φωτιά. Γιατί μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Σας ζητούμε τη βοήθειά σας ώστε να συνεχίσουμε την έρευνα. Παρακαλούμε ρωτήστε τα παιδιά σας αν έχουν εμπλακεί σε κάποιο έγκλημα είτε ως μάρτυρες είτε ως θύματα. Πιθανές εγκληματικές ενέργειες ενδέχεται να περιλαμβάνουν: στοματικό εpωτα, χάδια στα γεννητικά όpγανα, στα οπίσθια ή στο στήθος και σοδομισμό».

Αργότερα η Johnson διαγνώσθηκε με παρανοϊκή σχιζοφρένεια και βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της μετά από χρόνιο αλκοολισμό, πριν κλείσει η υπόθεση. Οι γονείς όμως πανικοβλήθηκαν. Και μόνο το γεγονός ότι η αστυνομία τους έστειλε ένα γράμμα που τους έλεγε ότι υπάρχει πιθανότητα το παιδί τους να κακοποιήθηκε στο νηπιαγωγείο, ήταν από μόνο του αρκετό για να προκαλέσει μαζική υστερία και παραλήρημα.

Εκεί επενέβη το Διεθνές Ινστιτούτο Παίδων (Children’s Institute International), όπου κάλεσε όλα τα παιδιά, ώστε να τους κάνει ένα διάλογο, γιατί οι ειδικοί ήταν σίγουροι πως τα παιδιά φοβόντουσαν και δεν μιλούσαν. Τα αποτελέσματα ήταν τραγικά. Πάνω από το 90% των παιδιών παραδέχθηκαν πως υπήρξε κακοποίηση, σατανιστικές τελετές, εκδρομές και εκταφές νεκρών κλπ. Αργότερα, όταν δημοσιεύτηκαν οι διάλογοι, αποδείχτηκε πως οι υπεύθυνοι των συνεντεύξεων χειραγώγησαν τα παιδιά ώστε να παραδεχτούν ότι κάτι συνέβη. Τους επαναλάμβαναν τις ίδιες ερωτήσεις και όταν ήδη κάποια παιδιά το είχαν παραδεχτεί έλεγαν στα επόμενα: «Οι άλλοι λένε ότι συνέβη, μήπως δεν το θυμάσαι;».

Η αλήθεια ή όχι των κατηγοριών δεν σήμαινε τίποτα πλέον για την τοπική κοινωνία, που ήταν έτοιμη ακόμα και να πάρει τον νόμο στα χέρια της. Το νηπιαγωγείο κάηκε ολοσχερώς μετά από εμπρηστική επίθεση και άλλα επτά νηπιαγωγεία της περιοχής έκλεισαν, αφού οι νηπιαγωγοί φοβήθηκαν ότι σε λίγο καιρό θα έρθει και η σειρά τους.

Κατηγορίες και δίκη

Στις 22 Μαρτίου του 1984, η ιδρυτής του σχολείου, η κόρη της, Peggy McMartin Buckey, και τα δυο εγγόνια της, ο Ray και η Peggy Ann, μαζί με άλλους τρείς νηπιαγωγούς, κατηγορήθηκαν επίσημα για 115 διαφορετικές περιπτώσεις κακοποίησης παιδιών. Αργότερα οι κατηγορίες ανέβηκαν στις 321 περιπτώσεις που περιλάμβαναν 48 παιδιά. Μόνο 9 παιδιά από εκείνα που μίλησαν στο C.I.I. πήγαν να καταθέσουν στη δίκη. Όμως οι καταθέσεις τους ήταν ασυνεπείς.

Μετά από δυο χρόνια δίκης, οι 5 από τους 7 κατηγορούμενους απαλλάχτηκαν. Ο Ray Buckey και η μητέρα του, που ήταν διευθύντρια του νηπιαγωγείου, έμειναν υπό κράτηση περιμένοντας την τελική απόφαση. Έπρεπε να περάσουν σχεδόν έξι χρόνια στη φυλακή για να αθωωθούν. Η μητέρα του Ray Buckey αθωώθηκε για όλες τις κατηγορίες ενώ ο ίδιος κατάφερε να βγει με εγγύηση, με το δικαστήριο να συνεχίζει να έχει υποψίες για 13 περιπτώσεις. Ύστερα από διαδηλώσεις των γονέων και των ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας με το σύνθημα «Πιστεύουμε τα παιδιά μας», ο Buckey οδηγήθηκε ξανά σε δίκη ύστερα από έξι μήνες και αθωώθηκε.

Η υπόθεση είναι μια από τις μακροβιότερες δικαστικές υποθέσεις στην ιστορία των ΗΠΑ. Βασίστηκε στις κατηγορίες μιας ψυχωτικής μητέρας και στη χειραγωγημένη παραδοχή των παιδιών για κακοποίηση, ενώ αυτή δεν αποδείχθηκε ποτέ. Τα παιδιά τραυματίστηκαν ψυχικά για πάντα και ο πανικός που προκλήθηκε σε ολόκληρη την Αμερική με τη βοήθεια των ΜΜΕ, είχε σοβαρές επιπτώσεις τη δεκαετία του ’90 στο σύστημα των παιδικών σταθμών, καθώς φόβισε πολύ κόσμο. Το μόνο θετικό από αυτή την υπόθεση της μαζικής υστερίας ήταν οι νέοι τρόποι και μέθοδοι διαλόγου με τα παιδιά, χωρίς αυτά να χειραγωγούνται. H ιστορία του νηπιαγωγείου μακ Μάρτιν μεταφέρθηκε και στη μικρή οθόνη με την τηλεταινία «Indictment: The McMartin Trial»