1866 – Το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου

Η κορυφαία στιγμή της Κρητικής Επανάστασης, που συμβολίζει μέχρι και σήμερα τον ηρωισμό και την αυτοθυσία, ήταν το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, στις 9 Νοεμβρίου του 1866.

Η Κρητική Επανάσταση ξεκίνησε το 1866. Στις 14 Μαΐου, όταν η Παγκρήτια Συνέλευση απέστειλε αναφορά στον σουλτάνο με ένα μεγάλο αριθμό αιτημάτων, που γεννήθηκαν από την καταπιεστική διοίκηση των Οθωμανών στο νησί. Έστειλαν επίσης μυστικό υπόμνημα στις μεγάλες Δυνάμεις, με το οποίο ζητούσαν από της τελευταίες να μεσολαβήσουν για ένωση με την Ελλάδα (που ήταν ανεξάρτητη από το 1830, μέχρι και την Θεσσαλία) ή να μεσολαβήσουν στον Σουλτάνο προκειμένου να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους. Στην συνέλευση είχε πάρει μέρος ο ηγούμενος της Μονή Αρκαδίου στο Ρέθυμνο, Γαβριήλ Μαρινάκης.

Στις 21 Αυγούστου ξεκίνησε η Κρητική Επανάσταση. Το σύνθημα ήταν «Ένωσις ή Θάνατος». Στην ηπειρωτική Ελλάδα, ομάδες εθελοντών βοήθησαν τους κρητικούς με χρήματα, τρόφιμα και ότι άλλο χρειαζόταν για να συνεχίσουν τον αγώνα τους.

Η εξέγερση στην Κρήτη εξόργισε αλλά και φόβισε τον Σουλτάνο που έστειλε στην Κρήτη τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά, αφού είχε απορρίψει τα αιτήματα των επαναστατών. Ο Πασάς είχε το προσωνύμιο Γκιριτλί (Κρητικός), επειδή πρωτοστάτησε στην κατάπνιξη της Επανάστασης που έγινε στην Κρήτη το 1821. Αρχικά προσπάθησε να κατευνάσει τους Κρητικούς και να τα βρει μαζί τους αλλά όταν εκείνοι αρνήθηκαν την προτροπή του να σταματήσουν την επανάσταση, τότε ξεκίνησε το στρατιωτικό σχέδιο του για την καταστολή της.

Αφού τον Σεπτέμβριο και τον οκτώβριο επιτέθηκε στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων, αμέσως μετά στράφηκε προς το Ρέθυμνο και την Μονή Αρκαδίου, την έδρα της Επαναστατικής Επιτροπής της περιοχής.

Έφτασε έξω από την Μονή στις 6 Νοεμβρίου. Η δύναμή του αποτελούνταν από 15.000 άνδρες ενώ μέσα στην Μονή υπήρχαν μόνο 966 άνθρωποι, με τους μάχιμους να μην ξεπερνούν τους 250. Επικεφαλής των αγωνιστών του Αρκαδίου ήταν ο πελοποννήσιος ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος και ο ηγούμενος Γαβριήλ.

Οι Κρητικοί αρνήθηκαν να παραδοθούν. Στις 8 Νοεμβρίου ξεκίνησε η μάχη. Η αντίσταση στους Οθωμανούς στέφθηκε με επιτυχία την πρώτη μέρα. Όμως στις 9 Νοεμβρίου, την δεύτερη μέρα της πολιορκίας, το δυτικό τείχος γκρεμίστηκε και οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Μονή, σφάζοντας όποιον έβρισκαν μπροστά τους.

Ο Κωστής Γιαμπουδάκης (κατ’ άλλους Εμμανουήλ Σκουλάς), ανατίναξε την μπαρουταποθήκη σκοτώνοντας και χριστιανούς αλλά και δεκάδες Τούρκους. Οι εισβολείς εξοργίστηκαν ακόμα περισσότερο, έκαψαν τον Ιερό Ναό και τα ιερά κειμήλια.

Μόνο 3 κατάφεραν να ξεφύγουν. Οι υπόλοιποι είτε σφαγιάστηκαν είτε πιάστηκαν αιχμάλωτοι και εκτελέστηκαν λίγο αργότερα. Όμως οι απώλειες του Πασά ήταν από 1.500 έως 3.00, με τους ήρωες της Μονής Αρκαδίου να καταφέρνουν ένα καίριο πλήγμα στις δυνάμεις του εχθρού.

Η ηρωική πράξη ενέπνευσε πολύ κόσμο και χιλιάδες άνθρωποι κατέφθασαν στο νησί για να βοηθήσουν του Κρητικούς. Τελικά η Κρητική Επανάσταση τελείωσε το 1869, με πύρρειο νίκη των Οθωμανών, με τον Σουλτάνο να αναγκάζεται να δώσει στους Κρητικούς ένα είδος συντάγματος και ημιαυτονομία. Η ένωση με την Ελλάδα έγινε 43 χρόνια αργότερα, το 1912.

1989 – Γκρεμίζεται το τείχος του Βερολίνου

Το «Τείχος του Αίσχους», όπως το έλεγαν οι δυτικοί, χτίστηκε το 1961 για να χωρίσει το δυτικό με το ανατολικό Βερολίνο και την ζώνη επιρροής των δυτικών δυνάμεων και τον Σοβιετικών. Είχε ύψος δυο μέτρα και χτίστηκε από την ανατολική Γερμανία για να σταματήσει την φυγή των κατοίκων της προς την Δύση. Υπήρξε το σύμβολο του «Ψυχρού Πολέμου» στην πρωτεύουσα της κατασκοπίας από το 1945 μέχρι 1989, όταν και γκρεμίστηκε στις 9 Νοεμβρίου από Γερμανούς και των δυο πλευρών.

Το Βερολίνο το 1945 χωρίστηκε σε τέσσερις ζώνες επιρροής, που ελέγχονταν από την Μεγάλη Βρετανία, την Γαλλία, τις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση. Το 1948, οι δυτικοί ένωσαν τις ζώνες επιρροής του και δημιούργησαν την Δυτική Γερμανία. Οι Σοβιετικοί αντέδρασαν με τον χερσαίο αποκλεισμό των Δυτικών τομέων της πόλης στις 24 Ιουνίου.

Στις 30 Νοεμβρίου του ίδιου έτους το Βερολίνο χωρίστηκε και τυπικά σε ανατολικό και δυτικό. Την επόμενη χρονιά τα εδάφη που κατείχε η Σοβιετική Ένωση, έγιναν κράτος με κομμουνιστικό καθεστώς. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ήταν το αντίπαλο δέος της Δυτικής Γερμανίας. Ο Ψυχρός Πόλεμος μόλις είχε βρει «γήπεδο».

Ειδικότερα μετά την εργατική εξέγερση του 1953 που καταπνίχθηκε από τους Σοβιετικούς, υπήρξε ένα κύμα φυγής των Ανατολικογερμανών, προς την Δυτική Γερμανία. Ήταν τότε που αποφασίσθηκε να χτιστεί ένα τείχος, ώστε να ανακόψει τις τάσεις φυγής των Ανατολικογερμανών. Υπήρχε βέβαια και φυγή προς την αντίθετη κατεύθυνση αλλά ο αριθμός ήταν εξαιρετικά μικρός. Αρχικά, την νύχτα της 12ης προς 13η Αυγούστου του 1961, τοποθετήθηκε ένα συρματόπλεγμα. Σταδιακά και ενώ ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν, την θέση του συρματοπλέγματος πήρε ένα τείχος από μπετόν που έφτανε τα δυο μέτρα σε ύψος. Το μήκος του έφτανε τα 45 χιλιόμετρα.

Η Δύση φυσικά δεν άφησε ανεκμετάλλευτο το γεγονός και χρησιμοποίησε ιδεολογικά το τείχος για να καταδείξει την καταπίεση και τις ανελευθερίες του κομμουνισμού. Με την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, ένας άνεμος αλλαγής ξεκίνησε να φυσά στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Οι πολιτικές της «περεστρόικα» και της «γκλάσνοστ» βρήκαν πεδίο εφαρμογής και στις χώρες του ανατολικού μπλοκ. Με το άνοιγμα των συνόρων των άλλων σοσιαλιστικών χωρών προς τη Δύση, ένα νέο κύμα Ανατολικογερμανών πολιτών διέφευγε στη Δυτική Γερμανία μέσω της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακίας.

Η Ανατολική Γερμανία δεν μπορούσε παρά να ανοίξει τα σύνορα. Στις 9 Νοεμβρίου του 1989 το τείχος που χώριζε το Βερολίνο για 28 χρόνια, άρχισε να γκρεμίζεται και από τις δυο πλευρές, εν μέσω πανηγυρισμών και αισιοδοξίας. Στις 3 Οκτωβρίου του 1990, η Γερμανία επανενώθηκε και επίσημα.

Κατά την διάρκειά της ύπαρξης του τείχους του αίσχους, οι καταγεγραμμένοι θάνατοι εκείνων που προσπάθησαν να διαφύγουν στην Δύση ήταν 136, χωρίς να αποκλείονται άλλοι πολλοί. Το «Τείχος του Αίσχους» έφερε αισιοδοξία σε όλη την ανθρωπότητα, που ήλπιζε ξανά στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου.