Το ρεύμα του Ευρωκομμουνισμού στην Ευρώπη ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν ακόμα μαινόταν ο Ψυχρός Πόλεμος. Ο «Ευρωκομμουνισμός» είχε στόχο έναν σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, σε αντίθεση με τον σταλινισμό, στη μετάβαση σε έναν σοσιαλισμοί με δημοκρατικά μέσα και όχι με τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας.

Πρωτεργάτης του υπήρξε ο Ιταλός πολιτικός Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, ίσως ο τελευταίος σπουδαίος κομμουνιστής ηγέτης στην Ευρώπη. Έγινε γενικός γραμματέας του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος το 1972 και παρέμεινε σε αυτή την θέση για 12 χρόνια, μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1984. Ήτα ο πρώτος που επιδίωξε την χειραφέτηση του ΙΚΚ από τη Μόσχα αλλά και την προσαρμογή του Μαρξισμού στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας.

Ο Μπερλινγκουέρ γεννήθηκε το 1922. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος, μασόνος και αντιφασίστας. Διετέλεσε βουλευτής και γερουσιαστής. Ο Ενρίκο έγινε μέλος του ΙΚΚ στα 21 του, ενώ τον επόμενο χρόνο φυλακίστηκε για 3 μήνες όταν συμμετείχε σε αντιφασιστικές διαδηλώσεις.

Μετά τον πόλεμο έγινε γραμματέας της Κομμουνιστικής Νεολαίας ανεβαίνοντας γρήγορα στην ιεραρχία του κόμματος. Το 1948 ήταν ήδη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Το 1968 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής και έγινε βοηθός του γενικού γραμματέα του κόμματος έναν χρόνο αργότερα. Μέχρι το 1972, απέδειξε πως ήταν ένας δεινός ρήτορας αλλά και ένας ακούραστος μαχητής. Την ίδια στιγμή, ο ρεαλισμός του κέρδιζε σιγά σιγά την εμπιστοσύνη του κόσμου.

@wikipedia.org

Από το 1972, όταν και εξελέγη γενικός γραμματέας του μεγαλύτερου κομμουνιστικού κόμματος στην Ευρώπη, υποστήριζε πως ήταν έτοιμος να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση κάνοντας τον λεγόμενο «ιστορικό συμβιβασμό», ανάμεσα δηλαδή στους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες και τους Κομμουνιστές.

Ο Μπέρλινγκουερ πρέσβευε τον «τρίτο δρόμο» προς έναν διαφορετικό σοσιαλισμό, διαφορετικό από τον σοβιετικό αλλά και τη σοσιαλδημοκρατία της Δύσης. Υπό την ηγεσία του το κόμμα έφτασε στο μεγαλύτερο ποσοστό του. Στις 21 Ιουνίου του 1976 το αποτέλεσμα των εκλογών της προηγούμενης ημέρας, έφερε το ΙΚΚ στο 34,4% και στη δεύτερη θέση, μόλις 4,3% μονάδες πίσω από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Ήταν μια συμβολική νίκη του Μπέρλινγκουέρ και του Ευρωκομμουνισμού.

Στάθηκε απέναντι στην τρομοκρατία των «Ερυθρών Ταξιαρχών» και στις αρχές της δεκαετίας του ’80, οι σχέσεις του ΙΚΚ με τη Μόσχα έγιναν πιο απόμακρες, ενώ η επίσκεψή του στην Κίνα θεωρήθηκε μια ακόμα απομάκρυνση από τη Σοβιετική Ένωση.

Στις 7 Ιουνίου του 1984 και ενώ μιλούσε σε προεκλογική συγκέντρωση κατέρρευσε, έχοντας υποστεί εγκεφαλικό. Τέσσερις ημέρες αργότερα, πέθανε σε ηλικία 62 ετών.

Έξι ημέρες αργότερα, στις Ευρωεκλογές της 17ης Ιουνίου, το ΙΚΚ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα στις πανιταλικές εκλογές με ποσοστό 33,3%. Παρόλη την απαγκίστρωσή του όμως από τη Σοβιετική Ένωση, διαλύθηκε με την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», βάζοντας τέλος στο όραμα του Ενρίκο Μπερλινγκουέρ για έναν εναλλακτικό δημοκρατικό δρόμο προς τον κομμουνισμό.