Τ ο Γκουαντάναμο είναι ένας κόλπος στην νοτιοανατολική ακτή της Κούβας. Το περιτριγυρίζουν μερικοί βραχώδης λόφοι, κατασκευάζοντας έτσι ένα φυσικό οχυρό, κάτι που βοήθησε ως προς την μετέπειτα χρήση του ώστε να είναι εντελώς αποκομμένο από την υπόλοιπη Κούβα.
Το Γκουαντάναμο δεν είναι όμως απλά ένας κόλπος, αν και παλαιότερα, ένας άλλος ήταν ο πιο γνωστός κόλπος της Κούβας και μάλιστα ένας που οι Αμερικανοί θα ήθελαν να ξεχάσουν (ο κόλπος των χοίρων), τα τελευταία 15 χρόνια, το Γκουαντάναμο, έχει κλέψει την δόξα, μια δόξα όμως που δεν το κολακεύει και πολύ.
Οι Αμερικάνοι είναι γνωστό πως έχουν ένα στρατόπεδο εκεί, ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης κρατουμένων. Αλλά αυτό το στρατόπεδο δεν φύτρωσε απλά στον κόλπο της Κούβας. Ούτε οι Αμερικανοί το κατέλαβαν, όπως ίσως να πιστεύουν μερικοί. Βέβαια, θα μου πείτε όταν ο πεζοναύτες αποβιβάστηκαν εκεί το 1898, για να χρησιμοποιήσουν την περιοχή για τις επιχειρήσεις τους στον ισπανοαμερικάνικου πολέμου, θυμίζει λίγο από «με το έτσι θέλω» κατάληψη.
Το Γκουαντάναμο το 1916
Όμως τα πράγματα διαφοροποιήθηκαν πέντε χρόνια αργότερα. Βέβαια, ο τρόπος που πήραν οι Αμερικανοί τον κόλπο δεν είναι και ο ηθικότερος. Μετά την νίκη στον πόλεμο, ένα καθεστώς υποτακτικών των ΗΠΑ εγκαταστάθηκε στην κούβα με αρχηγό τον πρώην Αμερικανό πολίτη Τόμας Εστράδα. Αργότερα ο Εστράδα έγινε και ο πρώτος πρόεδρος της Κούβας.
Ο Θίοντορ Ρούσβελτ, είδε μια ευκαιρία. Οι Κουβανοί και οι Αμερικανοί, σαν σήμερα, στις 23 Φεβρουαρίου του 1903, υπέγραψαν από κοινού την ενοικίαση της έκτασης στους Αμερικανούς, και μάλιστα επ’ άπειρον. Το συγκεκριμένο συμβόλαιο έγινε και μάλιστα μέρος τους κουβανικού συντάγματος. Η Κούβα θα λάμβανε 2.000 χρυσά δολάρια το χρόνο.
Η αμερινανική σημαία υψώνεται στο Γκουαντάναμο το 1903
Ύστερα από 31 χρόνια, η συμφωνία της ενοικίασης επικαιροποιήθηκε. Με έναν πιο συμφέροντα τρόπο για τις ΗΠΑ. Συμπλήρωσαν λοιπόν τον όρο ότι η ενοικίαση αυτή θα έληγε αν, και μόνο αν, το επιθυμούσαν και οι δυο πλευρές. Ή αν αποχωρούσαν οικειοθελώς οι Αμερικανοί. Το ενοίκιο αυξήθηκε αλλά ουσιαστικά είχε την ίδια αξία.
Όταν ο κομμουνισμός ανέβηκε στην Κούβα, ο ηγέτης της κουβανικής επανάστασης, Φιντέλ Κάστρο, προσπάθησε με νύχια και με δόντια να καταργήσει αυτή την συμφωνία του 1903. Δεν εισέπραττε για χρόνια το ενοίκιο και κατήγγειλε την συμφωνία σε διεθνείς οργανισμούς, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στην αρχή, η περιοχή χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση. Την δεκαετία του 1990, μετατράπηκε σε κέντρο για αιτούντες ασύλου και για πρόσφυγες θετικούς στον ιό του HIV. Μέσα σε μόλις έξι μήνες, οι Αμερικανοί είχαν κρατούμενους στο Γκουαντάναμο, περισσότερους από 30.000 Αϊτινούς πρόσφυγες. Περίπου το ένα τρίτο από αυτούς έγιναν δεκτοί στις ΗΠΑ. Οι υπόλοιποι κρατούνταν στο στρατόπεδο, ενώ το 1994 ξέσπασε μια εξέγερση που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό 20 πεζοναυτών και 45 Αϊτινών.
Αϊτινοί πρόσφυγες στο Γκουαντάναμο το 1991
Λίγος μήνες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, το Γκουαντάναμο μετατράπηκε σε Στρατόπεδο Κράτησης, για ανθρώπους που θεωρούνται επικίνδυνοι για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Το 2009, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, έδωσε εντολή να κλείσει το στρατόπεδο μέχρι τις 22 Ιανουαρίου του 2010. Όμως λόγω της κόντρας του με την γερουσία, όσον αφορά στα κονδύλια που απαιτούνται για να κλείσει, το Στρατόπεδο Κράτησης, όπου οι συνθήκες κράτησης είναι από επίπονες μέχρι και καθημερινά βασανιστικές, παραμένει ανοικτό μέχρι σήμερα.
