Ο «Ιστορικός» όπως τον λένε οι φίλοι του και μη, ο Πανιώνιος ο «αιώνιος», όπως συμπληρώνουν, κλείνει σήμερα τα 127 του χρόνια. Είναι η η ομάδα που ιδρύθηκε πριν από κάθε άλλη και συνεχίζει να υπάρχει, να έχει ουκ ολίγους φανατικούς οπαδούς, ακόμα περισσότερους φίλους, αλλά και αρκετούς ορκισμένους εχθρούς. Για τους τελευταίους στην Νέα Σμύρνη κανείς δεν ενδιαφέρεται. Γιατί ο Πανιώνιος δεν είχε ποτέ τον νου του στις έχθρες. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η ομάδα του και η πολύπαθη ιστορία του, που έχει συνδεθεί με ένα από τα καταστροφικότερα γεγονότα στην ιστορία του ελληνισμού.

Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1890 ιδρύεται στην Σμύρνη, μια πόλη με ιδιαίτερα μεγάλη ελληνική παρουσία, ο μουσικός σύλλογος «Ορφεύς», που όμως είχε και έντονη αθλητική δραστηριότητα. Πολλοί αθλητές του, συμμετείχαν μάλιστα και στην Ολυμπιάδα της Αθήνας το 1896. Το 1893 κάποια μέλη του Ορφέα αποχώρησαν, για να αφοσιωθούν περισσότερο στο αθλητικό κομμάτι, ιδρύοντας τον αθλητικό σύλλογο «Γυμνάσιον». Πέντε χρόνια αργότερα, οι δυο σύλλογοι θα επανενωθούν και θα αλλάξουν το όνομα στο σημερινό: Πανιώνιος.

Ο Πανιώνιος έγινε αμέσως αγαπητός στον ελληνικό πληθυσμό της Σμύρνης. Τα χρώματά του, το κόκκινο και το μπλέ, κυανό και ερυθρό αν προτιμάτε, ήταν ιδιαίτερα οικεία στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, αφού τα χρησιμοποιούσαν σε διάφορες εκδηλώσεις. Αυτό τον έκανε ακόμα πιο αγαπητό.

Το 1922, κι αφού ο Πανιώνιος από το 1908 αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα της Σμύρνης αλλά και εναντίον ομάδων της Αθήνας, ήρθε η Μικρασιατική καταστροφή. Πολλοί Έλληνες κάτοικοι σφαγιάστηκαν και άλλοι έπεσαν στην θάλασσα προσπαθώντας να γλιτώσουν από την μανία τον Τούρκων.

Ο εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος που σκοτώθηκε από τους Τούρκους στις 27 Αυγούστου, ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Πανιωνίου έχοντας μεσολαβήσει ώστε να του παραχωρηθεί δωρεάν ένα στάδιο στην πόλη, αφού επί μια δεκαετία ο Πανιώνιος ήταν «άστεγος». Λέγεται ότι μόλις είδε τους αθλητές να μπαίνουν στο στάδιο, ο Χρυσόστομος δάκρυσε.

Ο Πανιώνιος έγινε κι αυτός πρόσφυγας. Ο τότε πρόεδρος του συλλόγου, Δημητρός Δάλλας, προσπαθεί να ξαναστήσει στην ομάδα. Παίρνει ένα μικρό δωμάτιο στο Παναθηναϊκό στάδιο και εργάζεται πυρετωδώς. Και ο Πανιώνιος έγινε ξανά αυτό που ήταν. Οι χαμένες πατρίδες, πείσμωσαν τους αθλητές και τους φίλους του. Θέλησαν να κρατήσουν κάτι ζωντανό από αυτές. Και τι πιο όμορφο από έναν ζωντανό οργανισμό, όπως τον Πανιώνιο. Όπως είπε και ο Δημητρός Δάλλας, «Ο Πανιώνιος είναι ιδέα και οι ιδέες δεν πεθαίνουν ποτέ».

O Δημητρός Δάλλας

Πέρασαν πολλά χρόνια. Ο Πανιώνιος αφού κατάφερε να επιβιώσει από τα δεινά και να βρει το νέο του σπίτι στην Νέα Σμύρνη, έγινε μια από τις μεγαλύτερες ομάδες της Αθήνας. Συμμετείχε στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα από την ίδρυση της Α’ Εθνικής. Χάρισε πολλούς παίκτες στην Εθνική Ομάδα, σε όλα τα αθλήματα, οι περισσότεροι από τους οποίους διακρίθηκαν σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Στο ποδόσφαιρό κατέκτησε δυο κύπελλα, το 1979 και το 1998, και στο μπάσκετ άλλο ένα το 1991. Αγωνίστηκε πολλές φορές στην Ευρώπη, εκπροσωπώντας επάξια την χώρα στο εξωτερικό και διακρίθηκε για την μαχητικότητά του, για την ευγενή άμιλλα και για την πίστη του, ότι όλα ξεπερνιούνται, ότι πάντα έρχονται καλύτερες ημέρες. Και πως οι δεσμοί του, με την μαρτυρική Σμύρνη, δεν έχουν κοπεί ποτέ...